ՄՇԱԿՈՅԹ ԵՒ ԱՐՈՒԵՍՏ

Էջ 3
Ոսկէ Ծիրան-2015
Ոսկէ Ծիրան-2015
Լքուած մի գիւղ, որի մէջ 120 տնից մնացել է միայն մէկ տուն եւ այդ տան մէջ մի տա­րեց կին է ապ­րում. ու­րեմն ողջ գիւ­ղում մի մարդ է ըն­դա­մէնը մնա­ցել։ Գիւղ է գա­լիս նկա­րահա­նող խումբ հե­ղինա­կի գլխա­ւորու­թեամբ եւ այդ մո­ռացուած գիւղն այ­լեւս մո­ռանալ չի լի­նում։ Յե­տոյ տես­նում ենք ֆիլ­մի գլխա­ւոր հե­րոսին, որը մաս­նա­գիտու­թեամբ շնա­մարզ է։ Նա ասում է. «Ես եր­բեք հա­րուստ չեմ լի­նի, իմ բնու­թիւնն ու­րիշ է»։ Ֆիլ­մի վեր­ջում շնե­րի դէմ­քեր ենք տես­նում, շնե­րը մէ­կը միւ­սի յե­տեւից նա­յում են մեր վրայ։ Մարդկանց նման են, ամենքն իր խառ­նուած­քով։ Ֆիլ­մի անու­նը «Կեանքն, ինչպէս որ կայ», ռե­ժիսո­րի անու­նը Վլա­դիմիր Դա­շուկ է։ Նրան ներ­կա­յաց­նե­լիս «Ոս­կէ Ծի­րանի» տնօ­րէն Յա­րու­թիւն Խա­չատ­րեանն ար­տա­սուեց, քան­զի Պե­լառու­սի լա­ւագոյն վա­ւերագ­րող Դա­շու­կը 2014-ին կեան­քին հրա­ժեշտ էր տուել 52 տա­րեկա­նում։ Բեմ դուրս եկաւ նաեւ Դա­շու­կի այ­րին եւ խոս­տո­վանեց, որ հա­յերի նման նրբա­կիրթ ու կեն­սուրախ մարդ նախ­կին Սո­վետա­կան երկրնե­րից ոչ մի տեղ չի տե­սել։
31 Յուլիս 2015
Յանցաւորը ծիրանն է
Յանցաւորը ծիրանն է
Այս շո­գը փա­ռատօ­նի հա­մար չէ, բայց հենց «Ոս­կէ Ծի­րան» է մո­ռաց­նել տա­լիս Յու­լի­սեան տօ­թը եւ ստի­պում տրուել կի­նօարուես­տի բա­րիք­նե­րին, որոնք են՝ կի­նօն­մոյշնե­րի դի­տումնե­րը եւ հան­դի­պումնե­րը դրանք ստեղ­ծողնե­րի հետ, վար­պե­տու­թեան դա­սեր, մամ­լոյ-ասու­լիսներ… Մաս­նա­գիտա­կան խօսք շար­ժանկա­րի մա­սին։ Այսպի­սով դուրս ենք գա­լիս գա­ւառա­կան մե­կու­սա­ցու­մից, նոր դէմ­քեր տես­նում, որոնք մեծ ներդրում են ու­նե­ցել կի­նօարուես­տի մէջ եւ ծա­նօթաց­նում նրանց մեր երկրի հա­մամարդկա­յին ար­ժէքնե­րի հետ։ Հա­յաս­տանն ու­նի իր խորհրդա­նիշ­նե­րը եւ… հա­մը։ Մեր երկրի համն առ­նե­լու հա­մար ծի­րանն է ընտրուել։ Այս մրգա­տեսակն է զուտ հայ­կա­կան։ Տա­րածուելով Հա­յաս­տա­նից՝ լա­տինե­րէն ամ­րագրուել է որ­պէս Prunus armeniaca, իսկ հռով­մեացի­ները այն անուանել են mela armeniaca (հայ­կա­կան խնձոր)։
23 Յուլիս 2015
Երեւանեան ուղեցոյց
Երեւանեան ուղեցոյց
