‘Yabancı ajan’ yasası Gürcistan’ı tekrar sarsıyor
17 Nisan’da 83 milletvekilinin lehte oyuyla ilk okumadan geçen ve ‘Rus tipi yasa’ olarak nitelendirilen tasarının gündeme alınmasıyla, başkent Tiflis’te yine kalabalık protesto gösterileri düzenlendi ve onlarca kişi gözaltına alındı. Aktivist ve araştırmacı Nukri Tabidze, Gürcistan’da yaşananlara dair sorularımızı cevapladı.
Geçen yıl kitlesel eylemlerle karşılaşmış ve geri çekilmiş ‘yabancı ajan’ yasa tasarısı nasıl tekrar gündeme geldi? Gürcistan hükümeti neden şimdi bu konuya döndü?
Bu çok beklenmedik bir durumdu çünkü tüm bu skandaldan önce tartışmalar, geçirmek istedikleri ve hâlâ gündemde olan ‘LGBT propaganda karşıtı’ yasa tasarısı hakkındaydı. Ancak tüm tartışmalara rağmen anayasa değişikliği gerektirdiği için bu yasa tasarısının kabul edilme ihtimalinin çok düşük olduğunu biliyorduk. ‘LGBT propaganda karşıtı’ yasa tasarısını geçirmek o kadar kolay olmayacaktı. Sonra birdenbire ‘yabancı ajan’ yasa tasarısına dönüş yapıldı. Birkaç teori var; birincisi bu yasanın çıkması için doğrudan Rusya’dan talimat almış olmaları. Diğeriyse ülkeyi AB yanlısı olmaktan Rusya yanlısı bir hale getirmeye çalışıyorlar. Bunun yollarından biri de yasaları, insanları, propaganda makinesini manipüle etmek. Son teori ise ‘LGBT propaganda karşıtı’ yasa tasarısıyla yaklaşan parlamento seçimleri öncesinde muhalefeti itibarsızlaştırmak. Bu sefer kitlelerin geçen sene kadar sokağa çıkmayacağını umuyorlar ve bu durumu kullanıyorlar. Bu sürece boyunca muhalefet olumsuz bir şekilde yansıtılacak. Bunlar dışında bir de, bunu daha sonra AB ile müzakere yapmak için kullanmak adına yaptıklarını düşünüyorum. Mevcut hükümet, eski başbakan Bidzina İvanişvili’ye olası yaptırımları var gücüyle engellemeye çalışıyor. Bu yasayı İvanişvili’nin mal varlığını korumak için Avrupa ile müzakerelerde avantaj elde etmek için kullanıyor olabilirler.
Tiflis’te neler oluyor? Protestolar yeniden alevlendi, öte yandan Gürcistan Parlamentosu Hukuk Komitesi ‘yabancı ajan’ yasa tasarısını onayladı. Bu durum nereye gidiyor? Eylemler hükümetin bu yoldan dönüşünü sağlayacak mı?
Şimdi durum çok gergin. Hukuk Komitesi tasarıyı pazartesi günü onayladı ama sanırım her iki taraf da; hükümet ve halk geçen yıl yaşanan şiddet olaylarına benzer bir senaryoya hazırlanıyor. Protestocular yorgun ve Gürcistan hükümetinin güç aldığı tek şey insanların yorgun olması. Bununla yasa tasarısını geçirmeyi başarabilecekler mi bilmiyorum. Çünkü bu dönem geçen yılki gibi değil. İnsanlar artık gerçekten çok öfkeli ve hep birlikte bu hükümetten kurtulmaya hazır olduğumuzdan bahsediyorlar. Dolayısıyla hükümetin bunu başaracağını düşünmüyorum Şiddet ve çatışmaların olacağını düşünüyorum, belki geçen seneki kadar yoğun olmasa da şiddet olacak. Hükümet, insanları bitkin düşürüp daha berbat gelişmelerle gelebilir diye düşünüyorum. İktidarın şu anki taktiği bu. Bizi tüketip yormak, kırmak, sonrasında da istedikleri her yasa tasarısını geçirmek niyetindeler. Bir yanım bunun Gürcü Rüyası’nın bir tuzağı olduğunu ve daha kötü şeylerin yolda olduğunu düşünüyor.
Geçen yıl ‘yabancı ajan’ yasa tasarısına karşı protestolarda gözaltına alınan Lazare Grigoriadis günler önce dokuz yıl hapis cezası aldı. Ardından Gürcistan Cumhurbaşkanı af sözü verdi. Bu konuyu detaylandırabilir misiniz?
Lazare, daha önce yargılanmaları olduğu için dokuz yıl hapis cezasına çarptırıldı. Bu yargılanmayı örnek haline getirmek ve halka korku yaymak istediler ve bunun için iyi bir kurban buldular. Bu sene mevcut cumhurbaşkanın son görev yılı. Daha sonra cumhurbaşkanı kabinesi feshedilecek. Bu, ülkeyi parlamenter rejime dönüştüren AB entegrasyon sürecinin bir parçası. Cumhurbaşkanının yetkilerinden biri af ve bu, ayrılmadan önce iyi bir adım olacak. Bu, bugünlerde gözaltına alınanları da koruyacak. Çünkü hükümet onlara karşı da suç duyurusunda bulunmaya çalışacak. İktidardaki Gürcü Rüyası partisi tiranlık istiyor. Propaganda makineleri çok iyi çalışıyor çünkü artık kendilerini Rusya yanlısı olarak değil, Avrupa yanlısı olarak konumlandırıyorlar. Nüfusu manipüle etmek için Avrupa ülkelerinde de ‘yabacı ajan’ yasası gibi yasaların var olduğuna dair yalan haberler yayıyorlar. Ancak Gürcistan halkına dair yanlış bir algıya sahip olduklarını düşünüyorum. Halk bu yalanları yemez. Özellikle haziran ayında bu yasaları yürürlüğe koyacakları zaman halka dair öngörülerinde yanıldıklarını anlayacaklarını düşünüyorum. Yani bu süreç artık sivil toplumla hükümet arasında bir oyun, bir güç gösterisi. Şimdilik sivil toplumun avantajlı konumda olduğu kanısındayım. Sonrasında ne olacağını göreceğiz.
