‘Ukrayna sorunu’nda son söz Ekümenik Patrikhane’nin
Ukrayna Ortodoks Kilisesi’nin bağımsız statüsü ile ilgili tartışmalar 1686’dan beri devam ediyor. Ukrayna’nın Rusya ile bütünleştiği süreçten günümüze dek bu tartışmalar son bulmadı. Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko, Ekümenik Patrikhane’den Ukrayna Ortodoks Kilisesi’nin bağımsızlığını tanımasını talep ediyor.
25 yıllık sorun
Ekümenik Patrikhane’den üst düzey bir yetkili, yaşanan gelişmeleri Agos okurları için değerlendirdi. Görüştüğümüz yetkili, öncelikle Ukrayna Kilisesi’nin bağımsızlığı konusunun 25 yıllık bir geçmişi olduğunu vurguladı. Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından Ukrayna’nın bağımsız bir devlet olmasıyla ortaya çıkan sorunla ilgili olarak Ekümenik Patrikhane, Moskova ile diyalog arayışındaydı. Moskova Patrikliği kendisini güçlü hissederek diyaloğa yanaşmadı ve Ukrayna Kilisesi’nin bağımsızlık taleplerini görmezden geldi. Öte yandan son yıllarda Ukrayna ve Rusya arasındaki ilişkiler gerginleşirken Ukrayna’daki Ortodoks Kilisesi çok iyi organize olarak bağımsızlık talebinde ısrar etti.
Görüştüğümüz üst düzey yetkili sözlerine şöyle devam etti. “Ekümenik Patrikhane olarak Ukrayna Kilisesi’nin taleplerini yerine getirme yetkisi bizdedir. Elbette bunun siyasi boyutu da var. Ukrayna bağımsız bir devlet. Ukrayna devleti de bu talebi paylaşıyor. Biz de geçen Nisan’da Ukrayna’dan gelen bu bağımsızlık talebini kabul edeceğimizi ilan ettik. Böyle olunca Moskova Patriği zor durumda kaldı. İstanbul’a gelerek bize Moskova ve Ekümenik Patrikhane arasında konuyla ilgili karma komisyon kurulmasını önerdi. Ancak bunun için çok geç çünkü Ukraynalılar bunu istemiyor. Öte yandan Ukrayna’da durum oldukça gergin. Rusya Kırım’ı ilhak etti. Ukrayna’nın doğusunda Rus askeri birlikleri var. Bu şartlarda bu tür bir komisyona Ukraynalılar sıcak bakmıyor. Moskova Patriği, Ukraynalıların bu talebinin Ortodoks dünyasını böleceğini iddia etti. Ekümenik Patrik Bartholomeos da kendisine 2016’da Girit’te toplanan Ortodoks zirvesine katılmış olsalardı bu konunun daha önce çözülebileceğini söyledi.”
‘Prosedür başlattık’
Ekümenik Patrikhane ile Mosokova arasında yaşanan Ukrayna geriliminin geleceğini sorduğumuz yetkili bu konuda da şöyle konuştu: “Biz Ekümenik Patrikhane olarak Ukrayna Kilisesi’yle ilgili prosedürü başlattık. Kilise literatüründe ‘Tomos’ adı verilen bağımsızlık yetki belgesinin muhatabı olan Ukrayna Kilisesi’nin episkoposları, metropolleri Moskova Patrikliği tarafından cezalı konumundalar. İstanbul’dan Ukrayna’ya ‘eksarh’ unvanı vereceğimiz birkaç metropolit göndereceğiz. Bu metropolitler, Ukrayna Kilisesi’ndeki sorunların çözümü için gayret gösterecekler. Sorunun ne zaman çözüleceği konusunda ise bugünden kesin bir tarih vermek mümkün değil.”
