Utanç kararı emsal oldu
Eski Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün basın danışmanı Ahmet Sever’in, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Başdanışmanı Mustafa Varank’a hakaret ettiği gerekçesiyle açılan davada İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, Sever’i 10 bin 620 TL para cezasına mahkûm etmişti. Kararın gerekçesini açıklandı. Cumhuriyet Gazetesinden Kemal Göktaş’ın haberine göre Mahkeme, Hrant Dink’i hedef haline getiren 2006 yılındaki Yargıtay kararını emsal olarak gösterdi.
“Hukuka uygunluk nedenleri” yönünden bu ifadelerin tartışılması gerektiği belirtilen kararda, Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun Dink’in mahkûm edilmesine ilişkin 11/07/2006 tarihli 169-184 nolu kararından şu alıntılar yapıldı: “Eleştirinin sert bir üslupla yapılması kaba olması ve nezaket sınırlarını aşması eleştirinin eğitim ve kültür düzeyine bağlı bir olgu ise de kurumlar eleştirilirken görüş açıklama niteliğinde bulunmayan küçültücü, aşağılayıcı ifadeler kullanılmamalı, düşünceyi açıklama sınırları içinde kalınmalı, başka bir anlatımla onların saygınlığının zedeleyici veya yok edici varlık nedenlerini tartışılır hale getiren hareketlerden kaçınılmalıdır. Bu kapsamda herhangi bir düşünce açıklaması olarak değerlendirilemeyecek beyanlar ve açıklamalar hukukun korumaya aldığı düşünce ve ifade hürriyeti kavramı dışına taşacağından fiile hukuka uygunluk niteliği kazandıracak eleştiri hakkı olarak değerlendirilmesi de olanaksız hale gelecektir.’’
Yasalardan önce…
Agos gazetesi genel yayın yönetmeni Hrant Dink, bir yazısında kullandığı ifadeler nedeniyle Türklüğü aşağılama suçundan yargılanmış ve mahkûm edilmişti. Bilirkişilerin Dink’in dava konusu sözlerle Türklüğü aşağılamadığı, diaspora Ermenilerini eleştirdiği yönündeki raporlarına rağmen verilen mahkûmiyet kararı Yargıtay 9. Ceza Dairesi tarafından onanmıştı. Yargıtay Ceza Genel Kurulu itirazı reddedince Dink AİHM’ye başvurmuştu. AİHM, Dink cinayetinden sonra verdiği kararda, Genel Kurul kararının düşünce ve ifade özgürlüğünü ihlal ettiği sonucuna varmıştı. Anayasanın 90. maddesine göre AİHM kararlarının iç hukukta yasalardan da önce uygulanması gerekiyor.
Söz konusu yargılamalar Hrant Dink’i hedef haline getirmiş, Dink ve avukatları Adliye’de saldırıya uğramıştı. Agos gazetesi önünde Dink’i ölümle tehdit eden eylemeler yapılmıştı.
Eminağaoğlu’nun yorumu
YARSAV eski Başkanı Ömer Faruk Eminağaoğlu, söz konusu kararın, adil yargılama hakkını ihlal ettiğini söyledi. Agos’a konuşan Eminağaoğlu,
“Yargıtay’ın benimsediği, yerel mahkeme kararı, İnsan Hakları Mahkemesi tarafından sözleşmenin ihlali niteliğinde bulundu. Dolayısıyla sözleşmenin ihlali olarak görülen bir kararın bugün referans olarak alınması adil yargılamaya ve insan hakları sözleşmesine açıkça aykırılık teşkil eder” diye konuştu.
Düşünce özgülüğü bağlamında bu tür kararların referans kararlar olduğunu belirten Eminağaoğlu, mahkemenin bu kararı bilmesi gerektiğini söyledi.
301 davası
Hrant Dink, Agos Gazetesi’nde Kasım 2003’te 'Ermeni Kimliği' başlıklı yazı dizisine başladı. ‘Kuşaklara Dair’ başlıklı ilk yazıyla başlayan yazı dizisi toplam 11 yazı halinde yayınlandı. 30 Ocak 2004 tarihinde ise Türk’ten kurtulmak başlıklı yazısını yayınladı. Yazının yayınlandığı gün Türk Ortodoks Kilisesi adına Sevgi Erenerol, savcılığa suç duyurusuna bulundu. 13 Şubat 2004 de ise Ermenistan’la tanışmak başlıklı bir yazı daha yayınladı. Erenerol, bir kez daha suç duyurusunda bulundu.
Dink İstanbul Valiliğine görüşme yaptıktan bir gün sonra 25 Şubat 2004’de Mehmet Soykan adlı bir kişi, Türklüğe Hakaret iddiasıyla savcılığa suç duyurusunda bulundu.
2 Mart’ta Dink hakkında İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı soruşturma başlattı. Adalet Bakanlığı Hrant Dink hakkında soruşturma izni verdi. İzin evrakında dönemin Adalet Bakanı olarak Cemil Çiçek’in imzası vardı. Dink yargılandı. Kemal Kerinçsiz davaya müdahil oldu. Yargılamada hazırlanan bilirkişi raporu, Dink’in Türklüğe hakaret etmediği yönünde görüş bildirdi. Mahkeme, bilirkişi raporunu dikkate almadı. Dink, hakkında 301. maddeden ceza verdi. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, bu kararla ilgili olarak ihlal kararı verdi.
