ՀՀԿ-ի գիտակցութեան երկրաշարժը

[email protected]

Նոյեմբերի 26-ից մեր վե­­­րե­­­­լա­­­­կում ամէն օր ինձ դի­­­­մաւո­­­­րում է Եր­­­­ջա­­­­­­­­­­­­­­­նիկ Յա­­­­կոբեանը, որը ժպտում է ամէն մտնո­­­­ղին մեծ պաս­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­ռից, փակ­­­­ցո­­­­­­­­­­­­­­­ւած որ­­­­պէս «Իմ քայ­­­­լը» դա­­­­շին­­­­քի գո­­­­վազդ։ Կար­­­­գա­­­­­­­­­­­­­­­խօսն է «Եր­­­­ջա­­­­­­­­­­­­­­­նիկ ան­­­­հատ, հո­­­­գատար հան­­­­րութիւն եւ հզօր պե­­­­տու­­­­թիւն»։ Դա­­­­շին­­­­քը սկզբից քննար­­­­կում էր «Նի­­­­կոլ վար­­­­չա­­­­­­­­­­­­­­­պետ» տար­­­­բե­­­­­­­­­­­­­­­րակը, բայց կանգ առաւ այս վեր­­­­ջի­­­­­­­­­­­­­­­նի վրայ, որը տե­­­­ղադ­­­­րո­­­­­­­­­­­­­­­ւած է մեր վե­­­­րելա­­­­կի պա­­­­տին եւ այ­­­­լուր։

«Իմ քայ­­­­լը» դա­­­­շին­­­­քի ցու­­­­ցա­­­­­­­­­­­­­­­կում ընդգրկո­­­­ւած են 183 անուններ՝ «Քա­­­­ղաքա­­­­ցիական պայ­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­նագիր» եւ «Առա­­­­քելու­­­­թիւն» կու­­­­սակցու­­­­թիւննե­­­­րից, նաեւ ան­­­­կուսակ­­­­ցա­­­­­­­­­­­­­­­կան­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րից։ Դա­­­­շին­­­­քում կան լրագ­­­­րողներ, որոնց ոգե­­­­ւորում է Նի­­­­կոլ Փա­­­­շինեանի օրի­­­­նակը։ Կան սպորտմեն­­­­ներ։ Թէեւ քա­­­­ղաքա­­­­գէտ­­­­ներն ասում են, որ չի կա­­­­րելի դուրս գալ ընտրա­­­­պայ­­­­քա­­­­­­­­­­­­­­­րի երկրորդ տե­­­­ղի հա­­­­մար, պէտք է հա­­­­ւակ­­­­նել առա­­­­ջին տե­­­­ղի հա­­­­մար, սա­­­­կայն «Իմ քայ­­­­լը» դա­­­­շին­­­­քի յաղ­­­­թա­­­­­­­­­­­­­­­նակը ըն­­­­դունւում է որ­­­­պէս կա­­­­տարո­­­­ւած փաստ, որով­­­­հե­­­­­­­­­­­­­­­տեւ ար­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­հերթ խորհրդա­­­­րանա­­­­կան ընտրու­­­­թիւննե­­­­րը ար­­­­ւում են յա­­­­նուն յե­­­­ղափո­­­­խու­­­­թեան վերջնա­­­­կան աւար­­­­տի, որ­­­­պէսզի Նի­­­­կոլ Փա­­­­շինեանը իրօք դառ­­­­նայ վար­­­­չա­­­­­­­­­­­­­­­պետ եւ սկսենք կա­­­­ռու­­­­ցել ար­­­­ժա­­­­­­­­­­­­­­­նապա­­­­տիւ Հա­­­­յաս­­­­տան։ Ուստի կա­­­­րեւոր թի­­­­մը Նի­­­­կոլ Փա­­­­շինեանի թիմն է։

Փա­­­­շինեանից զատ դա­­­­շին­­­­քում յայտնի դէմ­­­­քե­­­­­­­­­­­­­­­րից են Ալեն Սի­­­­մոնեանը, Սա­­­­սուն Մի­­­­քայե­­­­լեանը, Արա­­­­րատ Միր­­­­զո­­­­­­­­­­­­­­­յեանը…Երբ Ալեն Սի­­­­մոնեանի հետ հար­­­­ցազրոյց արե­­­­ցին Ռու­­­­սաստա­­­­նում գտնո­­­­ւող հա­­­­յերի հա­­­­մար, թէ ինչպէս է նա վե­­­­րաբեր­­­­ւում նախ­­­­կին իշ­­­­խա­­­­­­­­­­­­­­­նաւոր­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րին, ապա Ալեն Սի­­­­մոնեանը զար­­­­մացրեց բո­­­­լորին իր խե­­­­լացի խօս­­­­քով.

