(Արմէն Յովհաննիսեանի 4-րդ տարելիցի առթիւ)
Ռուսաստանից եկած հայերը զարմանում են, ինչպէ՞ս էք ապրում Հայաստանում ապրանքների նման թանկութեան պայմաններում։ Եւրոպայից եկող հայերը նոյնպէս զարմանում են. ինչպէ՞ս էք ապրում նման անօրինութեան պայմաններում, յատկապէս երթեւեկութեան կանոնների ի սպառ բացակայութեան, ինչը հանգեցնում է դաժան ավտովթարների, իսկ ԱՄՆ-ի հայերը…օհ, ամերիկահայերը (խօսքն անշուշտ շարքային հայաստանցու մասին է, ով երբեմնի սովետական դժոխքից ընկել է ամերիկեան դրախտ) ընդհանրապէս ժամանակ չունեն Հայաստանի վրայ վատնելու համար. տուն, աշխատանք, վայելքներ, ճամբորդութիւններ, կնունքներ եւ հարսանիքներ։ Ասում են. «Գամ Հայաստան, որ ի՞նչ անեմ»։ Այսպիսով մեր Հայաստանը ո՛չ մէկին պէտք չէ։ Միայն նուիրեալներն են զբաղւում Հայաստանով, պարոնայք։ Ուրեմն մենք նուիրեալներ ենք, ով ոչ թէ ապրում է Հայաստանում, այլ՝ դիրքապահի պէս պահում է այս մի կտոր Հայաստան հողը բազմամիլիոնանոց հայութեան համար։ Դեռ աւելին. Հայաստանը պէտք է պահել որպէս առաջնագիծ ողջ մարդկութեան համար։ Ի՞նչ կը լինի մարդկութեան հետ, եթէ մենք անցնենք պատմութեան գիրկը, ունենալով բազմահազար տարիների քաղաքակրթութիւն, որը, աւ՛աղ ցուցադրւում է այսօր միայն մեր մատեաններում եւ թանգարաններում, բայց ոչ՝ մեր առօրեայում։ Ճիշդ այդպէս պահում են մեր 18-20 տարեկան զինուորները մեր սահմանը առաջնագծում։ 19 Յունուարը ինձ համար արդէն 11 տարի է, ինչ վշտալի օր է, որը ծանրանում է այն հանգամանքով, որ Հայաստանում գրեթէ չես գտնի մարդ, ով ճանաչում էր Հրանդին այնպէս, ինչպէս գիտէին նրան Թուրքիայում եւ յիշում են նրան ամէն անգամ բազմամարդ հանրահաւաքով։ Դիտելով այդ հաւաքը՝ հասկանում ես, որ այսուհետ չկայ Թուրքիայի արդարամիտ մարդկանց համար աւելի սրբազան տեղ, քան «Ակօս»-ի նախկին խմբագրատան մուտքի առջեւը, որը ներկուեց գնդակահարուած Հրանդի արիւնով։
Սակայն Յունուարի 19-ը արդէն 4 տարի է, ինչ դարձել է նաեւ Արմէն Յովհաննիսեանի անմահութեան օր։ 2014-ին Յունուարի 19-ի լոյս 20-ի գիշերը Ղարաբաղա-ատրպէյճանական զօրքերի շփման գծի հիւսիսարեւելեան (Ջրաբեր) եւ հարաւարեւելեան (Կորգան) ուղղութիւններում դիվերսիոն խմբերի փորձեր կատարուեցին։ Արմէնը միայնակ կռիւ տուեց յարձակուողների հետ։ Արիւնաքամ եղաւ։ Յունուարի 22-ին Արմէն Յովհաննիսեանին յուղարկաւորեցին զինուորական կարգով (համազարկ, քայլերգ, պետական այրերի մասնակցութիւն) Եռաբլուրում։ Ես զարմանում էի, թէ որտեղից էր պաշտպանութեան նախարար Սէյրան Օհանեանը խօսքեր գտնում՝ ծնողներին սփոփելու համար։ Եւ ահա ամէն տարի պատիւ ենք ունենում այցելել Եռաբլուրում Արմէն Յովհաննիսեանի գերեզմանը, շրջապատուած իր նման քաջարի զինուորների շիրիմներով, յետոյ մէկտեղւում ենք նրա տանը, որտեղ առաջին հերթին մտնում ենք նրա Փառքի սենեակը։ Մեր մէջ անպայման հերոսներ են լինում։ Այս անգամ սեղան նստեցինք հերոսների հերոս կեներալ-մայոր Արկադի Տէր- Թադէւոսեանի հետ, որին ասում են Կոմանդոս։ Դժուար է անգամ երեւակայել Արցախեան պատերազմի յաղթանակը առանց Կոմանդոսի փայլուն ղեկավարութեան։ Իսկ առօրեայ կեանքում. երեւի նա միակն է այն բարձրաստիճան զինուորականներից, որը չունի թիկնապահներ, այլ ունի միայն երկրպագուներ ի դէմս ողջ հայ ժողովրդի։ Ի՞նչ սփոփանքի խօսքեր պիտի գտնէր Կոմանդոսը ծնողների համար։ Նա ասաց, որ չկան այդպիսի խօսքեր, ուստի նա կարող է միայն խոնարհուել Արմէնի սխրանքի առջեւ։
Եւ եթէ սփիւռքում ծուարած նախկին հայաստանցիները չգիտեն, թէ ինչո՞ւ պիտի այցելէն Հայաստանը, ինչ են կորցրել նրանք այս յետամնաց երկրում, ապա թող մտիկ անեն Արմէնի մօր՝ Մարինէ Յովհաննիսեանի խօսքը.
«Ես գիտեմ յանուն ինչի ապրել։ Որ որդի կորցրած բոլոր մայրերը սովորեն ինձնից… եւ ապրեն։ Որ որդուս յիշատակը վառ պահելով՝ սրբացնեմ այն մի քանի մեթր հողը, որի համար զոհուեց տղաս։ Այդ հողը թանկ էր տղայիս համար՝ կեանքից թանկ… Ինձնից թանկ էր։ Ու պիտի թանկ լինի նաեւ ինձ համար»… Հասկացա՞ք ինչ թանկ է մեր հողը, հայեր։
Հայաստանի եւ Արցախի ամէն մեթր հողի համար կեանքով են վճարել մեր հերոսները։ Եւ միշտ պիտի զոհուեն. սա է մեր պատմական առաքելութիւնը։ Մեր ճակատագիրն է դա. լաւագոյն արեամբ վճարել մեր ազգի գոյատեւման համար սեփական հողի վրայ։
