Serdar Korucu

Mardin’de bienal ya da “Atamyanlar’ı kim hatırlıyor?”

Direktörlüğünü Döne Otyam ve Hakan Irmak’ın yaptığı Mardin’deki bienalin başından bu yana bir özelliği, şehrin ortasında uzun zaman yarı yıkık halde duran, hanların, konakların kullanılması. Bu nedenle Mardinliler hala “Atamyanlar'ın Konağı’na nasıl gidebilirim?” ya da diğer adıyla “Alman Karargahı nerede?” gibi sorulara yanıt vermekte zorlanıyor. Çünkü onlar için bu ve benzeri mekanlar, onlarca yıl boyunca şehrin ortasında mezar taşı gibi duran harabelerden ibaretti.

27 Mayıs sonrası devletin sille vurduğu bir isim: Hermine Kalustyan

Hermine Kalustyan, 125 yıllık Esayan Okulu’nun tarihinde önemli yeri olan eğitimcilerinden biri. Onu, Türkiye yakın tarihinin önemli bir figürü haline getiren 27 Mayıs Darbesi ardından oluşturulan Kurucu Meclis’e seçilmesiydi. Sonrasındaysa kendi deyimiyle “devletin sillesi”ni yedi.

“Bıçağın Ucunda”ki Ermeniler, Yahudiler ve Rumlar

Attila İlhan 10 Ekim 2005’te hayatını kaybetti. Özellikle “Aynanın İçindekiler” adını verdiği serisi Türkiye’nin yakın tarihini, geri dönüşlerle anlatıyordu. Bu seri içinde yer alan “Bıçağın Ucu” adlı romanında Ermeniler, Yahudiler ve Rumlar da yer alıyordu ve neredeyse tamamı “kötüler” safındaydı.

Çalkantılı dönemin en uzun süre görev yapan Patriği: III. Vasileios

1920’lerde en uzun süre Ekümenik Patrik olan III. Vasileios, 90 yıl önce 29 Eylül 1929’da hayatını kaybetti. Patrik, mübadeleyle Türkiye sınırları içindeki cemaatinin azaltılışına, Meclis’teki tartışmalarda Patrikhane hakkında “Fener söndü” denilmesine ve Ankara-Atina hattının en gergin olduğu dönemlerden birine şahitlik etmişti.

Orhan Kemal'in kaleminden Ermeni mallarının yağmasıyla zenginleşenler

Mehmet Raşit Öğütçü ya da bilinen adıyla Orhan Kemal, 15 Eylül 1914’te Adana’nın Ceyhan ilçesinde doğdu. Ünlü yazarın eserlerinde Ermeni Soykırımı da gündemdeydi. Daha doğrusu soykırım sonrası Ermeni mülklerinin paylaşımı ve bunların devlet tarafından bölgedeki ağalara karşı “Damokles’in Kılıcı” gibi kullanılışı…

“6-7 Eylül yine yaşanır diye Türkiye’den ayrıldık”

6-7 Eylül Pogromu’nun bu yıl 64. yıldönümü. Nispeten az konuşulan konularından biriyse pogrom sonrası Türkiye’den ayrılanlar. Dilek Güven’in de kitabında yer verdiği gibi resmi kayıtlar 1955’te 70 bin olan Türkiye’de Ermenice konuşanların sayısının 1965’te 56 bin 376’ya düştüğünü gösteriyor. Gidenlerden biri de Kapalıçarşı’da küçük bir iplikçi dükkanı olan Gökçeyan ailesi. Pogrom sonrası Lübnan’a yerleşen ailenin o günlerde 7 yaşında olan oğlu Krikor Gökçeyan, 6-7 Eylül’de anne ve babasının çok büyük hayal kırıklığı ve kırgınlık yaşadığını söylüyor ve ekliyor: “Bu kadar öfkeye ve nefrete bir neden bulamadıkları için Türkiye'yi terk etme kararı aldılar.” Gökçeyan ailesinin en büyük kaygısı pogromun tekrarlanabilme olasılığı olmuş. Gökçeyan ile o günleri ve sonrasını konuştum.

