Թուրք օդային գիծերու դէպի Հայաստան թռիչքներ ծրագրելու մասին լրատուութիւնը որքանո՞վ ճիշդ է։ Այս մասին յայտարարութիւնով մը ներկայացաւ ընկերութեան նախագահ Իլքէր Այճը։ Ան 24 Նոյեմբերին «Անատոլու աժանս» լրատու գործակալութեան տուած բացատրութիւններուն կարգին նշեց, թէ կը պատրաստուին կարգ մը նոր քաղաքներու կողքին դէպի Երեւան եւս չուերթներ կատարելու։
Թրքական «Աթլաս կլոպըլ» ընկերութիւնը ուղիղ չուերթներ կը կատարէ Իսթանպուլ-Երեւան գծի վրայ։ Տրուած ըլլալով, թէ ցամաքային սահմանադուռը փակ է եւ չի գործեր Կարս-Կիւմրի երկաթուղին, այդ թռիչքները ուղեւորութեան միակ միջոցը կը կազմեն երկու երկիրներու միջեւ։ (Ամառուայ ամիսներուն թռիչքներ կը կատարուին նաեւ Երեւան-Անթալիա ուղիով)։
Անցեալին եղան կարգ մը նախաձեռնութիւններ, որոնք չիրականացան Ատրպէյճանի դժկամութեան պատճառաւ։ Նախ «Պորա ժեթ» ընկերութիւնը փորձեց Վան-Երեւան ուղղութիւնով ճամբորդներ փոխադրել։ Աւելի ետք այս անգամ «Փեկասուս» ընկերութիւնը յայտարարեց Իսթանպուլ-Երեւան թռիչքներու մասին։ Սակայն այս նախաձեռնութիւնն ալ չէ յաջողած Ատրպէյճանական գործօնի հետեւանքով։ Թէեւ այս առթիւ յստակ յայտարարութիւն մը չէր կատարուած, բայց փակ դռներու ետին կը խօսուէր Ատրպէյճանի սպառնալիքներու մասին ու կը պնդուէր, թէ Ատրպէյճան ընկերութեան սպառնացած է «Եթէ Երեւան թռիչք պիտի կատարէք հրաժարեցէք Պաքուի թռիչքներէն» ըսելով։
Կարելի չէ որ Թուրք օդային գիծերու նախագահը այս բոլորը լսած չըլլայ։ Ուրեմն իր յայտարարութիւնը մտածել պիտի տայ, թէ նախապէս որոշ համաձայնութիւն մը գոյացած է «Մէկ ազգ, երկու պետութիւն» համարուող Թուրքիոյ ու Ատրպէյճանի միջեւ։ Ո՞ր կարիքէն դրդուելով Թուրքիոյ օդային գիծերու ընկերութիւնը նման ծրագիր մը մշակեց։ Անշուշտ որ երկիրներու յարաբերութիւններուն բնականոնացման նախապայմաններէն մէկն է իրարու միջեւ երթեւեկելու միջոցներու հաստատումը։ Թուրքիա մինչեւ օրս Հայաստանի հետ մերձենալու իմաստով դոյզն իսկ յառաջընթաց չէր ունեցած։ Ընդհակառակ՝ գոյացած բոլոր առիթները մերժող ռազմավարութիւն մը որդեգրելով կառավարութիւնը շրջանցած էր, թէ Ատրպէյճանի յարձակողական քաղաքականութիւնը եւ թէ երկրէ ներս ազգայնական շրջանակներու հաւանական հալածանքները։
Իսկ գալով Թուրքիոյ արտաքին քաղաքականութեան Ատրպէյճանի կողմէ կալանաւորուած ըլլալուն, այդ մասին կարեւորագոյն փաստը եղաւ թուրքիացի չորս մտաւորականներու դէմ Պաքուի հակազդեցութիւնը։ Սոյն տարուայ Սեպտեմբեր ամսուն նախկին պատգամաւոր Ուֆուք Ուրաս, լրագրող Ալի Պայրամօղլու, ակադէմական Էրօլ Քաթըրճըօղլու եւ Սաիտ Չեթինօղլու այցելած էին Արցախի հանրապետութիւն եւ այնտեղ շփումներ ունեցած պետական շրջանակներու հետ։ Ալիեւի իշխանութիւնը հետաքննութիւն կատարած էր իրենց դէմ եւ Թուրքիայէն ալ պահանջած էր, որ անոնք ձերբակալուին ու յանձնուին Ատրպէյճան, ուր պիտի դատուին այս երկրի հողային ամբողջութիւնը ոտնակոխած ըլլալու մեղադրանքով։
Ատրպէյճանի այս պահանջը օրինական հիմք մը չունի համաշխարհային իրաւաբանութեան առումով։ Բայց կայ համաշխարհային իրաւաբանութիւնը գերազանցող եւս համաշխարհային կանոն մը՝ հայերէնով կաշառք, այլ լեզուներով կոռուպցիա, որու միջոցաւ Պաքու կը կիրարկէ իր քաղաքականութիւնը Հունգարիայէն Պելառուս եւ մինչեւ, ուր որ կ՚ուզես։ Կալանքի ենթարկած Թուրքիոյ դէմ կաշառքի ալ կարիք չունի Ատրպէյճան, սպառնալն բաւարար է եղբայր երկրի անբաղձալի որոշումները կանխելու համար։
