26տարիներ առաջ այս օրերուն էր որ Իսթանպուլի քաղաքապետ ընտրուելով Թուրքիոյ քաղաքական կեանքին մէջ մեկնարկեց Ռեճեպ Թայյիպ Էրտողանի շրջանը։ Առաջին անգամ կրօնամոլ կուսակցութիւն մը (Ռեֆահ) կը նուաճեր Իսթանպուլի քաղաքապետութեան խիստ կարեւոր աթոռը։ Նորընտիր քաղաքապետը իր անհատական հեղինակութեամբ փայլեցաւ այս պատասխանատու պաշտօնին վրայ։ Ինչպէս հաւկիթէն ելլող ճուտիկը, ան ալ ազատուեցաւ հնամաշ կուսակցութեան զինք սահմանափակող պատեանէն ու ճակատագիրը բաժնելով Ապտուլլահ Կիւլի հետ, հիմնեց «Արդարութիւն եւ Զարգացում Կուսակցութիւնը։
Նորաստեղծ կուսակցութիւնը անվիճելի յաղթանակ մը ապահովեց իր մասնակցած առաջին ընտրութիւններուն։ Այսպիսով երկրին ղեկը անցաւ այս խիզախ քաղաքական գործիչին ձեռքը։ Այդ տարիներուն երկրէ ներս կը տիրէր նաեւ «խորունկ պետութիւն» կոչեալ ուժը։ Իրականութեան մէջ այդ ուժն էր որ կը կառավարէր երկիրը, իր հսկողութեան տակ պահելով ժողովուրդին ձայներով ընտրուած խորհրդարանը։ Էրտողան ապահոված էր ժողովուրդին զօրակցութիւնը, կազմած էր կառավարութիւնը բայց չէր կրցած իշխանութիւն դառնալ։
Ընդմիշտ քարոզելով ժողովրդավարութիւն, խօսքի ազատութիւն, ԵՄ-ի պահանջած մարդու իրաւունքներու հաստատում, շրջանային վարչութիւններու լիազօրութեան սահմաններու ընդլայնում, յաջողեցաւ նաեւ նուաճելու ազատամիտ շրջանակներու աջակցութիւնը եւս։ Այդ հանգրուանին երկրի քրիստոնեայ եւ հրեայ փոքրամասնութիւնները եւս համակրանք ունեցան նոր կուսակցութեան հանդէպ։ Միւս կողմէ սկսած էր այս վերջիններուս անարդար օրինականութիւններով յափշտակուած կալուածները վերադարձնելու գործընթացը։ Արդարեւ յաջորդ ընտրութիւնները ալ աւելի փայլուն յաղթանակ մը շնորհեցին այս նոր շարժումին։
Էրտողան եկած էր իսլամական հիմք ունեցող քաղաքական շարժումի մը ընդմէջէն, բայց կարծես յաջողած էր արեւմտեան արդի ըմբռնումներու համապատասխան քաղաքական ուղի մը ճշդել։ Եւրոմիութեան շրջանակները իր կերպարին մէջ կը տեսնէին ժողովրդավարութիւնը որդեգրած հաւատացեալ լիպերալ մը։
2013 թուականը անկիւնադարձ մը եղած էր այս կախարդական խափկանքը խանքարելու առումով։ Սոյն տարուայ Մայիս ամսուայ վերջերուն էր, երբ ոստիկաններու անհամեմատ բռնութեան հետեւանքով բռնկեց «Կեզի» զբօսայգիի դէպքերը։ Բռնութիւնէն ծնաւ անսպասելի դիմադրութիւն, որ ծաւալեցաւ բովանդակ երկրի տարածքին։ Թուրքիա այդ տարուայ Յունիս ամսուն ապրեցաւ լուրջ ապստամբութեան մը պատկերը։ Իսկ տարուայ աւարտին վրայ հասաւ երկրորդ ցնցումը, այս անգամ 17 եւ 25 Դեկտեմբերին գործադրուած հարցաքննութիւնով, որ կը սպառնար Էրտողանի որդիներուն, նախարարներուն եւ իշխանամէտ գործարարներուն։ Յաջորդեց Ազգային Լրաքաղութեան Կազմակերպութեան (MİT) բեռնատարներուն ճիհատականներու զէնք փոխադրելուն պարզուիլը։
Այս բոլորէն ետք 7 Յունիս 2015-ի ընտրութիւններուն, ԱԶԿ առաջին անգամ ըլլալով ապրեցաւ ձայներու զգալի կորուստ։ Էրտողանի համար սկսած էր նահանջելու շրջանը։ Հարկադրուեցաւ ալ աւելի բռնութեան եւ անօրինութեան դիմելու։ Այդ պատճառաւ ալ շուտով կորսնցուց իր նախապէս թէ երկրի մէջ եւ թէ եւրոպական պետութիւններու մօտ ձերրքբերած վարկը։
Այսօր Քորոնա ժահրի դէմ պայքարելու համար դրամահաւաքի կոչեր ընելու ստիպուելով, անգամ մը եւս ականատէս կըլլանք իր պոռոտախօսութեան սնանկացումին։
Այս պահուն կը յիշեմ վաղեմի բարեկամի մը՝ Անդրանիկ Արշակեանի խօսքերը, որ Թուրքիոյ տնտեսութիւնը նմանեցուցած էր թուղթէ վագրի, որ երեւոյթով հզօր է, բայց սնամէջ։ Փորձուելով կ՚ապրինք ճշմարտութիւնը։
