Վերջին տարիներուն սովորութեան մը վերածուած է Հրանդ Տինքի յիշատակման ամէն առիթով խօսիլ Թահիր Էլչիի ողբերգական մահուան մասին։ Անշուշտ, որ այս անհրաժեշտութիւնը ունի իր բնական պատճառաբանութիւնը։ Էլչի եւ Տինք բաժնած էին նոյն տխուր ճակատագիրը։ Թահիր Էլչի ալ իր կարգին զոհը գացած էր այս երկրին մէջ լսել չուզուած գաղափարները համարձակօրէն արտասանելու քաջութեան։ Մենք, որ այդ կեցուածքը կը կոչենք քաջութիւն, շատ հասկնալի է, որ ոմանց համար ան կը դիտուի որպէս անզգուշութիւն կամ անխոհեմութիւն։ Բայց ինչպէ՞ս կարելի է մեղադրել մէկը, որ կը խօսի ամբողջ կեանքի ընթացքին կարեւորած նիւթերու մասին եւ այդ խօսքով ալ կ՚ուզէ արդարութեան հասնիլ։ Հրանդ Տինք ճիշդ ալ այս էր, որ ըրաւ։ Նոյնը ըրած էր Թահիր Էլչի։ Ուրեմն եթէ անոնք իրենց այդ ճանապարհին վրայ զուգահեռներ կազմեցին մենք ալ կը հետեւինք այդ զուգահեռներուն եւ յետ մահու յիշատակման այս օրերուն միասնաբար կը յիշենք երկուքն ալ։ Բայց արդեօք երկուքը միա՞յն։ Աստուած իմ այս երկրի մէջ որքան երկար է այն անուանացանկը, որ իրարու պիտի շաղկապէս Թահիր Էլչին, Հրանդ Տինքը, Սապահատտին Ալին, Գրիգոր Զոհրապը եւ տակաւին բազում անուններ։ Բոլորն ալ մարտիրոսացած նոյն սկզբունքներուն, նոյն մարմաջներուն համար։
Ուրեմն այսօր, այս պահուն, երբ կը յիշատակենք Հրանդ Տինքը մենք չենք կրնար անտեսել նաեւ Լէյլա Կիւվենը։ Ան, որ հացադուլի 80 օրերուն կը հասնի եւ ամէն օր քիչ մը աւելի կը մօտենայ խիստ վտանգաւոր սահմանին։ Այդ սահմանը սովամահ ըլլալու հանգրուանն է եւ Լէյլա Կիւվեն ահա հասած է այդ սահմանին։ Ան այլեւս մազի թելով մը կապուած է կեանքին եւ այդ թելը ամէն վայրկեան կրնայ պոկուիլ։ Ուրեմն ի՞նչ է, որ մեզ հեռու պիտի պահէ Լէյլա Կիւվենին համար եւս ձայն բարձրացնելէ։ Ի՞նչն է մեր պատրուակը։ «Անոր պայքարը մեզ չի հետաքրքրեր» պիտի ըսե՞նք։ Այդքան դիւրին ուս պիտի թօթուե՞նք անմիջապէս մեր կողքին, մեր աչքերուն առջեւ պատահածներուն։ Անշուշտ, որ ոչ։ Պիտի գիտնանք թէ, այս մարդիկ իրենց կեանքը վտանգած են համամարդկային արժանիքներուն համար։ Եթէ Օսման Քաւալա բանտի խցիկի մը մէջ մեկուսացուած է, պիտի գիտակցինք, որ անոր վերագրուած յանցագործութիւնը անձնական շահի մը հետապնդումով չէ գոյացած։ Նոյնպէս Լէյլա Կիւվեն հացադուլի աւելի քան 80 օրերուն իր սեփական կեանքին համար ոչ մէկ բան պահանջած է։
Այս երեւոյթը արդէն ինքնին ծանր պատասխանատուութիւն կը բեռցնէ, բոլոր անոնց վրայ, որոնք մարդ կը կոչուին, կը ներկայանան մարդու կերպարով։
Այս է պատճառը, որ Հրանդ Տինքի ոգեկոչումը բացարձակապէս անկախ չէ Թահիր Էլչիի յիշատակումէն կամ Լէյլա Կիւվենի հետ զօրակցելէ։ Բոլոր այդ արժանիքներէն դոյզն իսկ շեղումը ակնթարթի մէջ անիմաստ կը դարձնէ նախորդը կամ յաջորդը եւս։ Հրանդի համար արդարութիւն պահանջելու նախապայմանն է արդարութիւն պահանջել բոլոր տուժածներուն համար։ Այս համոզումով կամ այս գիտակցութեամբ եկէ՛ք ընդվզինք Լէյլա Կիւվենի հացադուլի պայմաններուն մէջ օրըստօրէ մահուան ճիրաններուն տակ մնալու հաւանականութեան դէմ։
Բարձրաձայնենք՝ «Արդարութիւն Հրանդին համար», «Արդարութիւն բոլորին համար» գոչելով։
