Ողջունելով Շահան Արծրունիի մեծ մարտահրաւէրը
Արուեստագէտի ստեղծագործական վաստակը սահմանուած չէ իր կեանքի տարիներով։ Անոր միտքը կը տանջուի նաեւ յաջորդ սերունդներու թողելիք աւանդով։ Թերեւս այդ մտահոգութիւնը դրդած է անուանի դաշնակահար Շահան Արծրունիի տեսլականը, որ որոշած է ապագային թողնել հայ դաշնամուրային երաժշտութեան ամենածաւալուն հաւաքածոն, իր իսկ մեկնաբանութեամբ։
Ծաւալուն տեսլական մըն է այս, որ աւարտին պիտի ներկայանայ 8 խտացեալ սկաւառակներով։
Իր Պոլիս այցելութեան օրերուն ան կը զբաղէր նաեւ ծրագրի չորրորդ խտասալիկի վերջին պատրաստութիւններով։ «Ակօս»ի խմբագրատան մէջ առիթը ունեցանք այս աշխատանքի շուրջ իր հետ զրուցելու։
Արծրունի արդար հպարտութեամբ յայտնեց թէ արդէն լոյս տեսած են նախագծի առաջին երեք սկաւառակները։ «Սկզբնակէտը եղաւ մեծն Կոմիտասի դաշնամուրային գործերը։ Անոր յաջորդեց Կոմիտասի ժամանակակիցներու գործերը եւ ապա անջատ սկաւառակ մը ըլլալով ամերիկահայ երգահան Ալան Յովհաննէսի անձամբ ինծի յանձնած անտիպ ձայնագրութիւններու կատարումները։ Չորրորդ սկաւառակը պիտի ներառէ հայ դասական երաժշտութեան ոլորտի կին երգահաններու ստեղծագործութիւնները»։
Առանց վարանումի կարելի է ըսել, որ Շահան Արծրունիի այս ձեռնարկը համապատասխան է հանրագիտարանի մը տարողութեան։ Այս կ՚ըսենք նկատի ունենալով նախորդ երեք հրատարակութիւններուն ներկայացման եղանակը։ «Քալան» ընկերութեան կողմէ թողարկուած այդ սկաւառակները օժտուած էին նաեւ հեղինակներու կենսագրութիւններով եւ այլ ծանօթագրութիւններով։ Արծրունի ափսոսանքով կը յայտնէ, թէ ընկերութեան հիմնադիր Հասան Սալթըքի մահէն ետք, նկատի ունենալով ձայնագրութեան շուկայի այժմու պայմանները, պիտի հրաժարի չորրորդ սկաւառակը նախորդներուն նման խնամեալ ձեւով հանրութեան մատուցելէ։ «Շուկայի պայմանները բոլորովին տարբեր են հիմա։ Հասարակութիւնը դադրած է երաժշտութեան համար գումար ծախսելու սովորութենէն։ Հաւանաբար մենք ալ այս աշխատասիրութիւնը ունկնդրողին պիտի փոխանցենք սոցցանցերու, յատկապէս «Եութուպ»ի կամ աւելի բարձր մակարդակով «սփոթիֆայ»ի միջոցներով»։
Տեղին են Շահան Արծրունիի հաստատումները, բայց խոստովանինք որ իր մէջ նահանջ մը կը խորհրդանշէ։ Մի գուցէ երիտասարդ սերունդներու համար, որոնք թերթերը կամ գիրքերը կը սիրեն կարդալ նոյնիսկ ափի մը ծաւալով բջջային հեռախօսներու էկրաններէն, այդքան ալ մեծ նշանակութիւն չունի այս ընդհանուր պատկերը։ Մանաւանդ երբ գիտենք թէ առցանց հրատարակութիւնները եւս շատ երկար տարիներ կրնան պահել իրենց վստահուած տուեալները։
Ժամանակը կը փոխուի եւ իր հետ կը փոխէ նաեւ բազում սովորութիւններ։ Թերեւս ապագային անտեղի բազմութիւն եւ բեռ պիտի դառնան գրադարանները եւ երգադարանները։ Ինչո՞ւ չէ նաեւ ֆիլմադարանները։ Թանգարանային յիշողութիւն պիտի դառնայ «պիպլիոթէք», «տիսքոթէք» կամ «սինամաթէք» բարդ բառերը։ Կ՚արժէ հարցնել, արդեօք այս հոսանքին մէջ թանգարանները պիտի կարենա՞ն պահել իրենց գոյութիւնը, թէ ոչ անոնք ալ աւելի մատչելի եւ հասանելի պիտի ըլլան իրենց թուայնացած տարբերակներով։
Հետեւելով Շահան Արծրունիի հայ դասական երաժշտութեան դաշնամուրային ստեղծագործութիւններուն հանդէպ տածած ուշադրութեան, ակամայ կը յիշեմ անուանի պարիթոն Ռուհի Սուի ձայնագրութիւնները, որոնց իւրաքանչիւրը անունով մը կամ խորագիրով մը մշակուած էին եւ դարձեալ կը ներկայացնէին հանրագիտարանի բնոյթով բովանդակութիւն մը ունկնդրի համար։
Սրտանց կ՚ողջունենք մեր սիրելի բարեկամի որդեգրած աշխատանքը անհամբեր սպասելով նախ չորրորդ, եւ ապա յաջորդ խորագիրներու լոյս աշխարհ գալու աւետիսը։
