Üç yeni anayasa önerisi
UYGAR GÜLTEKİN - BERİL ESKİ [email protected] - [email protected]
KÜRTLER: STATÜ
Aralarında BDP, DTK, HAK-PAR, KADEP’in bulunduğu Kürt örgütleri, anayasa konusunda taleplerini Anayasa Uzlaşma Komisyonu’na sunacaklar. Kürt kimliğinin anayasal güvenceye kavuşması, Kürtçe eğitimin her aşamasında öğretilmesi ve kamusal alanda kullanılabilmesi konusundaki ortaklık sağlayan Kürt örgütleri, statü konusunda hemfikir değil.
HAK PAR Genel Başkanı Bayram Bozyel, “Yeni Anayasadan en büyük beklenti Kürt sorunun çözümüne dönük kapasitesi olacak. Kürtlerin taleplerini ortaklaştırmak bizim açımızdan büyük önem kazanmıştır” diye konuştu.
Bozyel, dört temel talebi şöyle dile getirdi; “Kürt kimliğinin hakları anayasal güvenceye kavuşmalıdır. Kürtçe bütün sınırlandırmalar ve yasaklardan kurtarılmalıdır. “Kürt” ve “Kürdistan” kavramlarına dönük yasak kalkmalı ve bu kavramlarla örgütlenebilme özgürlüğü sağlanmalıdır. Türkiye adem-i merkeziyetçi bir yapıya kavuşturularak Kürtlere kendi kendilerini yönetebilecekleri statü hakkı tanınmalıdır.”
Statünün nasıl olacağı konusunda Kürt örgütleri arasında görüş ayrılığı olduğunu belirten Bozyel, Leyla Zana’nın referandum fikrine sıcak bakıyor. Bozyel; “Biz federasyon düşünüyoruz. BDP özerklik düşünüyor. Ama işin özü Kürtlerin bölgede kendi kendilerini yönetecek bir statüye kavuşmasıdır. Bunun biçimi sonradan tayin edilebilir. Önemli olan Kürtlerin kendi kendilerini yönetebilmeleridir” diye konuştu.
KAOS GL: CİNSEL YÖNELİM
Kaos GL Derneği, Anayasa Uzlaşma Komisyonu’na yeni anayasayla ilgili önerilerini sundu. Öncelikli olarak Anayasa’nın eşitlik ilkesinin düzenlendiği 10. maddeye ‘cinsel yönelim’ ve ‘cinsiyet kimliği’ ibarelerinin eklenmesini talep eden dernek, sunduğu öneriler ile LGBT bireylerin tanınmasını ve anayasal güvence altına alınarak, ayrımcılığa maruz kalmamalarını hedefliyor.
Komisyon’a sunulan önerilerde, Anayasa’da yer alan ‘genel ahlak’, ‘milli güvenlik’, ‘kamu düzeni’ ve ‘genel sağlık’ gibi muğlâk ifadelerin kaldırılması talep ediliyor. Böylelikle ‘ahlak’ vurgusu ile LGBT derneklerinin kapatılması gibi keyfi uygulamaların önüne geçilmek isteniyor. Vicdani ret hakkının da Anayasa’da düzenlenmesini öneren Kaos GL, eşcinsel askerlere yönelik damgalayıcı ve cezalandırıcı uygulamaların kaldırılmasını, eşcinsellerin de vicdani ret hakkından yararlanabilmelerini talep ediyor. LGBT bireylerinin psikolojik ve fiziksel şiddete maruz kaldıkları, yaşama haklarının yok edilmeye çalışıldığı vurgulanan önerilerde, anayasal eşitlik ve özgürlük talebinin “önyargılara kurban edilecek fanteziler olmadığı”nın altı çiziliyor.
Kaos GL Genel Sekreteri Ali Erol, LGBT örgütleri ve ayrımcılığa karşı mücadele eden diğer kesimlerle birlikte, yeni anayasa sürecinde uzun süredir ortaklaşa çalıştıklarını belirtti.
Geç de olsa LGBT bireylerinin sivil toplum nezdinde tanındığını, sivil toplum kuruluşu ve sendikaların bu talepleri benimsediğini ifade eden Erol, çeşitli kurumların hazırladığı anayasa taslaklarına ‘cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği’ taleplerinin eklenmesinden memnun olduklarının altını çizdi.
Hükümet tarafından bir dirençle mücadele ettiklerini vurgulayan Erol, yeni Anayasa sürecinde, pozitif gelişmeleri beraberinde getirecek radikal bir dalgalanma olmadığı sürece, taleplerinin dikkate alınması konusunda çok umutlu olmadıklarını söyledi.
ÇERKESLER: İTİBAR
TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu, Çerkes örgütlerini dinledi. Kafkas Dernekleri Federasyonu Komisyona Anayasa’ya ilişkin taleplerini iletti. Etnik kimliklerine yönelik rencide edici ifadelerin resmi söylemden çıkartılması, anadili eğitiminin devlet eliyle yapılması ve çifte vatandaşlık öne çıkan talepler. Türkiye’deki tüm kimliklerin anayasal güvenceye alınması temel ilke olarak sunuldu.
Kafkas Dernekleri Federasyonu Başkanı Vacid Kadıoğlu, Meclis’ten böyle bir talep gelmesini önemsediklerini belirtiyor. Öne çıkan taleplere ilişkin konuşan Kadıoğlu, “Bu topraklarda anadilimiz bir şekilde unutturuldu, unutuldu. Genç kuşaklar neredeyse hiç bilmiyor. Evde ailenin çabası yeterli değil. Devletin bu konuda adım atması gerekiyor. Resmi söylemde ayrımcılığın kaldırılması önemli. Biz “Çerkes Ethem” ismini raporda zikretmedik. Komisyon toplantısında bizi dinlerken dile getirildi. Bir halkın küçümsenmesi, bir halkın aşağalanması doğru değil” diye konuştu.
Yer isimlerinin iade edilmesi konusunda da ellerinde somut bir çalışma olmadığını belirten Kadıoğlu, tabandan gelen en geniş taleplerden birinin bu konuda olduğunu belirtti.
Hazırlanan Anayasa taslağında etnisiteden arındırılmış bir Anayasa talebi öne çıkıyor ve “Türkiyelilik veya Türkiye Vatandaşlığı” tanımının kabul edilmesi talep ediliyor.
