Şarap Bayramı
Ben bu yazının başına oturduğumda tarih 19 Kasım’dı. Dünya erkekler günüymüş. Diğer günlerde erkekler olarak nelerden mahrum kalıyorsak artık, bugünü erkeklere ayırmışlar. Ben tüm bu özel gün ve haftalardan pek hazzetmem ama bu kadar manasızını ilk defa görüyorum herhalde. Belirli gün ve haftalar derken son yıllarda herhalde biraz sosyal medya görünürlüğü arttırma peşinde olan insanlar, yeni yeni günler kutlamaya başladılar. Hemen her gün, bir üzümün adıyla anılan günler görüyorum.
Bazıları mantıklı da olsa, dediğim gibi, pek hazzetmem böyle günlerden. Ama şarapçılık dünyasının, çok kendine has, özel bir günü var: Beaujolais Nouveau Günü. Her yıl Kasım’ın üçüncü perşembesi bu isimle kutlanır. Aslında Beaujolais, Fransa’nın en popüler ve en pahalı şaraplarından bazılarının üretildiği Bourgogne (Burgonya) bölgesinin bir alt bölgesi. Bu alt bölgede yetiştirilen üzümün adı ise Gamay. Tam adıyla Gamay Noir à Jus Blanc. İlk kez 14. Yüzyılda, Fransa’nın Bourgogne bölgesindeki Chassagne-Montrachet’de, Gamet köyünde yetiştirildi. “Gamay” aslında aynı kökten gelen bir üzüm ailesini tanımlar. Bu aile içinde en değerli tür, Beaujolais bölgesinin karakteristik şaraplarını üreten Gamay Noir à Jus Blanc’dır (beyaz şıralı siyah Gamay). 1990’ların başında, bitki genetiği uzmanı Dr. Carole Meredith tarafından yapılan DNA analizleri, Gamay Noir’ın, Pinot Noir ile önemsiz bir beyaz üzüm olan Gouais Blanc’ın melezlenmesiyle oluştuğunu ortaya koydu.
Gamay, aynı bölgede yetiştiği Pinot Noir’ın gölgesinde kalmış bir üzüm. Pinot Noir, şarap uzmanlarının zarafetine hayran olduğu, en iyi üreticilerinin bazı şaraplarını rekor fiyatlarla sattığı bir üzümken, Gamay hep ikinci plana atılan bir üzüm olmuş.
Buna rağmen Gamay’ın da kendine has ünü de var. Bölgede üretilen taze şaraplar, bugün dünya çapında büyük üne sahip. Beaujolais Nouveu olarak adlandırılan şaraplardan, yılda yaklaşık 70 milyon şişe üretiliyor ve bunların yaklaşık 35 milyonu yurtdışına satılıyor. En önemli alıcılardan biri ABD. Çünkü Şükran Günü’nde yenen hindi ile çok iyi uyum sağlıyor. ABD’de Kasım’ın dördüncü perşembe günü kutlanan Şükran Günü’nün, neredeyse resmi içeceği haline gelmiş durumda.
Tüm dünyada bölgenin adını duyuran Beajolais Nouveau’yu, diğer şaraplardan ayıran en önemli özelliği, farklı üretim yöntemi ve bu yöntem sayesinde kazandığı özel lezzet.
Bildiğimiz, tanıdığımız şarapların üretiminde maserasyon işlemi, üzümler saplarından ayrılıp çatlatıldıktan sonra başlatılır. Böylelikle şaraplar, sevdiğimiz o kırmızı rengine kavuşur. Fakat bu bölgede, geleneksel olarak "karbonik maserasyon" denen bir yöntemle, çok farklı şaraplar üretiliyor. Üzümler olduğu gibi tanklara konuyor, tanklar karbondioksit gazıyla dolduruluyor. Bu sayede, mayalanma tanelerin içinde başlıyor ve maserasyon işlemi de aynı anda gerçekleşiyor. Böylece, parlak kırmızı renkli, bol meyveli, düşük taneli, düşük asitli, muz-kiraz-pamuk şekeri aromalı, yani çok rahat içimli ve lezzetli şaraplar ortaya çıkıyor.
Her yıl Kasım ayının üçüncü perşembe günü, Beaujolais Nouveau şarabının gelişi, “Beaujolais geldi!” posterleriyle şarapseverlere müjdelenir. Bu şarapların tüm dünyada ün kazanmasında, doğru pazarlama hamleleriyle Georges Duboeuf adlı firmanın önemli katkısı olsa da esas ünlenme hikâyesi, 1940’lara uzanıyor. Bu çok da kaliteli sayılmayan şarap, İkinci Dünya Savaşı sırasında, Alman işgali altındaki Paris’ten tarafsız bölge ilan edilen Lyon’a kaçan gazeteciler sayesinde tanınıyor. Gazeteciler, işgal sırasında bolca tükettikleri Beujolais Nouveau şarabını, sürgün anısı olarak Paris’e götürdüklerinde, yeni bir modayı da başlatmış oldular.
1789’da Cumhuriyetçiliğini ilk ilan eden Beaujolais topraklarında üretilen bir şaraba da bu yakışırdı zaten.
Bu moda tüm dünyada şarap bayramı olarak algılandı ve pek çok ülkede aynı yöntemle benzer şaraplar üretilmeye başlandı. İspanya’da vino nuevo, İtalya’da vino novello, Portekiz’de vinho novo adlarıyla tanınan şaraplar, ülkemizde de primeur adıyla biliniyor.
Beaujolais/Primeur şarapların, bir özelliğini daha hatırlamakta yarar var: Çok lezzetli, meyveli ve rahat içimli olan bu şaraplar, birkaç ay içinde bu vasfını yitirir. Onun için, piyasaya çıkar çıkmaz tüketilmelidir.
Koca bir bağbozumu döneminin ilk mahsulü olan bu şaraplar, hem biten bağbozumunun hüznünü ve yorgunluğunu hem de gençliğin coşkulu lezzetini taşır. Bu nedenle kalitesine takılmadan, hindi etiyle ya da tek başına keyifle içilmesi tavsiye edilir. Ama ben en çok kestane kebap ile tavsiye ederim.
