Թուրքիա այն բացառիկ երկիրն է, ուր քաղաքական օրակարգը զգլխեցուցիչ արագութեամբ կը փոխուի եւ կը գերազանցէ կենսական նշանակութիւն ունեցող բազում խնդիրներ։ Շատեր նոյնիսկ չհասկցան թէ ինչ դրդապատճառներով Ահմէտ Տաւութօղլուի գլխաւորած կառավարութիւնը տապալեցաւ եւ աննախադէպ արագութեամբ պաշտօնի կոչուեցաւ նոր վարչապետ մը։ Ի՞նչ եղած էր, ի՞նչ պայմաններու տակ Հանրապետութեան Նախագահը դիմած էր նման քայլի մը։
Անշուշտ որ այս հարցումը մեծ նշանակութիւն մը չունի որքան ատեն որ չենք կրցած յստակեցնել, թէ ինչպէս չեղեալ համարուեցաւ 7 Յունիս 2015-ի ընտրութիւնները։ Վերյիշենք, այդ ընտրութիւնները չէին տուած Նախագահ Էրտողանի պահանջած զօրակցութիւնը եւ ԱՔՓ 2002 թուականէն այս կողմ առաջին անգամ ըլլալով զրկուած էր առանձինն կառավարութիւն կազմելու կարողութենէն։ Նախագահը ոտնակոխեց օրինական բոլոր աւանդոյթները եւ մանկական դժկամութեամբ երկիրը տարաւ (չըսելու համար կանխահաս ընտրութեան) ընտրութիւնը կրկնելու։ Այդ քանի մը ամիսներու միջոցին ալ երկիրը դրաւ պատերազմական իրավիճակի մէջ։
Երկրորդ ընտրութեան արդիւնքը արդարացուց իր ռազմավարութիւնը եւ ԱՔՓ անգամ մը եւս միահեծան կերպով իշխանութիւն գոյացուց։ Իրականութեան մէջ այստեղ ԱՔՓ-ի տեղ, այսինքն ամբողջ կուսակցութեան մը տեղ պէտք է ըսել նախագահ Էրտողան։ Արդարեւկ նախորդ շաբաթավերջին կայացած կուսակցութեան արտակարգ համագումարին, արդարադատութեան նախարար Պէքիր Պոզտաղ հրապարակաւ կոչ կ՚ուղղէր իր ալ անդամակցած կուսակցութիւնը յետ այսու «Թայյիպի կուսակցութիւն» անուանելու համար։
Երկրի օրակարգին այս բոլոր չափերը գերազանցող ընթացքին մէջ հանքափորները գետնին հազարաւոր մեթր խորութեան մէջ հացադուլի դիմած են իրենց իրաւունքները պաշտպանելու համար։ Ապօրէն խորհրդարանի որդեգրած որոշումով պաշտօնապէս սկսած է վարձկան բանուորութեան դրութիւնը։ Դրութիւն մը՝ որ իր օրապահիկը ճակտի քրտինքով ապահովողները կը դնէ ծանր զրկանքներու դիմաց։ Մեծ թափով կը շարունակուի իբր թէ պատուոյ խնդիրի պատճառաբանութեամբ գործադրուած ոճիրներու շարքը։ Մանկապղծութիւնը նոյնպէս իր խայտառակ երեւոյթով կը յայտնուի ամէն կողմէ։
Սակայն այս բոլորը երկրի օրակարգին մէջ իրենց արժանի տեղը չեն գտներ։ Ամբողջ մամուլը զբաղուած է, թէ ո՞վ ո՞ր պաշտօնին նշանակուած է, կամ նախկին ո՞ր նախարարը համակարգէն դուրս մնացած։
Ժողովուրդը միայն ինք իր մէջ կը խօսի տնտեսական ճգնաժամի մասին։ Յուսահատութիւնը եւ հիասթափութիւնը համատարած բնոյթ ստացած է։ Որու հետ որ խօսիս միայն յոռետեսութիւն կը լսես։ Մարդիկ վախի ու սարսափի մատնուած են ահաբեկչութեան հետզհետէ ծաւալելով մեծ քաղաքներու ալ սպառնալու վարկածին պատճառաւ։ Բայց մամուլը կրկին ու կրկին իր բոլոր ուշադրութիւնը սեւեռած է Էրտողանի ակնկալած մենատիրութիւնը քարոզելու խնդրին։ Իշխանամէտ մամուլի սիւնակագիրներ փաստեր կը հնարեն երկգլուխ վարչաձեւի տեղի տալիք անկայունութիւններուն համար։ Այստեղ երկգլուխ ըսելով կ՚ակնարկուի վարչապետի եւ նախագահի իրենց գործերով զբաղելու դրութեան։ Կամ այլ խօսքով խորհրդարանական դրութեան։
Խնդիրը ո՛չ թէ խորհրդարանի առկայութիւնն է, այլ իր լիազօրութեան սահմանները ընդլայնող նախագահի մը խնդիրը։ Ուրեմն լուծումն ալ յստակ է, նախագահը կը դնես իր սահմաններուն մէջ եւ ան գիտէ իր գործը, վարչապետը, կառավարութիւնը եւ խորհրդարանն ալ՝ իրենց։
Բայց մենք հեռու ենք այդ պարզ լուծումէն, քանի որ այս երկրին մէջ գոյութիւն չունի որեւէ կառոյց, որ նախագահը դնէ իր օրինական սահմանին մէջ։
