Gürcistan’da Seçim Sonrası: Barış Hayali Gerçeğe mi Dönüşüyor?

Rachel Clogg

Gürcistan’daki son gelişmeler, Güney Kafkasya barışı için çalışan bizler için ümitvâr olmayı mümkün kılan bir mahiyet arz ediyor. Mevcut siyasi kabarış ve hoşnutsuzluk, yerinden yurdundan edilmiş yığınlar ve iktisadi durgunluk, Gürcistan’ın Sovyetler Birliği’nin çözülüşünden bu yana yaşamış olduğu sıkıntı ve şiddetli çatışmaların ana sebepleri olarak beliriyor. Kafkaslar’daki barış süreci, bir yükselip bir alçalan siyasi gerilim ve bu gerilime bağlı olarak artıp azalan sıcak çatışma riskinin  belirleyiciliğini sürdürdüğü bu konjonktürde, diyalog ve çözümsüzlük sarkacında salınıyor.

Barış inşâsı sürecinin müdahilleri, söz konusu girişimin başarıya ulaşması için büyük bir azim ve sebatla çalışmalarını sürdürüyor, çatışma ortamını yaratan koşulları dönüştürmek için azami çaba ve anlayış sarf ediyor olsalar da, pek çok insan söz konusu sürecin ne yöne evrileceği hususunda şüpheciliğini korumaya devam ediyor. Eğer ki yeni seçilen hükümet, yükselmekte olan ve pozitif bir mahiyet arz eden rahatsızlığı icraatın diline tercüme etmeyi başarabilirse, söz konusu şüpheciliğe ilişkin yeni bir değerlendirme yapmak şart olacak.

Siyasi erkin olağan transferi

Bir haftadan biraz daha uzun bir süre önce gerçekleşen seçimler, Gürcistan’da siyasi erkin barışçıl bir biçimde el değiştirmesinin ilk örneğini teşkil ediyor. Tahmin edilenin aksine Mikheil Saakaşvili, devlet adamlığının gereği ve nişanesi olarak yenilgiyi kabul etmek durumunda kaldı. Bunu yaparken, bir yandan da Bidzina Ivanişvili’ye ve onun birlikte çalışma deneyimi bulunmayan ve oldukça farklı görüşlere sahip partilerden mürekkep Gürcistan Rüyası Koalisyonu’na meydan okumayı ihmal etmedi. Gerçekten de, uzlaşıya kavuşması gereken ağır meseleler ve sorunlar bulunuyor.

Başkanın onayıyla parlamentonun dikkatine sunulmuş olan yeni kabinenin bakan adaylarının bir kısmı, barış inşâsı sürecine aktif katılım göstermiş, mevzuya ilişkin belli bir deneyimi olan kimseler. Yeni Bütünleşmeden Sorumlu Devlet Bakanı Paata Zakareisvhili, Conciliation Resources’ın bölgedeki en uzun süreli muhatabı. Temmuz ayında başlayan seçim kampanyasına değin tam 15 yıldır, sürecin başından bu yana çalışmalarımıza katılım göstermekteydi. Yeni Savunma Bakanı ve Başbakan Yardımcısı olacak Irakli Alasania, tarafımızca tertip edilen diyalog girişimlerinde yer aldı, 2005-08 yılları arasında Gürcistan Başkanı’nın özel temsilcisi olarak Abhaz muhataplarıyla yapıcı, sorumlu bir çalışma ilişkisi geliştirdi. 1990’ların başında Abhazya’dan sürülen Gürcistanlı yazar, yeni Kültür Bakanı Guram Odişaria gibi daha başka isimleri de göz önüne aldığımızda, Gürcistan’la Abhazya ve Güney Osetya arasındaki sorunların niteliği ve bu sorunların çözümü için gerekenler hususunda oldukça bilgili,deneyimli isimlerin sürecin olumlu bir yöne evrilmesi açısından önemli katkılar sunabileceği söylenebilir.

