Sayısız kaynak tarandı, arşivlere girildi ve aylar süren çalışma sonucu ‘Türkiye Kültür Varlıkları’ haritası şekillendi. Hrant Dink Vakfı’nın projesi sayesinde, internetteki interaktif bir haritayla Anadolu’daki Ermeni, Rum, Süryani ve Yahudi ibadethanelerini, okullarını, hastane ve mezarlıklarını hem Türkiye çapında hem de şehir şehir, köy köy listelemek ve incelemek mümkün.

Kapalıçarşı'nın nabzını tutanlar, gelinen noktanın kriz olduğu konusunda hemfikir. Sektör temsilcileirne göre kriz, Türkiye'de son dönemde yaşanan gelişmelerle yakından ilgili.

Khatchig Mouradian, Clark Üniversitesi Holokost ve Soykırım Araştırmaları Enstitüsü’nün Ermeni Soykırımı üzerine çalışan ilk mezunu oldu. Prof. Taner Akçam’ın danışmanlığında ‘Osmanlı Suriyesi’nde Soykırım ve İnsani Direniş, 1915-1917’ başlıklı tezini yazan Mouradian, çalışmasında özellikle soykırım sırasında Suriye’de kurulan ölüm kamplarına odaklanıyor. Şu anda Worcester Üniversitesi’nde ders veren Mouradian’la 1915’in ölüm kamplarını ve soykırımın Suriye veçhesini konuştuk.

Michel Marian ile ‘Ermeni Soykırımı : Siyasette Adalete, Tarihte Ahlaka Yer Açmak' kitabından yola çıkarak, Ermeni Soykırımı’nın yüzüncü yılının nasıl geçtiğini ve içinde bulunduğumuz 2016’da yaşanabilecek olası gelişmeleri konuştuk.

Araştırmacı, yazar ve sinemacı Kazım Gündoğan’ın ‘Keşiş’in Torunları’ adlı kitabı Ayrıntı Yayınları’ndan çıktı.

Yunanistan’da 2015 yılında En İyi Çizgiroman ve En İyi Senaryo ödüllü, Fransa’da yılın en iyi çıkış yapan yabancı çizgiromanı sayılan başyapıt niteliğindeki ‘Ayvali-Ayvalık’, İstos Yayıncılık tarafından Türkçeye çevrilerek yayımlandı. Aile tarihinden başlayarak, kitabın oluşum sürecini konuştuğumuz Soloúp, ‘memlekete dönüş’ünü ‘birbirini anlamaya dair bir dönüş’ olarak tanımlıyor.

Agos’un arşivinden bugün bir Hrant Dink yazısını paylaşıyoruz. 19 Ocak 2007'de gazetesinin önünde öldürülen Hrant Dink, ‘Şapparigce’ isimli köşesinde 5 Ocak'ta yayımlanan yazısında, ‘zorlu yıl’ dediği 2007’de Türkiye’yi nelerin beklediğini anlatmıştı.

Türkiye’de büyük ilgi uyandıran ve Türkçeye ‘Atatürk ve Naziler’ ismiyle çevrilen ilk kitabının ardından tarihçi Stefan Ihrig, önemli bir çalışmaya daha imza attı. Harvard Üniversitesi Yayınları tarafından yayımlanan ‘Justifying Genocide’ (Soykırımı Meşrulaştırmak) başlıklı yeni kitabında Bismarck’tan Hitler’e Almanya’nın Ermenilere bakışını ele alan Ihrig’le, Almanya’nın Ermenilere karşı tarih boyu takındığı tavrın arka planını ve bunu oluşturan etmenleri konuştuk.

ABD’de Massachusetts Üniversitesi’nde Kadın, Toplumsal Cinsiyet ve Cinsellik Çalışmaları Bölümü Başkanı olan Arlene Voski Avakian, Türkiye’ye ilk kez 2009’da Hrant Dink Anısına Atölye Çalışmaları toplantısı için geldi. Aslen Kastamonulu olan ailesinin izlerinin peşinde geçtiğimiz yaz bu şehre de giden Avakian, yola çıkana kadar yıllar boyu içinden geçtiği bütün duyguları, Kastamonu’da ailesinden hatırlar ararken hissettiklerini ve şehrin bugününde halkla, devlet daireleri ile buluşmalarını olanca samimiyeti ile yazıya döktü.

Gazeteci ve yönetmen Jocelyne Saab ile bir direniş silahı olarak kültürü, savaşın gerçeklerini aktarma yöntemlerini ve Ortadoğu’da kadın olmayı konuştuk.

Pek çok acıya, katliama, faili meçhul cinayete tanık olduğumuz 2015, bu ağır içeriğiyle doğası gereği yüzyıllık Ermeni Soykırımı’na gönderme yaparken, kültür sanat dünyası da bu resmi tabuyla yüzleşilen pek çok etkinliğe ve işe evsahipliği yaptı. Farklı alanlardan isimlere bu yılın iz bırakan etkinliklerini ve o etkinliklerin toplumsal bellek üzerindeki etkilerini sorduk.

2015, 1915 Ermeni Soykırımı’nın 100. Yılı olması açısından hayli önemliydi. Aylar, yıllar öncesinden hazırlıklar yapıldı ve deyim yerindeyse herkes nefesini tutup olacakları beklemeye başladı. Neler olup bittiğini yıl boyunca sayfamıza yansıttık, ancak yıl biterken şöyle bir soru aklımızı kurcaladı: “1915 ile yüzleşme açısından 2015 nasıl geçmişti?” ve “Türkiye Ermeni toplumu, fikir ve etkinlik üretme açısından neler yapabilmişti?” Bu iki soruya yanıt aramak için bu konularda faaliyet gösterenlerin, fikir üretenlerin kapısını çaldık; bununla da yetinmedik, Ermenistan’dan da görüşler aldık. 2015’te önemli aşamalar kaydedildiği konusunda çoğunluk mutabık, ancak belli ki daha katedilecek çok yol var.