‘Yüreğim Dağlardadır’ Ermenistan turnesinde

Bağımsız tiyatro topluluğu Hangardz, son oyunu ‘Yüreğim Dağlardadır’ı Ermenistan’da sahneleyecek. Prömiyerini geçen yıl nisan ayında yapan oyun, Ermenistan’daki izleyicisiyle buluşmaya hazırlanıyor.

Oyun 24 Haziran’da Abelyan Tiyatrosu’nda, 26 Haziran’da Sundukyan Tiyatrosu’nda ve 30 Haziran’da da NPAG’da (Ermeni Güzel Sanatlar Merkezi) sahnelenecek.

William Saroyan imzası taşıyan oyunun yönetmenliğini Yeğya Akgün ve Tara Demircioğlu üstleniyor. Akgün, aynı zamanda, oyunun başrolünü Diana Chilingaryan’la paylaşıyor.

Yeğya Akgün’le, Ermenistan turneleri öncesi konuştuk.

Oyunu Ermenice sahneleme isteğinizi daha önceki sohbetlerimizde çokça dile getirmiştin, şimdi Ermenistan’da bunu hayata geçireceksiniz. Metnin Ermeniceye çevirisini kim yaptı? Provalara ne zaman başladınız?

Çeviri konusunda çok şanslı olduğumuzu ifade etmeliyim. İstanbul Ermeni toplumunun kıymetli yazarlarından Rober Haddeciyan’ın Öğretmenler Vakfı’ndan [Ususçats Himnarg] çıkan Yüreğim Dağlardadır’ın Batı Ermenicesi metnine ulaştık. Su gibi akan, son derece incelikli işlenmiş bir çeviri... Kendisiyle iletişime geçtiğimizde, oyunu Ermenistan’da kendi çevirisiyle oynamayı istediğimizi söyledik, o da severek bu çeviriyi hiçbir karşılık beklemeden bizimle paylaştı.

Çalışmalarımıza Kasım 2023 yılında başladık. Metin üzerinde birtakım ön çalışmalar yapmamız gerekti. Halihazırda Türkçe metin üzerinde yaptığımız bazı revizyonların Ermenice metne uyarlanmasında ekip üyelerimizden Artun Gebenlioğlu inisiyatif alıp, gerekli revizeleri yaptı. Tüm ekip, aralık ayında Batı Ermenicesi okumalarına başladık.

Altını çizmem gereken bir husus var: Hangardz’ın misyonu, tıpkı önceki oyunlarımızda olduğu gibi Batı Ermenicesinin ruhuyla sahnede hayat bulacak oyunlara imza atmaktır ve fakat bunun olası zorluklarının da farkındayız. Günlük hayatımızda anadilimizi o denli sınırlı bir alanda kullanıyoruz ki ister istemez bu durum çalışmalarımızı da olumsuz yönde etkiliyor. Ekip olarak uzunca bir süre artikülasyon ve diyalekt çalışmaları yaptık, bu noktada Artun Gebenlioğlu’nun son derece sabırlı ve titiz bir çalışma yürüttüğünü söyleyebilirim. Doğru telaffuz konusunu hallettikten sonra tekstlerimizle ayaklanıp, Tara Demircioğlu’nun yönlendirmeleriyle sahnede de devinmeye başladık. Halihazırda provalarımız Ermenistan’a yapacağımız 22 Haziran’daki yolculuğa kadar devam edecek.

Oradaki izleyici karşısına çıkmak Hangardz üyelerinde nasıl bir heyecan yaratıyor?