Sorunlar ve onların çözümleri için yeni perspektifler

Peki tüm bunlar ne anlama geliyor? Barış çalışmaları için şimdiye değin büyük bir efor sarf etmiş insanların hükümet içerisinde önemli pozisyonları gelmiş olmaları, Gürcistan siyasasının yakın gelecekte alacağı yeni biçime ilişkin bir takım imalar içeriyor. 2008’deki Güney Osetya Savaşı’nı takiben, sorunun tarafları arasındaki ilişkide olumlu bir dönüşüm yaşanması ihtimali bir hayli azalmış, Gürcü hükümeti sorunun halli için uğraş veren bizimkisi gibi organizasyonların çabalarına şüphe ve direnişle mukabele etmeye başlamıştı. Sorunun Rusya’yla olan ilişkilere dair veçhesi, Gürcü liderlerin ilgi ve dikkatini daha çok çekiyordu, bizse bunun en iyi ihtimalle Abhaz sorunuyla ilintisiz bir mesele olduğuna dikkat çekiyor, üstelik Gürcistan’ın çıkarlarına zarar verme riski taşıdığını vurguluyorduk.

Yeni hükümetin Abhazya ve Güney Osetya’yla olan ilişkilerin geliştirilmesine ve Rusya’yla ilişkilerin normalleştirilmesine yönelik halihazırda deklare olunmuş siyasi yönelimi, bir politika değişikliğinin dikkate şayan bir emaresini teşkil ediyor. Ivanishvili’nin başbakan olarak rolü, Saakashvili’nin gelecek seneye kadar devam edecek olan başkanlığı, ve ne Saakashvili’nin, ne de Ivanishvili’nin parlamentoda anayasal çoğunluğa sahip olmayışı, önümüzdeki ayların birlikte çalışmanın muhtelif yollarının zorlanması çabalarıyla karakterize olacağı sinyalini veriyor.

Ekonominin durumu ve işsizlik sorunundan hemen sonra, sözünü ettiğim çatışmaların çözümü yolunda adım atılması, hükümetin öncelikleri arasında yer alıyor. Bu, ciddi bir dönüşüm fırsatıyla karşı karşıya olduğumuz manasına geliyor - yeni hükümetin 2008 savaşının sorumlusu olarak görülmeyişi ve hükümet üyelerinin bir kısmının güvenilirliklerini çoktan ispat etmiş oluşu, sorunun çözümü yönünde umutların artmasına sebebiyet veriyor.

Diyalog ve sabır: Barış görüşmelerinin olmazsa olmaz zemini

Söz konusu hükümet üyelerinin, sorunun çözümüne yönelik mütaalalarını, yalın ve tutarlı bir biçimde formüle edip, hükümetin diğer üyelerini de ikna edip edemeyeceklerini hep birlikte göreceğiz, tabi söylemdeki değişikliğin, bir icraat değişikliğine irca edip, etmeyeceğini de. Tüm bunlar, sembolik değeri olan çözüme yönelik sinyalleri istikrarlı, azimli ve de tutarlı bir biçimde yaygınlaştırabilmeyi, sorunun muhatapları nezdinde çözüm niyetini teşvik ve kuvvetlendirmeyi gerektiriyor- Bu yolla, son 20 yıla damgasını vurmuş düşmanlık ve karşılıklı güvensizliğin aşıldığı farklı bir ilişkilenme ihtimali ve diyalog zemini tesis olunabilir.

Çözümün yolu risk almaktan, uzlaşmaktan ve tarafların ihtiyaç ve çıkarlarına yönelik gerçekçi bir kavrayıştan kaynaklanan, peşi sıra adımlar atılmasını sağlayacak bir strateji geliştirebilmekten geçiyor. Eğer ki yeni hükümet, beklentileri yönetmek ve taraflar arası sahici, hakiki bir diyaloğu mümkün kılacak kanallar inşa edebilmekte başarılı olursa, sorunların çözümü nihayet mümkün olacaktır.

İngilizceden çeviren Halit Yerlikhan. Yazının orijinali için http://www.opendemocracy.net/opensecurity/rachel-clogg/post-election-georgia-turning-dream-of-peace-into-reality

Şapgir'de bu hafta;

Dünya'dan foto haberler