Յուլիսի 15-ին աւարտուեց կինոյի մէկ շաբաթ տեւացող լարուած մարաթոնը։ Հանդիսատեսը անյագուրդ կերպով մէկը միւսի ետեւից դիտում էր ֆիլմերը եւ երբ փառատօնը հասաւ աւարտին, ապա մի մեծ դատարկութիւն առաջացաւ, որը կրկին պիտի լեցուի ֆիլմերով։ Ինչ արած, կինոյի դարում ենք ապրում. ուտում ենք՝ կինօ ենք նայում, քնում ենք՝ դարձեալ կինօ ենք նայում, հիւրընկալում ենք՝ կինօն մի պահ կանգնեցնում ենք եւ հիւրի գնալուց յետոյ շարունակում ենք նայել։ Սակայն երբեք փառատօնային կինօն չենք նայում տնային պայմաններում, որովհետեւ այդ կինոյի ճեպը անշտապ է, դարի արագութիւնից կտրուած է եւ ստիպում է հանդիսատեսին նոյնպէս կտրուել ընդհանուր մայրուղուց եւ շրջուել դէպի այն խնդիրները, որոնք հանդարտ դիտում են պահանջում։ Յատկապէս վաւերագրական եւ վաւերագրականացուած խաղարկային ֆիլմերը։ Դրանք բացարձակ ճշմարտութեան արգասիքներ են, որոնք արւում են խղճի եւ պատասխանատուութեան թելադրանքով։ Օրինակ, չինացի Ճաօ Լեանի «Վիշապը», որը պատմում է քարածխի հանքում աշխատողների մասին։ Գալով տուն, նրանք մաքրում եմ թաց լաթով սեւացած երեսը, մարմինը, բայց չեն կարող մաքրել թոքերը… Նման ֆիլմեր Չինաստանի հեռատեսիլով արգելուած է ցուցադրել, բայց նոյնիսկ եթէ ցուցադրէին, ապա հազիւ թէ ֆիլմը փոխեր ինչ-որ մի բան, բայց արուեստագէտը չի կարող լռել եւ անում է իր գործը։ Այս տարուայ միջազգային վաւերագրական մրցոյթի ժիւրին գլխաւորում էր հէնց Ճաօ Լեանը։ Երեք վաւերագրական ֆիլմեր արժանացան մրցանակների.
1 «Ոսկէ ծիրան» մրցանակը շնորհուեց «Հեռաւոր համաստեղութիւն» ֆիլմին, ռեժիսոր Շեւաուն Միզրահի (ԱՄՆ/Թուրքիա/Նիտերլանտներ)
2 «Արծաթէ ծիրան»ը շնորհուեց «Կը հանդիպենք վաղը, եթէ Աստուած տայ» ֆիլմին, ռեժիսոր Այնարա Վերա (Իսպանիա)
3 «Ժիւրիի յատուկ յիշատակում» մրցանակը ստացաւ «Յստակ աշխարհ» ֆիլմը, ռեժիսոր Վախտանգ Կունցեւ-Գաբաշուիլի (Վրաստան)։
Առաջին երկու ֆիլմերը ծերունիների մասին էին։ Ծերանոց Իսթանպուլում… Շինարարական խորը փոս է, իսկ կողքը ծերանոց։ Զարմանալի է, ինչպէս է ծերութիւնը նոյնպէս փոսեր առաջացնում դէմքի վրայ։ Վաւերագրողին հետաքրքրում է մարդն իր մենախօսութիւններով։ Եւ որքա՛ն հումոր կայ մարդկանց խօսքի մէջ։ Միայն մի ծեր հայ կին իր մէջ պահում է ցեղասպանութեան անջնջելի յուշերը եւ վերջում յաւելում է, որ ինչ ասաց՝ ճշմարտութիւն է, այդ պատճառով խնդրում է իր անունը փոխել, գրել Սելմա, որովհետեւ այս երկրում շատ բաներ է տեսել եւ երբեք չի յանդգնի իր հայ լինելը բացայայտել… Իսկ միւս ֆիլմում միանձնուհիները շարունակ միջանցքով են անցնում եւ կիսւում մտքերով։ «Կը հանդիպենք վաղը, եթէ Աստուած տայ»,-ասում են, այսինքն եթէ դեռ ողջ լինեն։ Մի կին բացում է տուփը լուսանկարներով. Ի՛նչ թանկագին հարազատներ են լուսանկարներում, նա զմայլւում է եւ… պատռում դրանք։ Շատ դաժան բան է ծերութիւնը։ Միանձնուհիներից մէկը խոստովանում է. «Քրիստոսը տանջուել էր, բայց չէր տանջուել ծերութիւնից»։
Միջազգային խաղարկային մրցոյթի յաղթող ֆիլմերն էին.