«Մենք չենք կա­­­­րող մեր փոքր Հա­­­­յաս­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­նում բա­­­­ժանել մարդկանց լաւ եւ վա­­­­տի։ Չի կա­­­­րելի մե­­­­ղադ­­­­րել մարդկանց, որոնք աշ­­­­խա­­­­­­­­­­­­­­­տել են նախ­­­­կիննե­­­­րի հետ, բա­­­­րեւել են կամ լու­­­­սանկա­­­­րուել են։ Այդ սկզբունքով մենք կա­­­­րող ենք հե­­­­ռաց­­­­նել աշ­­­­խա­­­­­­­­­­­­­­­տան­­­­քից բո­­­­լոր ոս­­­­տի­­­­­­­­­­­­­­­կան­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րին, դպրո­­­­ցի տնօ­­­­րէն­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րին, բժիշկնե­­­­րին, որոնք կա­­­­շառք էին վերցնում։ Իսկ ի՞նչ անել նրանց հետ, ով­­­­քեր լռում էին։ Սիւ­­­­նի­­­­­­­­­­­­­­­քի մարզպե­­­­տի նշա­­­­նակու­­­­մը (Յու­­­­նան Պօ­­­­ղոսեանը նախ­­­­կին փոխ ոս­­­­տի­­­­­­­­­­­­­­­կանա­­­­պետ էր-Ծ.Լ.) դժգո­­­­հու­­­­թիւն առա­­­­ջաց­­­­րեց։ Օսի­­­­պեանի նշա­­­­նակու­­­­մը ոս­­­­տի­­­­­­­­­­­­­­­կանա­­­­պետի պաշ­­­­տօ­­­­­­­­­­­­­­­նին նոյնպէս ոչ բո­­­­լորը միան­­­­շա­­­­­­­­­­­­­­­նակ ըն­­­­դունե­­­­ցին։ Սիւ­­­­նի­­­­­­­­­­­­­­­քի մար­­­­զը շատ բարդ տա­­­­րածք է, եւ մեզ պէտք էր փար­­­­ձա­­­­­­­­­­­­­­­ռու ու­­­­ժա­­­­­­­­­­­­­­­յին, ես ինքս կա­­­­րող եմ ասել նրա հա­­­­մես­­­­տութեան մա­­­­սին»։

Ըն­­­­դունե­­­­լով հիմք, որ գլխա­­­­ւոր իշ­­­­խող ու­­­­ժը լի­­­­նելու է «Իմ քայ­­­­լը» դա­­­­շին­­­­քը, մնա­­­­ցած 10 ու­­­­ժե­­­­­­­­­­­­­­­րը յա­­­­ւակ­­­­նում են ընդդի­­­­մադիր­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րին 30% հատ­­­­կա­­­­­­­­­­­­­­­ցուած տե­­­­ղերին։ 11 քա­­­­ղաքա­­­­կան ու­­­­ժե­­­­­­­­­­­­­­­րից կան բո­­­­լորո­­­­վին նոր 6 յայ­­­­տեր.

1 «Քրիս­­­­տո­­­­­­­­­­­­­­­նեայ-ժո­­­­ղովրդա­­­­կան վե­­­­րած­­­­նունդ» կու­­­­սակցու­­­­թիւնը Լե­­­­ւոն Շի­­­­րինեանի գլխա­­­­ւորու­­­­թեամբ, որը սկսեց իր քա­­­­րոզար­­­­շա­­­­­­­­­­­­­­­ւը Էջ­­­­միած­­­­նից, ստա­­­­նալով Հռիփ­­­­սի­­­­­­­­­­­­­­­մէ եկե­­­­ղեցում օրհնու­­­­թիւն եւ բաց թող­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­լով եր­­­­կինք իրենց խորհրդա­­­­նիշ հան­­­­դի­­­­­­­­­­­­­­­սացող աղաւ­­­­նի­­­­­­­­­­­­­­­ները։

