Կան մարդիկ, ովքեր ասում են, ո՞նց կարելի է կինօփառատօն անել մի երկրում, որտեղ կինօ չկայ։ Երբ մենք կինօ ունէինք, այն ժամանակ կինօփառատօն չկար։ Այժմ թող գոնէ փառատօն լինի։ Կինօ լինի։ Եւ այդ իմաստով փառատօնը դրական իրադարձութիւնից մէկն է մեր երկրում, ուր թերահաւատութիւն է տիրում ամէն մշակութային ձեռնարկի շուրջ։
«Ոսկէ Ծիրան»ը մեկնարկեց Յուլիսի 7-ին Մարզահամերգային համալիրի Փոքր դահլիճում։ Առաջին անգամն էր, որ այդ մեծ Փոքր դահլիճ կոչուածը բաւարարեց ողջ կինօսէր հանրութեան պահանջներին, ներառելով 2 հազար 200 հանդիսատես (նախկինում «Մոսկուա» կինօթատրոնի դահլիճում միայն 500 հոգի էին տեղաւորւում)։ Կարմիր գորգ էր փռած, բայց ոչ մի աստղ չկար, որ փայլատակէր այդ գորգի վրայ։ Շուտով ամէնքը անցան այդ գորգով եւ նա կորցրեց իր աստղային խորհուրդը։ Սակայն մեր կինօփառատօնը ի սկզբանէ միշտ ռեժիսորին է աստղացրել։ Ռեժիսորն է եղել առանցքային դէմքը, եւ մենք ամէն տարի բացայայտել ենք նոր անուններ։ Այս տարի հիւրընկալելու ենք մեքսիկացի ռեժիսոր Քառլոս Ռէյգադասին եւ մոլտովա-ռուսական ռեժիսոր Արթուր Արիստակիսեանին, որոնց կինօն դիւրամարս չէ։ Արիստակիսեանի կինոյի մասին խօսք չկայ, երբ դիտում ես իր երկու աներեւակայելի ֆիլմերը, ապա մտածում ես միայն ստեղծողի մասին. ո՞վ է այդ մարդը, այդ ռեժիսորը, այս մտածողը, որ նման բան է ստեղծել։ Շատ մրցանակներ են շնորհել նրան փառատօներում, բայց նա վէր է այդ ամէն ինչից, ինչպէս վեր է միտքը, մտայղացումը, վերաբերմունքը մարդու եւ աշխարհի դրուածքի հանդէպ։
Այնուամենայնիւ շատերը դժգոհ էին, որ մեր փառատօնը աստղային չէ, համեմատում էին աշխարհի բազմաթիւ միւս փառատօնէների հետ։ Դա նոյնն է, ինչ ծիրանը համեմատես միւս պտուղների հետ։ Այդ առիթով պիտի մէջբերեմ Ուիլեամ Սարոյեանի «Հայ Մուկ»ը պատմուածքից.
«Ծիրանի համը զգալու համար պէտք է ծիրան ուտես։ Ծիրանն ուրիշ է։ Նման չէ ոչ խնձորի, ոչ տանձի, ոչ դեղձի, ոչ խաղողի, ոչ թզի, ոչ թթի, ոչ ելակի, ոչ սեխի, ոչ էլ ուտելու որեւէ լաւ բանի»։
Այսպէս պէտք է ընկալել ամէն երեւոյթ։ Խնձորն էլ իր համն ունի, թուզն էլ իր իւրայատուկ համը ունի։ Հերիք է ձգտել նմանուել ուրիշներին։ Մեր փառատօնը ունի իր իւրայատուկ համը։ Այն հնարաւորութիւն է տալիս նստել յարմարաւետ դահլիճում եւ նայել այն, ինչ նայում են Կաննում, Ռոտերդամում, Պեռլինում…
Բացման ֆիլմը հէնց այս տարուայ Քաննի փառատօնի «Ոսկէ Արմաւենու Ճիւղ»ի արժանացած հարաւքորէական ռեժիսոր Պոն Չուն-հոյի «Մակաբոյծներ» ֆիլմն էր։ Աղքատների եւ հարուստների մասին էր։ Մի աղքատ ընտանիք ներթափանցում է հարուստի տուն եւ զբաղեցնում ուսուցչի, վարորդի, հոգեբանի եւ վարորդի պաշտօնները։ Հարստութիւնը առինքնող է։ Աղքատները ճանճերի պէս գալիս են մեղրի վրայ։ Բայց ռեժիսորը հետաքրքիր միտք է ասում.
«Զաւեշտալին այն է, որ մարդիկ կարծում են, թէ ֆիլմում աղքատ ընտանիքն է մակաբոյծը։ Տարբերութիւնը 1% եւ 99% միջեւ աւելանում է չնայած բոլոր մեր ջանքերի։ Եւ պէտք է ընդունել այն փաստը, որ աւելի լաւ երբեք չի լինելու…»։
Այս դաժան ճշմարտութեան մասին է գուժում ֆիլմը։ Եւ պէտք է նայել ուղիղ ճշմարտութեան աչքերին։
