Գարուն էր բացուել։ Մեծ Պահքի 5-րդ օրն էր։ Նկարիչների Տանը Մարտի 6-ին գարնանային ցուցահանդէսում նկարիչներն իրենց մէկական գործերն էին ցուցադրում. ուրախութիւն էր տիրում, խանդավառութիւն…Վերջապէս Մարտի 8-ը եկաւ եւ ծանօթ-անծանօթները ամէնուրեք սկսեցին կանանց շնորհաւորել եւ ծաղիկներ նուիրաբերել, յանկարծ…Պոլսոյ 84-րդ Պատրիարք Մեսրոպ արք. Մութաֆեանի վախճանի բօթն առանք ու ցնցուեցինք։ Սուր ցաւ մտաւ յատկապէս այն մարդկանց սրտերը, ով ճանաչում էր պատրիարքին անձնապէս։ Իրականում պատրիարքը չէ, որ մահացաւ։ Մահը վերջ դրեց նրա հիւանդութեանը եւ պատռեց շղարշը, որ պատել էր պատրիարքի միտքը։ Հիւանդութեան անունը տեմանս էր։ Ամբողջ աշխարհում 50 միլիոն մարդ է տառապում տեմանսով եւ ամէն տարի այդ թիւը աւելանում է 10 միլիոնով։ Քանի-քանի՛ մարդիկ կան աշխարհում, որ քոմայի մէջ են եւ գտնւում են անզգայնացած վիճակում։ Գրում եմ այս տողերը եւ չեմ հաւատում այդ «անզգայնացած» բառին։ Թէկուզ եւ մարդու մտքի դուռը փակ է, թէկուզ եւ նրա զգացմունքները փակուած են, բանտարկուած են մարմնի մէջ, թէկուզ եւ նա անշարժ է եւ նրա մասին ասում են, որ բոյս է դարձել, հետեւաբար 11 տարի առաջ է մահացել…Ուրեմն ըստ այդ վարկածի բոյսերը անզգայ, անշունչ եւ անհոգի են։ Եւ ոչ մի բոյս չի կարող առարկել…Շատ անգամներ փափաքել եմ այցելել պատրիարքին, բայց ինձ համոզել են, որ «Աւելի լաւ է չտեսնես Սրբազան Հօրն այդ վիճակում»։ Ուրեմն եթէ մարդն ի վիճակի չէ պատմել իր փակուած վիճակում գտնուող զգացմունքների մասին, հետեւաբար նա գոյութիւն չունի։ Կարծում եմ, որ իրականում Թուրքիոյ հայ համայնքի հոգեւոր առաջնորդը գոյութիւն ունէր այս 11 տարիների ընթացքում, բայց ենթարկւում էր աներեւակայելի փորձութեան։ Եւ փորձութեան էր ենթարկւում նաեւ թրքահայութիւնը։ Նրանց համբերութիւնն ու հանդուրժողականութիւնը անելանելի իրողութեան հանդէպ։ Ո՛չ մի վայրկեան անգամ չզգալ ինքզինքը արտօնեալ՝ հիւանդի համեմատ, -սա էր Աստծոյ պատգամը երեւի։ Կեանքն արտօնութիւն է, այո՛, բայց իրավիճակը բարդ էր, անընդունելի եւ աննախադէպ, իսկ աստուած չէր արտօնում մահ, որպէսզի վերջ դրուի այս նախադէպին։ Եւ ոչ ոք պատրաստ չէր զինուել համբերութեամբ եւ տրուել Աստծոյ կամքին, որովհետեւ միայն Աստուած գիտէր, թէ երբ է այս վիճակը հանգուցալուծուելու։ Այսօր, երբ աստուած վերջապէս գթաց իր զաւակին եւ վերջ դրեց անելանելիութեանը, բոլորի համար կրկին վերականգնուեց պատրիարք հոր նախկին առողջ կերպարը։ Դիմագիրքը լեցուեց լուսանկարներով, որտեղ մենք տեսանք Ամեն. Տ. Մեսրոպ Ս. Արք. Մութաֆեանին խելքը գլխին եւ ուրախ ժպիտով՝ երախաներով շրջապատուած…
Մարդիկ ետ նայեցին եւ անդրադարձան կենսագրութեանը. ի՛նչ բազմակողմանի զարգացած անձնաւորութիւն էր Պոլսոյ պատրիարքը եւ ի տարբերութիւն հայաստանեան իրականութեան որքա՛ն մօտիկ էր եւ հասանելի…Ես էլ գտայ շատ լուսանկարներ, արուած մեր համերգից յետոյ կամ իր եպիսկոպոս եղած ատեն, երբ նա այցելութեան էր եկել Լոքմակէօզեանների տուն ուրախ առիթով եւ լուսանկարուել մեզ հետ ընտանիքի երդիքի տակ։ Երանելի ժամանակներ…Որքա՛ն պաշտպանուած պիտի զգար իրեն համայնքը՝ ունենալով հոգեւոր Հայր։ Չեմ կարող չյիշել ամենածանր հարուածը, որը ստացաւ Պոլսոյ հայութիւնը 2007–ի յունուարի 19-ին եւ պատրիարք Սրբազանի խօսքը, ուղղուած իր սիրեցեալ եւ «գլխատուած» ժողովրդին.
«Այսօր Սուրբ Աստուածածին Աթոռանիստ Մայր Տաճարի պատմական կամարներու ներքեւ համախմբուած ենք յաւիտենականութեան յուղարկելու մեր Համայնքի սիրելի անդամներէն «Ակօս» Շաբաթաթերի հրատարակութեան տնօրէն Հրանդ Տինքը, որ իր մահկանացուն կնքեց քստմնելի մահափորձի մը հետեւանքով։
Մալաթիոյ մէջ սկսած երկրաւոր կեանքի գիծը այսօր հասած է իր վերջին հանգրուանին։ Կեանքը, դժուարութեանց հետ մաքառելով հասակ նետած Հրանդ Տինքին մէջ կերտեց յախուռն նկարագիր մը, որով ան դարձաւ մարդկային իրաւանց, արդարութեան եւ խղճի ազատութեան համամարդկային իրաւունքներու դրօշակիրը…»
Բազմաթիւ անգամներ կարդացել եմ Պատրիարք հօր խօսքը. այն բալասան էր մեզ համար։ Անշուշտ պատրիարքի մասին էլ հնչում են եւ դեռ կը հնչեն սրտի համար բալասանի պէս խօսքեր, յուշեր եւ ցաւակցականներ։ Կտրուի իր հոգեւոր նկարագիրն ու տեղը, որ զբաղեցրեց 84-րդ Պոլսոյ Պատրիարք Մեսրոպ արք. Մութաֆեանը թրքահայոց կեանքում, ինչպէս նաեւ հայոց պատմութեան էջերում։ Ցաւակցում եմ տիրամայր Մարի Մութաֆեանին, պատրիարքի քոյրերին։ Մեզ բոլորիս…