2 «Քա­­­­ղաքա­­­­ցու որո­­­­շում» (ՔՈ) սո­­­­ցիալ-դե­­­­մոկ­­­­րա­­­­­­­­­­­­­­­տական կու­­­­սակցու­­­­թիւնը։ Հա­­­­ւասա­­­­րու­­­­թիւն բո­­­­լորի հա­­­­մար եւ բո­­­­լորին հա­­­­ւասար բա­­­­ժանում էին… ման­­­­դա­­­­­­­­­­­­­­­րին։

3 «Սաս­­­­նայ ծռեր» կու­­­­սակցու­­­­թիւնը առա­­­­ջար­­­­կում է. «Պե­­­­տու­­­­թիւնը ի դէմս Ազ­­­­գա­­­­­­­­­­­­­­­յին Ժո­­­­ղովի պէտք է իրա­­­­ւայ-քա­­­­ղաքա­­­­կան գնա­­­­հատա­­­­կան տայ նա­­­­խորդ ռե­­­­ժիմ­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րի գոր­­­­ծունէու­­­­թեանը եւ ար­­­­ձա­­­­­­­­­­­­­­­նագ­­­­րի այդ ցե­­­­ղաս­­­­պա­­­­­­­­­­­­­­­նական, յան­­­­ցա­­­­­­­­­­­­­­­ւոր, հա­­­­կապե­­­­տական, հա­­­­կամարդկա­­­­յին գոր­­­­ծունէու­­­­թեան հասցրած ծանր հե­­­­տեւանքնե­­­­րը եւ ըստ այդմ ապա­­­­հովի ան­­­­ցումա­­­­յին ար­­­­դա­­­­­­­­­­­­­­­րադա­­­­տու­­­­թիւն, որը պի­­­­տի գոր­­­­ծի Նիւրնբեր­­­­գեան դա­­­­տավա­­­­րու­­­­թեան ձե­­­­ւաչա­­­­փով եւ տրա­­­­մաբա­­­­նու­­­­թեամբ եւ կա­­­­տարի այնպի­­­­սի կա­­­­րեւո­­­­րու­­­­թեան որո­­­­շումներ, որոնց հի­­­­ման վրայ հնա­­­­րաւոր կը լի­­­­նի թա­­­­լանը կամ ինչպէս հի­­­­մա ասում են գո­­­­ղոնը (մի­­­­լիար­­­­դա­­­­­­­­­­­­­­­ւոր) հետ վե­­­­րադարձնել։ Կար­­­­գա­­­­­­­­­­­­­­­խօսը «Ժա­­­­մանակն է…»։ Հա­­­­կառակ «Սաս­­­­նայ ծռե­­­­րի», որի կար­­­­ծի­­­­­­­­­­­­­­­քով այս ԱԺ-ը պի­­­­տի եր­­­­կու տա­­­­րի գոր­­­­ծի, այ­­­­նուհե­­­­տեւ նո­­­­րից ընտրու­­­­թիւններ լի­­­­նէն»։

4 «Մենք» դա­­­­շինը (ցու­­­­ցա­­­­­­­­­­­­­­­կում 144 ան­­­­դամ է), որին գլխա­­­­ւորում է Արամ Սարգսեանը, հա­­­­մոզո­­­­ւած է եւ ամէն ինչ անե­­­­լու է, որ այս նո­­­­րըն­­­­տիր Ազ­­­­գա­­­­­­­­­­­­­­­յին Ժո­­­­ղովը հինգ տա­­­­րի մնայ։ Նրանց կար­­­­ծի­­­­­­­­­­­­­­­քով միայն Ռու­­­­սաստա­­­­նի հետ չէ, որ պէտք է մտեր­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­նալ։ Քայլ առ քայլ պէտք է մօ­­­­տենալ Եւ­­­­րո­­­­­­­­­­­­­­­պային, մաս­­­­նակցել ՆԱ­­­­ՏՕ-ի զօ­­­­րավա­­­­րու­­­­թիւննե­­­­րին։ «Մենք»- ի կար­­­­գա­­­­­­­­­­­­­­­խօսն է «Առա­­­­ջինը՝ Հա­­­­յաս­­­­տան», այ­­­­սինքն Հա­­­­յաս­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­նը պի­­­­տի լի­­­­նի մեզ հա­­­­մար ամէն ին­­­­չից վեր։