Devletin "hatırlamadığı" Ahlat katliamları

1916’da Rus ordusunun Bitlis Vilayeti’ne girişinden önce ağırlıklı olarak Ermenileri hedef alan ancak Süryaniler ve Keldanileri de yok eden katliamlar başlamıştı.

1915’te ‘Vartavar’, Martavar'a* dönüştü

Ermeni Kilisesi’nin beş önemli yortusundan biri olan, su serpme geleneği ile Nuh Tufanı’nın anıldığı Vartavar 1915 öncesinde tüm yurtta kutlanıyordu. Tıpkı diğer Hristiyan bayramları gibi. Ancak 100 yıl önce Muş’taki Vartavar’ı diğerlerinden ayıran, soykırımın başladığı gün olmasıydı.

Erdoğan’ı kızdıran Ermeni katliamı haberleri

Cumhurbaşkanı Erdoğan, kendisini eleştiren New York Times’ın (NYT) 1896’da da Osmanlı Sultanı Abdülhamid’i hedef aldığını, bugün de gazetenin kinini şahsına yönelttiğini söyledi. Ancak, gazetenin o dönem Abdülhamid’i eleştirmesinin başlıca nedeni, Hamidiye Alayları’nın bölgedeki katliamlarıydı.

Mardin Bienali’nden soykırım göndermeleri

3. Mardin Bienali, 15 Mayıs’ta başladı. 15 Haziran’a kadar sürecek olan, ‘Mitolojiler’ temalı bienalde, 100. yıldönümünde Ermeni ve Süryani soykırımlarına ilişkin pek çok gönderme bulunuyor. Hem eserler, hem de mekân kullanımlarıyla...

İki soykırımın şahidi Eskişehirli Ermeni asker

Sovyetler Birliği'nin 2. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası karşısında elde ettiği zaferin 70. yıldönümü 9 Mayıs’ta kutlandı. Bu zafer için Sovyet saflarında yer alanlar arasında 1915’ten kurtulan Ermeniler de bulunuyordu. Yani bir soykırımdan kurtulmayı başaranlar, bir başka soykırımın failini durdurmak için savaşmışlardı.

Başbakan’ın Bitlis’te ‘olmadı’ dediği soykırım

Başbakan Ahmet Davutoğlu, AK Parti’nin doğu illerindeki seçim mitinglerinde gündemine Ermeni Soykırımı’nı almayı sürdürüyor. Son olarak 8 Mayıs’taki mitinginde “Bitlis tarihi şahittir ki zulmü biz gördük” dedi. Halbuki soykırımdan kurtulanların hatıraları Ermenilere yönelik katliamları açıkça ortaya koyuyor.

1915’teki Ermeni annelerinden kalan şarkılar

Her yıl olduğu gibi, bugün de Mayıs’ın ikinci Pazar gününde Anneler Günü kutlanıyor. Bugün olduğu gibi, Ermeni Soykırımı döneminde de en ağır yük yine annelerin sırtındaydı. Bu acılar onların şarkılarına da yansıyordu.

Soykırımdan kurtulanların Paskalya anıları

Hristiyan inancında Mesih İsa’nın çarmıha gerilişinden üç gün sonra dirilişini simgeleyen Paskalya Bayramı, 100 yıl önce bu topraklarda geniş bir nüfus tarafından kutlanıyordu. Sözlü tarih çalışmaları Van, Muş, Sasun gibi Ermenilerin yoğun yaşadığı bölgelerde 1915 öncesi Paskalya adetlerini bugüne taşıyor.

Agoplar halen 'şehit' sayılmıyor

18 Mart “Şehitleri Anma Günü”nde törenler düzenlenirken Milli Savunma Bakanlığı’nın internet sitesinde hala gayrimüslim şehitler yer almıyor.

