Ապրիլի 2-ի խորհրդարանական ընտրութիւնները այնպիսի ամօթով պատեցին հայաստանցիների եւ Հայաստանից դուրս գտնուող հայերի սրտերը, որ մենք խիստ հիասթափուեցինք մեր ազգի բարոյականութեան մէջ. այսուհետ ընտրողներին անուանում էին 10-հազարանոցներ, որովհետեւ ընրակաշառքն առած բնակչութեան մեծ մասը հետեւեալ օրը 10-հազարանոց թղթադրամով էր գնում առեւտուրի։ Սակայն Մայիսի 28 -ին կայացած «Օրօրա» մրցանակաբաշխութիւնը հայ լինելու հպարտութիւն պարգեւեց աշխարհի բոլոր հայերին։ Ինչո՞ւ։ Որովհետեւ երբ քեզ են փող տալիս, երբ դրսից եկած օգնութեամբ ես գոյատեւում, կամ 5 տարի մէկ ընտրութիւնների ժամանակ քո ձայնը առնում են 5 կամ 10,000 դրամով, դու որպէս մարդ ոչնչանում ես, սակայն երբ դու ես օգնութեան ձեռք մեկնում դրա կարիքն ունեցողին, հալածուողին, բռնութեան եւ անարդարութեան զոհ դարձածին, ապա դու քեզ լիարժէք մարդ ես զգում։
«Օրօրա» անունը առաջացել է ի յիշատակ Օրօրա- Արշալոյս Մարդիգանեանի (1901-1994), որը ցեղասպանութիւնից հրաշքով փրկուածներից էր։ Հասնելով ԱՄՆ, նա գրեց «Յօշոտուած Հայաստան» կենսագրական գիրքը, որի հիման վրայ ստեղծուեց առաջին շարժանկարը Հայոց ցեղասպանութեան մասին «Հոգիների Աճուրդ» անուամբ։ Համր կինօ էր։1919 թիւն էր։ Առաջին իրազեկումն էր մեր ողբերգութեան մասին։ 30 միլիոն տոլար Ֆիլմի հասոյթը տրամադրուեց Մերձաւոր Արեւելքում գտնւող 60,000 հայ որբերին։
Մրցանակաբաշխութիւնը տեղի ունեցաւ Կարէն Տեմիրճեանի անուան մարզա-համերգային համալիրում, ուր հաւաքուած էր աշխարհահայերի ընտրանին, սկսած Հենրիկ Մխիթարեանից մինչեւ Շարլ Ազնաւուրը, ինչպէս նաեւ բազմաթիւ հիւրեր, 113 կազմակերպութիւնների ներկայացուցիչներ, 70 թղթակիցներ ամբողջ աշխարհից, «Օրօրայի» յանձնաժողովը, բաղկացած Նոպելեան դափնեկիրներից Շիրին Էբադի, Օսքար Արյաս, Լեյմա Գբովէ, մարդու իրաւունքների հարցերով զբաղուող եւ մարդասիրական նախաձեռնութեան ոլորտի ներկայացուցիչներ, որոնցից կինօաստղ Ճորճ Քլունին ցաւօք սրտի բացակայում էր, քանզի Ամալի Քլունին Յունիսին պիտի երկւորեակ ունենայ։
Մրցանակաբաշխութեան արարողութիւնը սկսուեց ռեժիսոր Էրիկ Նազարեանի տեսաֆիլմով, որը պատմեց, թէ ինչպէս 102 տարի առաջ մեծ պատերազմի քօղի տակ հայ ազգը ցեղասպանուեց եւ հեռացուեց հայրենիքից, սակայն եթէ մենք այսօր կանք աշխարհի բոլոր ծագերում, ապա մեր վերապրման եւ արժանապատւութեան վերականգման գործում մեծ դեր ունեցան փրկողները, որոնց անունները չափազանց կարեւոր են մեզ համար. նորվեգիացի միսիոներուհի Բոդի Բիորն (1871-1960), դանիացի բժիշկ, միսիոներուհի Մարիա Յակոբսոն (1882-1960), շվեյցարիացի վիրաբոյժ Յակոբ Կիւնցլեր (1971-1949)…Համոզուած եմ, որ փրկողներից քաջ ծանօթ է միայն նորվեգիացի բեւեռախոյզ, Նոպելեան դափնեկիր Ֆրիտէօֆ Նանսէնի (1961-1930) անունը…
