Ետ կորի՛ր մահաբեր հրէշ

Ո՞վ, ի՞նչ չար անէծք կա­պեց մեր գլխուն որ մա­հաբեր հրեշ­տա­կը (կամ ար­դեօք հրէ­շը՞) այ­ցե­լեց մեր թա­ղը ու ըն­դա­մէնը մէկ շաբ­թո­ւայ մէջ կեան­քէ խլեց այսքան սի­րելի դէմ­քեր։

Ար­դէն խո­րապէս ցնցո­ւած էինք Սըր­րը Սիւ­րէյյա Էօն­տէ­րի մա­հուան գոյ­ժով։ Վրայ հա­սաւ բա­րի ըն­կե­րոջ մը՝ Տիգ­րան Թո­փալեանի մա­հուան տխուր լու­րը։ Տիգ­րան իրեն ժա­ռան­գուած աւանդւոյթ մը ըլ­լա­լով կը շա­րու­նա­կէր հա­րազատ հօ­րը՝ Բա­րու­նակ Թո­փալեանի հիմ­նած «Ֆօ­թօ Շե­նէլ»ի առա­քելու­թիւնը։

Պա­րոն Բա­րու­նակ ամէն տա­րի ուսման տա­րեշրջա­նի աւար­տին մօտ օր մը կ՚այ­ցե­լէր դպրոց եւ մեզ դա­սարան առ դա­սարան կ՚ան­մա­հաց­նէր իր ոսպնեակին շնոր­հիւ։ Այդ լու­սանկար­նե­րը տա­րիներ անց նոր իմաստներ կը ստա­նան, երբ ափ­սո­սան­քով կը հա­շուենք խմբան­կա­րէն առ­յա­ւէտ պակ­սող անուննե­րը։

Տիգ­րանն ալ հօ­րը մա­հէն ետք շա­րու­նա­կեց նման ծա­ռայու­թիւնը, բայց ներ­կայ իրո­ղու­թեան մէջ այ­լեւս այդքան ալ իմաս­տա­լից չէին թո­ւէր յա­տուկ սար­քե­րով առ­նո­ւած ու թուղթի վրայ տպո­ւած խմբան­կարնե­րը։ Այժմ իւ­րա­քան­չիւր բջջա­յին հե­ռախօս լու­սանկար­չա­կան գոր­ծիք է նաեւ, որուն ձեր­բա­կալած պա­հը որոշ ժա­մանակ կը մնայ գոր­ծի­քի յի­շողու­թեան մէջ եւ շատ ան­գամ ալ կը կոր­չի, երբ գոր­ծի­քը ան­գործա­ծելի դառ­նայ։

Այդ նոյն օրը մեծ կսկի­ծով լսե­ցինք բա­րին բուն իմաս­տով կրթա­կան մշա­կի մը՝ Տա­տեան Վար­ժա­րանի նախ­կին տնօ­րէնու­հի Հեր­մի­նէ Պեն­լիօղ­լո­ւի մա­հը։ Թէեւ ընդհան­րա­ցած եզր մըն է կրթա­կան մշա­կը, բայց ամէն ու­սուցիչ կամ ու­սուցչու­հի կա­րող չեն այդ կո­չու­մը ար­դա­րաց­նե­լու։ Մենք յա­ճախ կը հան­դի­պինք ու­սուցիչ կամ ու­սուցչու­հի­ներու, որոնց նպա­տակադ­րած վեր­ջին աշ­խա­տաձեւն է ման­կա­վար­ժութիւ­նը։ Անոնք իրենց նա­խասի­րու­թիւննե­րու մէջ ակնկա­լուած յա­ջողու­թիւնը չու­նե­նալով, իբ­րեւ վեր­ջին մի­ջոց ակա­մայ ըն­դունած են այդ պաշ­տօ­նը։

Հեր­մի­նէ Պէն­լիօղ­լու այս երե­ւոյ­թի հա­կապատ­կերն էր։ Ան իբ­րեւ առա­ջին նա­խասի­րու­թիւն որ­դեգրեց նոր սե­րունդներ պատ­րաստե­լու պա­տաս­խա­նատու աշ­խա­տան­քը եւ ամ­բողջ կեան­քի մը ըն­թացքին կա­տարեց իր ստանցնած պար­տա­կանու­թիւնը։

Թո­շակա­ռու դառ­նա­լը պատ­ճառ մը չե­ղաւ այդ առա­քելու­թե­նէ հե­ռու մնա­լու հա­մար։ Ան շնոր­հիւ իր հեզ ու բա­րի բնազ­դին, ար­դիւնա­ւէտ երկխօ­սու­թիւն մը հաս­տա­տեց իրեն յա­ջոր­դող պաշ­տօ­նակ­ցին՝ Տի­կին Ալիս Պայ­րա­մի հետ։

Անոնք միաս­նա­բար կեան­քի կո­չեցին բազ­մա­թիւ մշա­կու­թա­յին բնոյ­թով մի­ջոցա­ռումներ, որոնք յա­ջողու­թիւնով աւար­տե­ցան։ Այս պա­հուն կը յի­շեմ օրիորդ Հեր­մի­նէի եւ տի­կին Ալի­սի «Ակօս»ի խմբագ­րա­տուն տո­ւած այ­ցե­լու­թիւննե­րը։ Մերթ ընդ մերթ իրենց կ՚ըն­կե­րակ­ցէր նաեւ մեր սի­րելի բա­րեկամ, թա­տերա­կան գոր­ծիչ Արամ Կոս­տա­նեանը։ Ու­րա­խու­թիւնը կը փայ­լա­տակէր անոնց աչ­քե­րուն մէջ, երբ ոգե­ւորու­թեամբ կը պատ­մէին իրենց մշա­կած նոր ձեռ­նարկը։

Այս բո­լորը ան­բա­ւարար էր կար­ծես, վրայ հա­սաւ ան­ժա­մանակ կո­րուստ մը եւս։ Ոչ եւս էր ինքնա­շարժնե­րու նո­րոգիչ մեր սի­րելի ըն­կե­րը Յա­կոբ Տե­միր­ճին։

Ոչ միայն ճար­տար վար­պետ մը, այլ բա­րի բնա­ւորու­թիւնով օժ­տո­ւած ըն­կեր մըն էր, որ հրա­ժեշտ կ՚առ­նէր մեզ­մէ, խոր տխրու­թիւն պատ­ճա­ռելով իր սի­րեցեալ­նե­րուն եւ որբ թո­ղելով բազ­մա­թիւ հնա­մաշ ինքնա­շարժներ, որոնք իր ձեռնհա­սու­թեան շնոր­հիւ կը շա­րու­նա­կէին ծա­ռայե­լու։

Յար­գանք ու սէր, խունկ ու աղօթք բո­լորին համար։