Bunu kendi aramızda da çokça tartışıyoruz. Ekip üyelerimiz arasında Halepli, Yerevanlı, Vanadzorlu da var. Saroyan’ın sorduğu soru ve verdiği cevaplara benzer bir duygu içindeyiz; İnsanın evi neresidir, dağ mı, taş mı, doğduğu yer mi, akan bir nehir mi, şen sohbetlerin yapıldığı bir bahçe mi? Aslında tam da buna benzer karmakarışık ve bir o kadar da heyecanlı olduğumuzu belirtmeliyim. Bir kere dil köprüsünün Saroyan’ın Bitlis’e ve sonrasında Ermenistan’a yaptığı yolculuk misali İstanbul’dan Ermenistan’a kurulacak olması bizi son derece heyecanlandıran durumlardan biri. Bir tarafta yok olma tehlikesi altındaki Batı Ermenicesi, diğer yanda kültürel zenginliğimiz Doğu Ermenicesi. Bir zamanlar yaşadığımız coğrafyanın kadim dillerinden biri olan, kulakta şiir gibi bir tını bırakan Batı Ermenicesi ile Ermenistanlı seyircilerin karşısına çıkmak ve onlardan gelecek tepkilerin merakı, aslında bir nevi kendimizi evimizde hissettiğimiz Batı Ermenicesinin renklerinin Doğu’da nasıl bir karşılık bulacağını deneyimlemenin heyecanı.

Peki, Ermenistan’da sahne alma hayaliniz nasıl gerçekleşiyor? Onlar mı sizi davet etti, yoksa siz mi iletişime geçtiniz?

Bir proje vasıtasıyla Ermenistan’da sahne alacağız. Proje yürütücülerinin yoğun ve meşakkatli çabasıyla bu turnenin olanaklı hale geldiğini belirtmeliyim. Ekip üyelerimizden Artun Azad, Lara, Tara ve ben uzun bir takip ve yoğun araştırma gerektiren bir süreçte projenin finansmanı için çalıştık. Proje destek başvuru dosyası 2023 yılında Hangardz tarafından tasarlanıp geliştirildi ve yazıldı, ardından jüri tarafından değerlendirilip seçildikten sonra Avrupa Birliği ve Eurasia Partnership Foundation tarafından finanse edildi. Batı Ermenicesinde sahnelenen bağımsız tiyatronun uluslararası desteklenmesi ve sahnelerde yer alması bizi mutlu ediyor.

Fona hak kazandıktan sonra Ermenistan’daki sahnelerle iletişime geçtik. Hedefimiz, oyunlarımızı Yerevan ve Gümrü’de sahnelemekti. Ekip üyelerimizden Diana’nın doğduğu şehirde, Vanadzor’da oynama isteğini de dikkate alarak, Vanadzor Abelyan Tiyatrosu’yla da görüşmelere başladık. Sonraki süreçte Lara Narin Yerevan’daki NPAG sahnesi ile iletişime geçti ve bir anlaşma sağladı, kıymetli tiyatro sanatçısı Aram Gosdanyan’ın girişimleriyle Yerevan’daki Sundukyan Tiyatrosu’yla da anlaştık, son olarak, Diana’nın da Vanadzor’daki Abelyan Tiyatrosu’yla iletişimi neticesinde oradaki sahnede de bir temsil üzerinde sözleştik. Yaklaşık sekiz aydır, her bir üyemizin gayreti ve iradesi neticesinde bu turne hayat buldu diyebilirim. 24 Haziran’da Abelyan Tiyatrosu’nda, 26 Haziran’da Sundukyan Tiyatrosu’nda, 30 Haziran’da da NPAG sahnesinde yüreklerimizi dağlarda bir gezintiye çıkaracağız.

Oyun hakkında

Eugene Ionesco’nun ‘Kel Şarkıcı’sı ve Samuel Beckett’in ‘Godot’u Beklerken’inden önce yazılan ve absürt tiyatronun öncülerinden biri kabul edilen William Saroyan'ın eseri ‘Yüreğim Dağlardadır’, 1914 yılının Fresno, Kaliforniya’sında yolunu kaybetmiş, kendini dünyadan kopmuş gibi hisseden eski bir Shakespeare aktörü Mc Gregor’un yaşlı bir anne, oğlu ve torunundan oluşan bir çekirdek aile karşılaşmasını anlatıyor.

‘Yüreğim Dağlardadır’ın oyuncu kadrosunda Diana Chilingaryan, Antranik Bakırcıoğlu, Artun Gebenlioğlu, Bared Çil, Dikran Peştemalcıgil, Miranda Şahinoğlu, Tvin Zeytounian, Garine Maral Çizmeciyan, Lara Narin, Nışan Şirinyan, Sevada Haçik Demirci ve Yeğya Akgün yer alıyor.

William Saroyan’ın 1938 yılında kaleme aldığı oyun aynı yıl Broadway’de sahnelenmişti.