Ի երախտագիտութիւն փրկողների երեք բարերարներ՝ Ռուբէն Վարդանեանը (ծն. 1968-ին Երեւանում, Ռուսաստանի քաղաքացի է), Նուպար Աֆեյեանը (ծն. 1962-ին Պեյրութում, ապրում է ԱՄՆ-ում) եւ Վարդան Գրեգորեանը (ծն. 1934-ին Թավրիզում, որտեղից տեղափոխուել է ԱՄՆ) հեղինակեցին 100 կեանք՚ նախաձեռնութիւնը, որի նպատակն է վեր հանել մինչեւ այժմ անյայտ պատմութիւններ 1915-ին հայերին փրկողների մասին՝ ի մի բերելով դրանք 100lives.com կայքում։ Բացի այդ բարերարները սահմանել են «Օրօրա» մրցանակը, որը շնորհուելու է մինչեւ 2023 թուականը այն անձանց, որոնք սեփական կեանքը վտանգելով փրկում են միւսներին եւ օգնում պայքարել իրենց իրաւունքների համար։ Նախաձեռնութիւնը միտուած է դէպի ապագան, նպատակն է՝ դարձնել աշխարհը աւելի լաւ, յոյս ներշնչելով հալածուած եւ բռնութեան զոհ դարձած մարդկանց։
Անցեալ տարի «Օրօրա»ն կայացաւ Ապրիլի 24-ին, սակայն այս տարի Մայիսի 28-ը կարեւորուեց, որովհետեւ հէնց այդ օրը ցեղասպանուած
ազգը հռչակեց 1918-ին իր առաջին անկախ հանրապետութիւնը, որը գոյատեւեց մինչեւ 1920-ի Դեկտեմբերի 2-ը։
Երբ ուզում ենք բնորոշել քաղաքակրթութեան ամենացածր մակարդակը, ապա համեմատում ենք Աֆրիկայի երկրների հետ, որտեղ սով ու քաղաքացիական պատերազմներ են մոլեգնում։ Եւ այդ անմարդկային պայմաններում այնուամենայնիւ մարդիկ են ապրում, որոնց հանդէպ մարդկութիւնը որդեգրել է միայն մի կեցուածք՝ անտարբերութիւն եւ լռութիւն։ Ահա այդտեղից են յայտնւում «Օրօրայի» հերոսները։
Եթէ անցեալ տարի 113 յաւակնորդներ էին 13 երկրներից, ապա այս տարի 558 թեկնածուներից ընտրուեցին 254-ը իրենց հազուագիւտ պատմութիւններով։
5 յաւակնորդներ ներկայացան եզրափակիչ փուլում.
1 Ֆաթուում Ադան եւ Իլվադ Ելման Սոմալիից, որոնք 40 տարի տեւացող պատերազմական պայմաններում բացել էին Խաղաղութեան կենտրոն։
2 Ճամիլա Աֆգանի Աֆղանստանից, որը պայքարում էր կանանց իրաւունքների համար։
3 Բժիշկ Մուքվեջէ Կոնգոյից, որը ոչ միայն բժշկական, այլ նաեւ հոգեբանական եւ իրաւական օգնութիւն էր ցուցաբերում սեռական բռնութիւնների զոհ դարձած կանանց եւ երեխաներին, որոնց մերժում էին ամուսիններն ու ընտանիքները եւ վտարում գիւղերից։ Նա օգնում էր վերականգնել նրանց արժանապատւութիւնը։ Տեսաֆիլմը պատմեց մի կնոջ մասին, որին խմբակային սեռական բռնութիւնից յետոյ կրակեցին սեռական օրկաններին…
4 Մարիելլա Շաքիրը Սիրիայից, որը պատրաստւում էր ատամնաբոյժ դառնալ, բայց սիրիական պատերազմական պայմաններում դարձաւ վիրաբոյժ։
5 Թոմ Քաթինա Սուդանից, որը անցեալ տարի նոյնպէս 5 թեկնածուների մէջ էր, բայց այս տարի նա դարձաւ յաղթող 5 հաւակնորդների մէջ։ Աներեւակայելի է նրա առաքելութիւնը. Նա օրեկան 400 հիւանդ է ընդունում, տարեկան 1,000 վիրահատութիւն անում, աշխատում է շաբաթը 7 օր եւ հասանելի է օրուայ 24 ժամերին։ Հանգիստ չունի, որովհետեւ միակ բժիշկն է Նուբա լեռներում 750,000 բնակչութեան համար։ Որպէսզի նա ժամանէր Հայաստան, նրան փոխարինելու համար երեք հայ բժիշկներ մեկնեցին Սուտան. Գէորգ Ոսկանեանը, Հայկ Յովհաննիսեանը եւ Արմինէ Բարխութարեանը։
4 թեկնածուները ստացան 25,000 տոլար, իսկ Քաթինան 100,000 եւ 1 միլիոն, որը պիտի հանձնի իր ընտրած 3 կազմակերպութիւններին՝ բարեգործական նպատակներով։
Ամենակարեւոր բանը որ կատարւում է «Օրօրայի» ժամանակ դա կարծրատիպերի փոփոխութիւնն է. մարդկութիւնը ընկած է յայտնի անունների ետեւից՝ թերթելով կինօաստղերի դեղին էջերը, մինչդեռ «Օրօրան» հայեացքը դարձնում է դէպի անյայտ մարդկանց, որոնք աւելի արժանի են ճանաչման, քանզի նրանց տաղանդը՝ սեփական կեանքի գնով մարդկային կեանքեր փրկելն է։
