Դեռ ի՞նչ փորձանք կայ մեր գլխուն
ՈՒՅԿԱՐ ԿԻՒԼԹԷՔԻՆ
Նախորդ Շաբաթ առաւօտ Անգարայի Կայարանին առջեւ պայթող ռումբերուն տեղի տուած ցնցումները մինչեւ օրս կը շարունակուին։ Թերթիս հրատարակութեան պատրաստուած պահուն Անգարայի Բժիշկներու Կաճառը զոհուածներուն թիւը կը յայտարարէր 106։
Խորհրդարանի վաղահաս ընտրութիւններուն երկու շաբաթ ընդառաջ խիստ մտահոգիչ քաղաքական մթնոլորտ մը կը տիրէ երկրէն ներս։ Դէպքին յաջորդող քանի մը օրերու ընթացքին արդէն յստակացած են այս յարձակումը իրականացնող ահաբեկիչները։ Նկատի ունենալով ապահովութեան ուժերու նախկին ազդարարութիւնները, արդէն բոլոր սլաքները ուղղուած էին ՏԱԻՇ կոչեալ ոճրագործներու խմբակին։ Արդարեւ այժմ ծինաբանական ստուգումներով յայտնի կը դառնայ թէ այս վերջին ահաբեկիչներն ալ 20 Յուլիսին Ուրֆայի Սուրուչ գաւառին մէջ գործուած յարձակում հեղինակներուն հետ նոյն խմբակին կը պատկանին։ Ճիշդ ալ այս կապակցութեան ակնարկելով Սուրուչի զոհերուն ընտանիքներու իրաւապաշտպան Սէզին Ուչար «Ակօս»ին յայտնեց, թէ եթէ դատախազութիւնը արդար հարցաքննութիւն մը կատարէր, կարելի կ՚ըլլար այս վերջինը կանխել։ «Երկու յարձակումներու միջեւ շատ լուրջ նմանութիւններ կան։ Երկու յարձակումներն ալ ուղղուած են նոյն նպատակներով մէկտեղուած մարդկանց դէմ։ Իսկ յարձակումէն ետք պատահածներն ալ նմանութիւններ ունին։ Շտապօգնութեան ինքնաշարժներէն առաջ ոստիկաններու ջուր սրսկող կառքերը եկան։ Դիտումնաւոր կերպով ուշացան վիրաւորներուն օգնելու։ Կայարանը եւ Արդարադատութեան շէնքը շատ մօտ են իրարու, բայց դատախազը ժամեր վերջ է, որ կրցաւ գալ։ Երբ յանցագործները չեն բռնուիր, նման յարձակումներու հաւանականութիւնը միշտ առկայ կը մնայ» ըսաւ փաստաբան Սէզին Ուչար։
Պայթումի անմիջական վկաներէն մէկն ալ ՀՏՓ կուսակցութեան Իսթանպուլի Պատգամաւոր Ֆիլիզ Քէրէսթէճիօղլուն է։ «Դէպքէն անմիջապէս ետք ինքնաշարժով կայարան հասանք։ Զարմանալով կը տեսնէի հսկողութեան կէտերուն դատարկ ըլլալը։ Տեսարանը ահռելի էր։ Այդ պահուն ոչ շտապօգնութեան ինքնաշարժ կար, ոչ ալ ուրիշ բան։ Հանրահաւաքի համար եկած բժիշկներն է, որ վիրաւորեալներուն օգնութեան կը փութային։ Քիչ ետք ոստիկանները եկան եւ այդ օգնողներուն վրայ ջուր սրսկեցին։ Խոր վէրքեր ստանալով տառապող մարդիկ այս անգամ ալ ոստիկաններու արձակած կազով շնչահեղձ եղան»։ Քէրէսթէճիօղլու այս բոլորը կը բնութագրէ «ամենաճարտար մեռել փոխադրող պետութիւն» բնաբանով։ «Հանրահաւաքը օրեր առաջունէ կազմակերպուած էր։ Թուրքիոյ չորս կողմէն հազարաւոր մարդիկ հոն պիտի գան եւ դուք իբրեւ պետութիւն «այդ վայրը հանրահաւաքի վայր չէր» ըսելով պիտի պատրուակէք կայարանի առջեւի թերացումը։ Ընդունելի չէ այսպիսի պետութեան հասկացողութիւնը» ըսաւ Ֆիլիզ Քէրէսթէճիօղլու։