5 6. Միւս եր­­­­կու նոր կու­­­­սակցու­­­­թիւններն են «Ազ­­­­գա­­­­­­­­­­­­­­­յին առա­­­­ջըն­­­­թաց» եւ Էդ­­­­մոն Մա­­­­րու­­­­քեանի ղե­­­­կավա­­­­րած «Լու­­­­սա­­­­­­­­­­­­­­­ւոր Հա­­­­յաս­­­­տան»-ը։

Մնա­­­­ցած չորս կու­­­­սակցու­­­­թիւննե­­­­րը ծա­­­­նօթ ու­­­­ժեր են. «Բար­­­­գա­­­­­­­­­­­­­­­ւաճ Հա­­­­յաս­­­­տան» (ԲՀԿ)կու­­­­սակցու­­­­թիւնը՝ Գա­­­­գիկ Ծա­­­­ռու­­­­կեանի գլխա­­­­ւորու­­­­թեամբ (կար­­­­գա­­­­­­­­­­­­­­­խօսն է «Հա­­­­ւատայ, վստա­­­­հիր, պա­­­­հան­­­­ջիր»), Հայ Յե­­­­ղափո­­­­խական Դաշ­­­­նակցու­­­­թիւն(ՀՅԴ), ցու­­­­ցա­­­­­­­­­­­­­­­կը գլխա­­­­ւորում է Ռուստա­­­­մեանը («Մենք գա­­­­լիս ենք, որ­­­­պէսզի դուք չհիաս­­­­թա­­­­­­­­­­­­­­­փուէք»), «Օրի­­­­նաց եր­­­­կիր»(ՕԵ) կու­­­­սակցու­­­­թիւնը կողմնա­­­­կից է «ոչ թէ սոսկ դու­­­­խով (ոգով), այլ նախ եւ առաջ խել­­­­քով կա­­­­ռավա­­­­րելու մար­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­վարու­­­­թեանը»։

