Դեկտեմբերի 31-ն է։ Ինչպէս միշտ Հայաստանում սեղանամոլութիւն է տիրում։ Որքա՛ն էլ ցանկանաս խուսափել ուտեստեղէնի շռայլութիւններից, միեւնոյնն է՝ մարդիկ կրում ու կրում են, որպէսզի լեցնեն սեղանը բոլոր տեսակի կերակուրներով։ Եթէ միւս երկրներում տօնին համեմատ ինչ-որ յատուկ ուտեստեղէն են պատրաստում, ապա Հայաստանում բառիս բուն իմաստով ԱՄԷՆ ԻՆՉ պիտի դրուի սեղանին։ Ուղղակի փախչել ես ուզում այս ուտելու համաճարակից թէ խելագառութիւնից, չգիտեմ էլ ոնց բնութագրեմ այս մոլի աւանդոյթը, որի անունն է որկրամոլութիւն եւ որկրամոլութեան ցուցամոլութիւն։ Փորձում եմ այդ մասին խելացի խորհուրդներ գտնել մեր մեծերի մօտ եւ բացում եմ Խրիմեան Հայրիկի «Դրախտի ընտանիք» գիրքը, որտեղ հէնց նախաբանում Մկրտիչ Ա Վանեցի (Խրիմեան Հայրիկ, 1820-1907) Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը (1893-1907) զգուշացնում է.
…չափ ու սահման դի՛ր տնտեսվարմանդ, հացդ չափով կե՛ր, ջուրդ չափով խմի՛ր, հանդերձդ չափով յագի՛ր…
Յանկարծ «Ակօս»-ի 4 տարուայ վաղեմութեան թերթերն են աչքիս ընկնում։ Դա այն ժամանակն էր, երբ հայերէն էջերում «Ճերմակ Ագռաւ» անուան ներքոյ իր անկեղծ մտքերով էր կիսւում հալէպցի երիտասարդ Սաղաթէլ Պասիլը։ Ճերմակ Ագռաւը դա մի թանկարժէք թել էր, որը կապում էր մեզ սուրիահայ հետզհետէ կործանուող աշխարհի հետ։ Ահաւասիկ նրա նամակը, հասցէագրուած Կաղանդ Պապային 2012-ի Դեկտեմբերի 21-ին.
Նամակ Կաղանդ Պապային
Առաջին անգամն է, որ այս տարիքիս նամակ կը գրեմ Կաղանդ Պապային։ Կ՚երեւի դուն ալ պիտի զարմանաս, երբ անունս եւ տարիքս կարդաս սիրելի Կաղանդ Պապա։ Բայց ստիպուած եմ գրել քեզի՝ նախ մեկնած իմ փորձառութենէս, ապա, որովհետեւ անձամբ քեզ շատ կը սիրեմ ու կը յարգեմ։
Աւանդութեան համաձայն, պէտք է Հալէպ ժամանես այս օրերուն ու եթէ շարունակեմ աւանդութիւնը, ապա թռիչքիդ ուղղութիւնը պէտք է Հայաստանէն դէպի Հալէպ ըլլայ։ Կաղանդ Պապան Հայաստանէն կու գայ։ Թռիչքդ կ՚ըսեմ, քանի որ ցամաքային ճամբան փակ է եւ վտանգաւոր։ Այս պատճառով նկատի պէտք է առնես հետեւեալ կէտերը՝ ապահովութիւնդ պահպանելու համար։ Թռիչքդ Երեքշաբթի օրն է, եւ ժամը վեցին կը հասնիս։ Այս կը նշանակէ, որ ստիպուած ես օդակայանին մէջ քնանալ մինչեւ յաջորդ առաւօտ, որովհետեւ ոեւէ վարորդ չի համարձակիր ճամբայ ելլել օրուան մայրամուտէն ետք։ Հալէպ հասնելէդ յետոյ, ինչ որ անձնաթուղթ կամ փաստաթուղթ անպայման պէտք է միշտ հետդ ըլլայ, քանի որ ցանկացած անձ կրնայ քեզ կանգնեցնել եւ հարցաքննել։ Կարելի է նոյնպէս այդ մօրուքիդ մասին ալ մտածել, մանաւանդ, որ այս օրերուն երկար մօրուքը հարցական է ու նոյնիսկ կասկածելի՝ երկու պատերազմող կողմերուն համար։
Ամենակարեւորը այն է, որ յանկարծ մտքովդ չանցնի նուէրներդ բաժնես ըստ աւանդութեան՝ գիշերով, ու յանկարծ տանիք չբարձրանաս ծխնելոյզները փնտռելու համար, քանի որ պարզապէս հանգիստ թիրախ մը կը դառնաս դիպուկահարներուն համար։ Գալով նուէրներուն. Կ՚առաջարկեմ որ նուէրները կապ չունենան էլեկտրականութեան հետ։ Նախընտրելի է սնունդի վերաբերեալ նուէրներու մասին մտածես, մանաւանդ՝ հաց, հաց եւ հաց։
Վերջին խնդրանքս կապուած ապահովութեանդ հետ. նախընտրելի է լուսանկարելու գործիք չունենաս հետդ, քանի որ այս օրերուն լուսանկարելու գործիքը համազօր է անօրինական զէնքի, որ կրնայ յանցանք նկատուիլ եւ իշխանութեան կողմէ հարցուփորձի ու նոյնիսկ ձերբակալութեան ենթարկուիս։ Այդ ժամանակ դժուար վիճակի պիտի մատնես գաղութը եւ անոր ղեկավարութիւնը եւ ոեւէ մէկը պիտի չկարենայ օգնել այս «ծանր յանցանքին» համար։
Աւարտին սիրելի՝ Կաղանդ Պապա, անկասկած բոլոր երախաներուն համար ներկայութիւնդ հաճելի է եւ սպասելի։ Կ՚երեւի մենք ենք որ խնդիր ունինք գալուդ հետ, մանաւանդ այս տարի։ Բայց անկեղծութեամբ ըսեմ, պէտք է գաս։ Երախաները ոչ մէկ կապ ունին այս բոլոր կատարուածին հետ։ Այս տարի գալդ եւ այստեղ ներկայութիւնդ քաջութիւն է անկասկած, եւ պէտք է գաս՝ ի սէր ապագային, ի սէր ժպիտին։
Շնորհաւոր Նոր Տարի...
Հայաստանում Կաղանդ Պապային ասում են Ձմեռ Պապիկ. ես նամակ չեմ գրի Ձմեռ Պապին, միայն երկտող.
Սիրելի Ձմեռ Պապ, խնդրում եմ որեւէ մի տեղեկութիւն Հաղորդես Սաղաթէլ Պասիլի մասին. ո՞ւր է նա հիմա եւ ինչո՞ւ չի երեւում սեւ ֆոնի վրայ նրա Ճերմակ Ագռաւը։
Շնորհաւոր Ամանոր եւ Սուրբ Ծնունդ…