Norveç’in unuttuğu 1915 kahramanı: Bodil Katharine Biørn

Norveç Başbakanı Erna Solberg’in Ermeni Soykırımı’nın 100'üncü yıldönümü nedeniyle Ermenistan'da düzenlenecek anma törenlerine katılmayacağını açıklaması tartışma yarattı. Halbuki 1915’in tanıkları arasında Norveç vatandaşları da bulunuyordu. Onların başında da Norveçli Misyoner Bodil Katharine Biørn geliyordu.

‘The Simpsons’ın Ermeni karakterleri

The Simpsons’ın yaratıcı ekibinden Sam Simon, 59 yaşında Los Angeles'taki evinde hayatını kaybetti. 1989’da yayınlanmaya başlanan ve bugüne kadar 568 bölüm çekilen The Simpsons, dünyanın en ünlü çizgi-dizilerinden olsa da az bilinen yanı karakterleri arasında Ermenilerin de bulunması.

‘Türklüğü kabul edilmeyen Ermeni’nin hikayesi

Osman Kaya bu toprakların Müslümanlaş(tırıl)mış Ermenilerden biri. Onu diğerlerinden ayıransa, 15 Temmuz 1968’deki ölümünden sonra da devam eden miras davasının 1970’lerde gazetelere yansıması.

‘1915’te Ermenice kitaplara peynir sarılıyordu’

Cumhurbaşkanı Erdoğan IŞİD’in Suriye ve Irak’ta İslam kültürünün mirası kitapların yok edilmesini “soykırım girişimi” ve “kültür katliamı” olarak niteledi. Erdoğan, 15. yüzyılda İspanya’da da Müslüman mirasının yok edildiğini hatırlattı ancak konuşmasında bu topraklarda yaşanan kültürel soykırımdan bahsetmedi.

Yeni Şah türbesi tehcir hattında

Türkiye'nin sınırları dışındaki tek toprağı olan ve Suriye içerisinde yer alan Süleyman Şah Saygı Karakolu ve Türbesi’nin, “güvenlik riski nedeniyle” Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 21 Şubat Cumartesi akşamı başlattığı operasyonla tahliye edilmesinin ardından, gözler türbenin kurulacağı açıklanan Eşme bölgesine çevrildi. Ankara tarafından “ecdat mirası”nın taşınacağı duyurulan bölge, 100 yıl önce Ermeni Soykırımı’nda tehcir hattının üzerinde bulunuyordu.

Murat Bardakçı’nın unuttuğu Ermeni Kilisesi

Gazeteci Murat Bardakçı, Yunanistan’ın Selanik şehrindeki Hamza Bey Camii’nin bir dönem erotik sinema olarak kullanıldığını hatırlatıp “bir ibadethaneyi erotik film sineması haline getirmek gibisinden bir ayıba imza atmadık!” dedi. “Erotik film sineması haline getirilen” kiliselerden birinin Eskişehir’deki Ermeni Kilisesi Surp Yerrortutyun olduğunu unutmuş olmalı..

Uludağ’ın unutulan manastırları

Okulların sömestr tatiline girmesiyle Türkiye’nin önemli kış merkezlerinden Bursa Uludağ’ın otellerinde yer bulmak neredeyse imkansız olmaya başladı. Her gün yaklaşık 35 bin kişi, dev yatırımlarla hazırlanan kayak pistleri için asıl adı “Keşiş Dağı” olan Uludağ’ın eteklerine tırmanırken, yüzlerce yıllık manastırların tarihi karlara karışıyor.

Manço’ya göre Ermeni Soykırımı ve ‘Batılıların kaşıması’

1999 yılının 31 Ocak’ında kalp krizi geçiren ve 1 Şubat’ta vefat eden Barış Manço vefatının 16. yıldönümünde anılıyor. Müzisyen kimliğiyle anılan Manço 1993-1995 yılları arasında köşe yazarlığı yapıyordu. Ele aldığı konulardan biri de Ermeni Soykırımı ve Kürt sorunuydu.

Mekke’den Ermeni Soykırımı çağrısı

Suudi Arabistan Kralı Abdullah bin Abdülaziz el-Suud’un 23 Ocak’taki vefatı geçen hafta hem Türkiye’nin hem de dünyanın en çok konuşulan konularından biriydi. Konuşulmayansa, yaklaşık 100 yıl önce aynı topraklardan, İslam’ın kutsal şehri Mekke’den gelen “Ermenilere destek olun” çağrısıydı.