1. «Ոսկէ ծիրան» ստացաւ «Հրաբուխ» ֆիլմը. ռեժիսոր Ռոման Բոնդարչուկը (Ուկրաինա/Գերմանիա)
2. «Արծաթէ ծիրան» շնորհուեց «Ֆորտունա» ֆիլմին, ռեժիսոր ժերմինալ Ռոօ (Շվեյցարիա)
Հայկական համայնապատկեր ծրագրի ֆիլմերից մրցանակներ շնորհուեցին.
1. Հայաստանի ազգային կինօակադեմիայի «Անահիտ» մրցանակը շնորհուեց «Եւա» ֆիլմին, որը ճանաչուեց որպէս լաւագոյն ֆիլմ, ռեժիսոր Անահիտ Աբադ (Հայաստան/ Իրան)։
2. Կարծեմ առաջին անգամն էր փառատօնի պատմութեան մէջ, որ մրցանակ շնորհուեց նաեւ դերասանին՝ լաւագոյն դերակատարման համար։ Այդ դերասանը Շանթ Յովհաննիսեանն էր («Եւա» ֆիլմ), իսկ մրցանակը կրում էր Սոս Սարգսեանի անունը։
3. Լաւագոյն դեբիւտային ճանաչուեց «Քամու հետ» ֆիլմը, որը ստացաւ Հայաստանի կինեմատոգրաֆիստների միութեան մրցանակը։
4. Կայ նաեւ Հրանդ Մաթեւոսեանի մրցանակ, որը շնորհւում է լաւագոյն սցենարի համար, եւ այդ մրցանակը շնորհուեց «Մայրամուտի բեռնատարը» ֆիլմին, ռեժիսոր Ապուֆազլ Սաֆարի (Իրան/ Գերմանիա)։
5. AAFCCJ մրցանակը ստացաւ Առնօ Խայաճանեանը, որը ճանաչուեց որպէս լաւագոյն սփիւռքահայ կինօգործիչ «Մենք ենք, մեր սարերը» ֆիլմի համար։
FIPRESCI ժիւրիի մրցանակը շնորհուեց «Դեդէ» ֆիլմին, ռեժիսոր Մարիամ Խաչվանի (Վրաստան/ Քատար)
Համաշխարհային կինոյում վաստակի համար «Փառաճանովեան թալեր» յանձնեցին երկու մեծագոյն ռեժիսորներին. Ճանֆրանկօ Ռոզիին եւ Ասղար Ֆարհադիին։
Ահա եւ «Ոսկէ ծիրանի» ամենակարեւոր առաւելութիւնը, որն է. տեսնել աշխարհահռչակ դէմքերին։ Մօտիկից։ Եւ խօսել, երկը խօսել նրանց հետ, ինչպէս հաւասարը հաւասարի հետ։ Ասղար Ֆարհադիի «Բոլորը գիտեն» ֆիլմի ցուցադրութեան ժամանակ ասեղ գցելու տեղ չկար, նոյնիսկ գետնին էին նստած, ինչը չէր կարող չուրախացնել ռեժիսորին, եւ Ֆարհադին իրօք այնպէս է նկարահանում իր ֆիլմերը, որ ոչ ոք անտարբեր չի կարող մնալ գործողութեան հանդէպ, դերասանների խաղի, երկխօսութիւնների եւ առեղծուածի բացայայտման հանդէպ… Բոլորովին հակառակն է Ճանֆրանկօ Ռոզիի վաւերագրական կինոյի դէպքում. այն կարող է հետաքրքրել աւելի քիչ թիւով հանդիսատեսների, բայց նրանք երկուսն էլ ստեղծում են բարձրարժէք կինօգործեր, իւրաքանչիւրն իր տեսակի մէջ։