Ինչպէս բո­լոր եր­կիրներ ու Թուրքիոյ բնա­կիչ­նե­րու հա­մար ալ եկած է ար­ձա­կուրդի ամիս­նե­րը։ Նա­խապէս Հա­յաս­տան այ­ցե­լած­ներ, երբ կը փոր­ձեն իրենց բա­րեկամ­նե­րուն յանձնա­րարել դէ­պի Հա­յաս­տան ճամ­բորդու­թիւն, յա­ճախ կ՚են­թարկո­ւին «իս­կա­պէս կ՚ար­ժէ՞», «ար­ձա­կուրդի հա­մար Հա­յաս­տան կարելի՞ է երթալ», «ի՞նչ կայ որ հոն», «ելեկտրա­կանու­թիւն կա՞յ»ի նման հար­ցումնե­րու։ Ճիշդ է որ Հա­յաս­տա­նի ցա­մաքա­յին սահ­մա­նը գոց է 1993-էն այս կողմ։ Բայց ամէն շա­բաթ եր­կու ինքնա­թիռ­ եր­կու ժա­մուայ թռիչ­քով Իս­թանպու­լը կը կա­պեն Երե­ւանին։ Մենք հա­մոզո­ւած ենք որ ար­ձա­կուրդի հա­մար ճիշդ ընտրու­թիւն մըն է Հա­յաս­տա­նը։ Ապա­ցոյ­ցը նա­խապէս գա­ցած­նե­րու տպա­ւորու­թիւնն է։ Եր­կի­րը Յու­լիս ամ­սո­ւայ մէջ կը պատ­րաստո­ւի «Ոս­կէ Ծի­րան» մի­ջազ­գա­յին կի­նօփա­ռատօ­նին։ Իսկ Օգոս­տո­սի սկիզ­բին կը մեկ­նարկէ «Հա­մահայ­կա­կան Ողիմ­պիական խա­ղերը»։ Այս բո­լորը նկա­տի ու­նե­նալով հա­մառօտ ու­ղե­ցոյց մը պատ­րաստեցինք Հայաստան այցելելու մտադիր եղողներուն համար։
9 Յուլիս 2015
Իսթանպուլի Փառատօնը ընդմիշտ
Իսթանպուլի Փառատօնը ընդմիշտ
Երբեմն յանկարծակի երեւոյթներ կը յուշեն անցնող տարիները։ Այդպէս յանկարծակի առերեսում մը ապրեցանք երբ որմնազդի վրայ տեսանք «Իսթանպուլի 43-րդ Երաժշտական Փառատօն» գրութիւնը։ Այդ որմնազ­դը ինքնա­բերա­բար մեզ տա­րաւ վաղ երի­տասար­դութեան տա­րինե­րու։ 1972 տա­րեթիւն է մատ­նանշուածը։ Տա­րեթի­ւը՝ որ դուրս եկած ենք ծնո­ղական ան­մի­ջական հո­գատա­րու­թե­նէ եւ սկսած ենք որո­նել մեզ ձե­ւաւո­րող ճա­շակ­նե­րը, միտ­քե­րը, մի­ջավայրնե­րը։ Ձեռ­նարկած ենք Սա­յաթ Նո­վա երգչա­խումբի հիմ­նարկութեան։ Եթէ նա­խապէս ամ­բողջո­վին շրջա­պատուած էինք ըն­տա­նեկան կամ դպրո­ցական յա­րաբե­րու­թիւննե­րով, հի­մա դուրս եկած այդ դաշ­տէն կը փոր­ձէինք նոր ծա­նօթու­թիւններ, նոր ըն­կե­րու­թիւններ կազ­մե­լ։ Այ­սօր սի­րելի յի­շատակ մը դար­ձած Արա Ղու­պե­սերեանի հետ ծա­նօթա­նալով գիւ­տը ըրած էինք դա­սական երաժշտութեան։ Գիւտ մը, որ մեր առ­ջեւ լայ­նօ­րէն կը բա­նար հա­մաշ­խարհայնաց­ման դռնե­րը։ Այդ դռնէն կը մտնէինք նոր աշ­խարհ մը որ մեզ պի­տի պար­գե­ւէր աւե­լի նուրբ ճա­շակ, աւե­լի զգա­յուն երաժշտա­կան ըն­կա­լում, որոնցմով աւե­լի հա­րուստ պի­տի զգա­յինք մենք
26 Յունիս 2015