Belediye’den ‘hain Ermeni’, ‘asker kaçağı Rum’ sergisi

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin hazırladığı “Havadis: Yüz Yıl Önce” sergisinde 1914 ve 1915 yıllarına ait gazete haberleri ve belgeler yer alıyor. Çanakkale Savaşı’nın ağırlıklı olduğu sergide Ermeniler “hain” iması ile anılırken, Rumlar da “asker kaçakları” olarak gösteriliyorlar. Her iki halkın yaşadığı katliamlardansa tek bir iz bile bulunmuyor.

Yaşar Kemal’in kaleminden: Ermeni mülkleriyle ‘cumhuriyetin şişirdiği keneler’

Kendi deyimiyle “Cumhuriyetin ilk yıllarında bir Türkmen köyünde tek Kürt ailenin çocuğu olarak doğan” Yaşar Kemal, eserlerinde büyüdüğü topraklardaki Ermeni geçmişine sık sık atıfta bulundu.

Nazım Hikmet’in tanıklığıyla Ermeni katliamları

Ünlü şair, “romantik komünist” Nazım Hikmet 113. doğum yılında anılıyor. 15 Ocak 1902’de doğan Nazım Hikmet, şiirlerinde Heybeliada Bahriye Mektebi öğrencisi olduğu yıl, 1915’teki Ermeni Soykırımı’na da, öncesindeki katliamlara da yer verdi.

Charlie Hebdo'nun gözünden Türkiye gündemi

7 Ocak’ta silahlı saldırıya uğrayan Charlie Hebdo, yayın hayatı boyunca Türkiye ile ilgili konuları da gündemine aldı. Özellikle de Ermeni Soykırımı ve Kürt meselesi derginin sayfalarında çeşitli vesilelerle yer buldu.

Davutoğlu’na göre ‘eşit’, Erdoğan’a göre değil

Başbakan Ahmet Davutoğlu, Cuma günü yaptığı konuşmasında Hıristiyan ve Yahudi cemaat temsilcilerine seslendi. Davutoğlu, “Bu masa etrafındaki hiçbir geleneği bu topraklara yabancı, bu topraklara sonradan gelmiş bir gelenek olarak telakki etmiyoruz.” dedi. Ancak AK Parti iktidarları boyunca bunun tam tersi yaşandı.

MEB'in sitesine göre Uludere'nin Ermenileri

Şırnak’ın Uludere (Qileban) ilçesi Gülyazı (Bujeh) ve Ortasu (Roboski) köylerinden Irak sınırına geçtikten sonra dönmekte olan 17’si çocuk 34 kişinin sıfır noktasında Türk Silahlı Kuvvetleri’ne ait savaş uçaklarının bombardımanı sonucu öldürülmesinin bugün yıldönümü. 3 yıl önce hayatını kaybedenler anılıyor ancak o toprakların trajedisi sadece bugüne ait değil.

28 Aralık 2014

2014: ‘Harika bir yıl’ değildi

2014 Facebook'ta "Harika bir yıldı parçası olduğun için teşekkürler" denilerek uğurlansa da Türkiye için eksisi çok, artısı neredeyse yok bir yıl oldu.

27 Aralık 2014

Davutoğlu'nun unuttuğu Osmanlı Yahudileri

Davutoğlu, Balkan Savaşları döneminde Edirne’nin savunmasında Müslümanlar ile birlikte Hıristiyanların da katıldığını söyledi. Ancak bu konuşmada “Edirne Müdafaası”na yoğun olarak katılan, yaşadığı acılar nedeniyle ağıtlar yazılan Osmanlı Yahudileri yoktu.

25 Aralık 2014

1
2

Abone Ol!

Agos'a abone olarak destek olabilirsiniz. Abone ol, hediye et, askıya abonelik bırak.

Agos'u Sosyal Medyada Takip Edin

Sayfa Başına Git