Urfa Germüş köyünde imar oyunları

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın teklifi, Bakanlar Kurulu’nun kararı ile Şanlıurfa Halilliye ilçesine bağlı Germüş Köyündeki Germüş Kilisesi çevresi “turizm gelişim merkezi” olarak ilan edildi. Alınan karar 23 Ekim 2011 tarih/28093 sayılı resmi gazetede yayımlandı. Mevcut yasal prosedüre göre, ‘turizm gelişim merkezi’ olarak ilan edilmesiyle, alan içerisinde yer alan kamuya ait taşınmaz malların turizm amaçlı kullanımı ile ilgili her türlü yetki, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü’ne geçiyor ve yerel idare devreden çıkarılıyor.  

Germüş Kilisesi ve çevresindeki yerleşim alanları daha önce Şanlıurfa Kültür Varlıkları Koruma Kurulu’nca “kentsel arkeolojik sit alanı” ilan edilmişti. Bu çerçevede 8 adet konut da tescil edilmişti. Buna rağmen, Kültür ve Turizm Bakanlığı Turizm Yatırımları, Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Genel Müdürlüğü izniyle Ermeni Mezarları ve yerleşim yerlerine 1.6 emsal imar izni verildi. ‘Kentsel arkeolojik sit alanı’ ilan edilen alanlara imar izni verilmediği halde Germüş kilisesi ve çevresinde boş arazilerin bulunmasına rağmen ikinci bir kilise ile 19. yüzyıldan kalma taş yapıların bulunduğu yerleşim alanına imar izni verilmesi şehir kamuoyunda şaşkınlıkla karşılandı.  

Germüş Kilisesi 2013’te yerel ve ulusal basında yer alan ‘Kiliseyi ahıra çevirdiler’ başlıklı haberlerle gündem olmuştu. Haberlerde, Germüş Kilisesi’nin rölöve, restitüsyon, restorasyon projesinin İl Özel İdaresi imkanlarıyla hazırlandığını, Kültür Varlıkları Koruma Kurulu onay alınmasına rağmen yeterli kaynak temin edilemediği gerekçesiyle uygulamaya geçilmediği bilgisi de yer alıyordu. Kilise, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve yerel kurumların tanıtım broşürlerinde de yer alıyor.   

Germüş’ün manastırları 

1915 öncesi Urfa yöresinin en büyük köyü olan Germüş’te Surp Asdvadzadzin Kilisesi’nin yanı sıra 100’den fazla öğrencisi olan bir de okul yer alıyordu. Köyün etrafında, hac yeri olan eski manastır kalıntıları da yer alıyor. Urfa’yla ilgili tarihsel kaynaklarda, köyün 800 haneli olduğu, kilisenin 1881’de Hagop Ardvisyan tarafından restore edildiği, köy çevresinde yer alan eski manastırların adlarının, Surp Hovhannes, Surp Tadeos, Surp Hagop ve Surp Minas olduğu, Germüş Kilesesinin dışında köyde iki kilisenin daha bulunduğu bilgisi yer alıyor.