«Նուագելու ես ժողովուրդիդ համար»
«Նուագելու ես ժողովուրդիդ համար»
Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թիւնը խորհրդան­շող ան­մո­ռուկ ծա­ղիկը 2015-ի տա­րեմու­տով իրենց վզին կա­­խող կամ լամ­­բա­­­կին ագու­­ցողնե­­րը գի­­տէին թէ այդ նշա­­նը պի­­տի պա­­հեն ամ­­բողջ տա­­րուան ըն­­թացքին, նոյ­­նիսկ աւե­­լի ալ եր­­կար։ Այդ գի­­տակ­­ցութիւ­­նով էր որ «Քա­­լան» ըն­­կե­­­րու­­թեան սե­­փակա­­նատէր Հա­­սան Սալ­­թըք տա­­կաւին 2013-ին անուանի երա­­ժիշտ Արա Տինքճեանին խոր­­հուրդ կու տար որ յա­­տուկ ձայ­­նագրու­­թիւն մը պատ­­րաստե­­լու է Մեծ եղեռ­­նի դա­­րադար­­ձին հրա­­տարա­­կելու հա­­մար։ «Դուն կը որո­­շես թէ մե­­նանուագ պի­­տի ըլ­­լայ, թէ ոչ փոքր կամ մեծ նուագա­­խումբի ըն­­կե­­­րակ­­ցութիւն։ Ուր որ ու­­զես կրնաս ձայնագրել, ԱՄՆ, Հա­­յաս­­տան կամ Թուրքիա։ Կա­­րեւոր է ժո­­ղովուրդիդ հա­­մար այս բա­­նը ընելդ» ըսած էր։ Տինքճեան կը խոս­­տո­­­վանի որ այս առա­­ջար­­կը բա­­ւական ցնցած էր զինք։ Ոդի­­սակա­­նը լսենք Արա Տինքճեանի խօս­­քե­­­րով՝ որոնք տե­­ղադ­­րուած են «Յոյս եւ Իրո­­ղու­­թիւն» ալ­­պո­­­մի կող­­քա­­­շապ­­կին մէջ։
15 Մայիս 2015
Գիրքի մը ոդիսականը՝ «Մեծ Մօրս Հէքեաթները»
Գիրքի մը ոդիսականը՝ «Մեծ Մօրս Հէքեաթները»
Կարգ մը գիրքեր գնահատանքի արժանի են ոչ միայն իրենց բովանդակութիւնով, այլ նաեւ ստեղծման ամբողջ գործընթացով։ Այս հաստատումը կ՚ընենք, քանի որ կը տեսնենք թէ անոնք մեծ դժուարութիւններ յաղթահարելով հասած են ընթերցողին։ Այդ տեսակ գիրք մըն է Սերտար Ճանի «Մեծ Մօրս Հէքեաթները» անուն գիրքը, որուն հեղինակը ամենածանր տանջանքներով ծանօթ Տիյարպէքիրի բանտէն արձակուելով, 1991-ին, Թուրքիոյ համար խիստ դժուար տարեթիւի մը համարձակեցաւ 1915-ի Հայոց ցեղասպանութեան մասին գրելու։ Մահապարտ մըն էր ան ու ամէն օր կը սպասէր այդ պատիժին գործադրման։ Բայց յեղափոխականը մահուան ճանապարհին իսկ պիտի մտածէ Թուրքիոյ պետութեան ուրացումով, ժխտումով, սուտով հիւսած պարիսպը փլելու մասին։ Երջանկութիւն է տեսնել որ այդ պարիսպը փլելու ուխտածներու թիւը օրըստօրէ կ՚աւելնայ։ Այս գիտակցութիւնով գիրքի հրատարակութենէն 24 տարիներ ետք ուզեցինք հեղինակին՝ Սերտար Ճանի հետ զրուցել։
14 Ապրիլ 2015
Գնա՛ էջին սկիզբ