Կարեւոր վկայութիւններ փոխանցող անձնաւորութիւն մը եղաւ նաեւ Միջազգային Հրանդ Տինք Մրցանակի նախորդ տարուան դափնեկիր, մարդու իրաւունքներու պաշտպան, դատական բժշկութեան մասնագէտ Փրոֆ. Շէպնէմ Քորուր Ֆինճանճը, որուն հետ խօսեցաւ թերթիս աշխատակազմէն Կէօզտէ Քազազ։ «Նախապէս ծրագրուած բժշկական գիտաժողովի մը համար Անգարայի Պալկաթ թաղամասը կը գտնուէինք։ Պայթումի լուրը առնելով իսկոյն դէպքին վայրը ուղղուեցանք։ Ժամը 10։30 էր եւ վիրաւորներուն մեծամասնութիւնը փոխադրուած էին։ Իրաւապաշտպաններուն առաջարկով մենք ալ իբրեւ անկախ դիտորդ մասնակցեցանք դէպքի վայրի քննարկումներուն։ Առաջին դատախազը ժամը 11։00-ին հասաւ։ Նշեմ որ երկու պայթումներու հետեւանքով, երկու դէպքի վայր ճշդուած էր։ Այս տեսակ դէպքերու պահուն զոհուածներուն ինքնութիւնը տեղւոյն վրայ ճշդել գրեթէ անկարելի է։ Կ՚ուզեմ նշել որ նման դէպքերուն ուշադրութիւնները առաջին հերթին կ՚ուղղուին մարմնական վնասուածքներ ունեցողներուն։ Բայց անոնցմէ զատ, մարմնի վրայ որոշ վնաս մը չունենալով հանդերձ հոգեկան կերպով շատ ծանր վնասուած մարդիկ կը գտնուին։ Բնականաբար շտապօգնութեան միաւորները կ՚անտեսէին այս մարդիկը, որոնք եւս լուրջ բժշկական օգնութեան կը կարօտին։ Կ՚ուզեմ նշել որ դատական բժիշկները շատ արագ աշխատեցան։ Դիազննութիւնը լաւագոյնս կատարուեցաւ։ Ամէն մի դիազննութիւն մօտաւորապէս մէկուկէս ժամ կը տեւէր։ Մարմնական ամբողջութիւնը պահած դիակները ստուգել, ինքնութիւնը պարզել համեմատաբար աւելի դիւրին էր, բայց կար նաեւ մեծ թիւով մարմնական ամբողջութիւնը կորսնցուցած, անճանաչելի դարձած մարմիններ։ Այդ դէպքերուն հարկ կ՚ըլլար ծինային յատկութիւններու բաղդատումով քննութիւն ընել։ Անշուշտ այս վերջինը աւելի երկար ժամանակ պահանջող աշխատութիւն մըն է։ Եթէ դատական բժշկութեան աշխատութիւններուն համար դրական տպաւորուած եմ, նոյնը չեմ կրնար ըսել այդ հաստատութեան դրան առջեւ սպասող հարազատներու պարագային։ Անոնք ալ շատ ծանր տառապանք մը կ՚ապրէին դուրսը եւ իրենց համար պայմանները դիւրացնողները զգայուն անհատներն էին միայն։ Մէկը լուսաւորութեան համար հոսանքի լար կը միացնէր, ուրիշ մը տաք թէյ կը մատուցէր եւ դեռ շատեր իրենց միջոցներով կը փորձէին այդ ընկճուած մարդկանց օգնական ըլլալ։ Այդ պահուն պետական ոչ մէկ կազմակերպութիւն, ոչ մէկ ծառայութիւն»։
Այս վկայութիւնները կը վերաբերին դէպքի պատահման յաջորդող առաջին ժամերուն։ Ապա երկիրը անգամ մըն ալ ցնցուեցաւ զոհուածներու թաղումներուն պատճառաւ։ Կեանքով լեցուն բազմաթիւ անշունչ մարմիններ Անգարայէն ուղարկուեցաւ երկրին չորս կողմը, սարսափն ու յուզմունքը, վրդովումը իրենց հետ փոխանցելով բովանդակ երկրին։ Այժմ բոլորին մտքին մէջ կը մնայ սա սարսափելի հարցումը՝ «Արդեօք դեռ ինչե՞ր պիտի պատահին մինչեւ Նոյեմբեր 1-ի ընտրութիւնները»։
