Vartavar Yortusu kutlu olsun!

Bu pazar, Ermenilerin en önemli ve renkli yortularından biri olan Vartavar’ı kutluyoruz.

Ermeni Kilisesi’nin beş önemli yortusundan biri olan, su serpme geleneği ile Nuh Tufanı’nın anıldığı Vartavar'ı ve ne anlama geldiğini, Episkopos Sahak Maşalyan şu sözlerle anlatmıştı Agos'a: 

“Vartavar, Ermenilerin beş önemli yortusundan biri. İsa Mesih’in hayatında çok önemli bir olayı anlatıyor. Mesih çarmıha gerilmeden birkaç hafta önce üç öğrencisini yanına alır ve Galile yakınlarındaki Tabor Dağı’na dua etmeye çıkar. İsa Mesih onların gözünün önünde biçim değiştirir, ışık saçmaya başlar ve birden bire öğrencileri görür ki, bir yanında Musa, diğer yanında İlya var. Petrus bunun üzerine ‘Buraya üç tane çardak yapalım. Biri sana, biri Musa’ya, biri İlya’ya’ der. Tam o sırada, vaftizindeki gibi, gökyüzünü ışıktan bir bulut kaplar ve bir ses ‘Benim sevgili oğlum budur, ondan razıyım’ der.

Tufandan kendisini ve ailesini kurtaran Tanrı’ya şükranlarını sunmak üzere Nuh’un kurban kesip güvercin uçurduğu günü de simgeleyen bu yortuda Ermeniler yağmuru anımsamak için birbirinin üzerine su atarak ıslatırlar ya da birbirlerini göl veya akarsulara iterler. İnsanların birbirini ıslatması dışında güvercin uçurmak ve adak adamak gibi gelenekler sergilenir bunun dışında da büyük şenlikler tertiplenir.

Eskiden olduğu gibi günümüzde de bir bayramın adı olan ‘Vartavar’ sözcüğü, ‘vart’ (gül) ve ‘var’ (parıltı) sözcüklerinin birleşiminden oluşuyor. Hıristiyanlık öncesi Ermenistan’da adına kentler kurulan, festivaller düzenlenen gül kutsallıkla bağdaştırılmış. Antik Ermenistan’ın farklı bölgelerinde, farklı geleneklere göre, doğaya yönelik bayramlar kutlanırdı. Evlenme tarihlerini Vartavar’a denk getiren gelinlere ve damatlara sepet dolusu kayısılar, kirazlar sunulur, genç kızların saçlarına güllerle bezenmiş taçlar takılırdı.

‘Su bayramı’

Vartavar’a ‘su bayramı’ da denir. Vartavar günü güvercinler uçurulur, güller saçılır. Eskiden gül yaprakları dağıtılır, insanlar birbirini gül suyu ile ıslatırdı. İsa Mesih insanlara “Çocuklar gibi olmanız gerek” diyordu. İnsanlar da bu bayramda çocuk gibi oluyor, eğleniyor. Ermenistan’da Vartavar günü sokaklarda herkes birbirini ıslatır; yolda yürürken ansızın üstünüze bir kova su boşaltılabilir. Eskiden atlarla derelere girilir, insanlar birbirlerini atın sırtından suya düşürmeye çalışır, atın sırtında en uzun süre kalan kişiye ödül verilirdi.