Նշեմ, որ բա­­­­ցար­­­­ձակ բո­­­­լոր մաս­­­­նա­­­­­­­­­­­­­­­կից­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րի դէմ­­­­քին ժպիտ է, երբ նրանք ներ­­­­կա­­­­­­­­­­­­­­­յաց­­­­նում են իրենց ծրագ­­­­րե­­­­­­­­­­­­­­­րը տար­­­­բեր վայ­­­­րե­­­­­­­­­­­­­­­րում, թէեւ դժո­­­­ւար է ժպտալ, երբ մար­­­­դիկ նրանց չեն ճա­­­­նաչում եւ սա­­­­կաւա­­­­թիւ են։ Մար­­­­դա­­­­­­­­­­­­­­­շատ են միայն Նի­­­­կոլ Փա­­­­շինեանի քա­­­­րոզար­­­­շաւնե­­­­րին։ Չեն ժպտում միայն… ՀՀԿ-ի ան­­­­դամնե­­­­րը, աւե­­­­լի ճիշտ նրանք փոր­­­­ձում են ժպտալ, բայց այն դի­­­­մակը, որ նրանք կրում են դէմ­­­­քերնին, ժպտալ չգի­­­­տի…Իրա­­­­կանում ՀՀԿ –ն պի­­­­տի ճա­­­­նաչո­­­­ւէր յան­­­­ցա­­­­­­­­­­­­­­­ւոր եւ ար­­­­գե­­­­­­­­­­­­­­­լուէր, բայց արի ու տես, որ հան­­­­րա­­­­­­­­­­­­­­­պետա­­­­կան ատե­­­­լի դէմ­­­­քե­­­­­­­­­­­­­­­րը դուրս են եկել պայ­­­­քա­­­­­­­­­­­­­­­րի, աւե­­­­լի ճիշտ դուրս չեն եկել, նրանք հա­­­­ւաքում են լրագ­­­­րողնե­­­­րին փակ տա­­­­րածքնե­­­­րում եւ յայտնում իրենց մտա­­­­հոգու­­­­թիւննե­­­­րը։ Նրանց կար­­­­գա­­­­­­­­­­­­­­­խօսը այդպէս էլ հնչում է. «Եթէ մտա­­­­հոգ ես…ընտրիր հան­­­­րա­­­­­­­­­­­­­­­պետա­­­­կանին, այ­­­­սինքն եթէ մտա­­­­հոգ ես ՀՀ անվտան­­­­գութեամբ, Ար­­­­ցա­­­­­­­­­­­­­­­խի ապա­­­­գայով, սահ­­­­մաննե­­­­րի ամ­­­­րութեամբ…»։ Պէտք չէ լի­­­­նել հո­­­­գեբոյժ, որ­­­­պէսզի ախ­­­­տո­­­­­­­­­­­­­­­րոշել նրանց մօտ հո­­­­գեկան շե­­­­ղուա­­­­ծու­­­­թիւն։ 30 տա­­­­րի առաջ Դեկ­­­­տեմբե­­­­րի 7-ին Հա­­­­յաս­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­նում տե­­­­ղի ու­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­ցաւ ահ­­­­ռե­­­­­­­­­­­­­­­լի երկրա­­­­շարժ, որի հե­­­­տեւանքնե­­­­րը մինչ օրս զգաց­­­­ւում են։ Սա­­­­կայն այ­­­­սօր ես ու­­­­զում եմ խօ­­­­սել ՀՀԿ ան­­­­դամնե­­­­րի գի­­­­տակ­­­­ցութեան երկրա­­­­շար­­­­ժի մա­­­­սին։ Եր­­­­կար-եր­­­­կար տա­­­­րիներ, կտրո­­­­ւած լի­­­­նելով ժո­­­­ղովրդից եւ իրա­­­­կանու­­­­թիւնից, այդ յան­­­­ցա­­­­­­­­­­­­­­­ւոր խումբը զբա­­­­ղուած էր երկրի թա­­­­լանով։ Կար­­­­ծում էին, որ այս վի­­­­ճակը ան­­­­վերջ պի­­­­տի շա­­­­րու­­­­նա­­­­­­­­­­­­­­­կուի, բայց յե­­­­ղափո­­­­խու­­­­թիւնը վեր­­­­ջա­­­­­­­­­­­­­­­կէտ դրեց, քան­­­­զի մի օր ամէն ինչ վեր­­­­ջա­­­­­­­­­­­­­­­նում է։ Երբ նա­­­­յում ես նրանց դէմ­­­­քե­­­­­­­­­­­­­­­րին, ապա խղճում ես. աչ­­­­քե­­­­­­­­­­­­­­­րում լոյ­­­­սը մա­­­­րել է, ձայ­­­­նը դո­­­­ղում է, մե­­­­ռած են՝ թա­­­­ղուած չեն։ Ամիս­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րի ըն­­­­թացքում այդպէս էլ չհաս­­­­կա­­­­­­­­­­­­­­­ցան, թէ ի՛նչ կա­­­­տարո­­­­ւեց ակնթար­­­­թում. ասում են, որ յե­­­­ղափո­­­­խու­­­­թիւնը Նի­­­­կոլ Փա­­­­շինեանը արեց, իսկ ժո­­­­ղովուրդը գնաց նրա հե­­­­տեւից։ Ժո­­­­ղովուրդ ասո­­­­ւածը նրանց հա­­­­մար հլու ամ­­­­բոխ է, ոչնչու­­­­թիւն։ Խե­­­­լագա­­­­րուել են։ Նրան­­­­ցից մէ­­­­կը գնաց Կա­­­­պան, որ­­­­տեղ գտնւում է Դա­­­­ւիթ Բե­­­­կի յու­­­­շարձա­­­­նը՝ ձիու վրայ նստած, ինքն էլ նստեց ձիու վրայ եւ յայ­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­րարեց, որ շա­­­­րու­­­­նա­­­­­­­­­­­­­­­կելու է Դա­­­­ւիթ Բե­­­­կի գոր­­­­ծը։ Այս խե­­­­ղուած գի­­­­տակ­­­­ցութեամբ ու­­­­զում են մտնել խորհրդարան…