Türkiye’de yayımlama özgürlüğünün akıbeti yine sansür

Raporda, 15 Temmuz 2016’daki darbe girişiminin ardından yürütülen hukuksuzlukların yayın özgürlüğünü de etkilendiği vurgulandı: “2015-2016 raporumuzda da gözlemlenen yayınlama özgürlüğü açısından sorunlu tüm uygulamaların sayısı ve şiddetinin bu dönemde arttığını gözlemledik. OHAL sonrasında 30 yayınevi KHK’larla kapatıldı, binlerce yayıncılık profesyoneli işsiz kaldı, el konan kurumların borçları devralınmadı ve emeklerin karşılığı alınamadı. Kapatılan veya hedef gösterilen yayınevlerine ve kitabevlerine yönelik sivil saldırılar yaşandı.”

Kitap toplatmalar

Bazı yayınevlerinin kitaplarına, toplatma kararı olmamasına rağmen el kondu. 27 Haziran’da Ekin Yayınevi’nin Mardin Kızıltepe’deki bir alışveriş merkezindeki standına giden polis ve askerler, yayınevinin 88 farklı kitabının 160 nüshasına el koydu. Aram Yayınlarının, 22 Nisan’da başlayan İzmir Kitap Fuarı’na göndermek üzere kargoya verdiği kitaplara Kırşehir’de askerler tarafından el kondu; toplam 3959 kitapla ilgili olarak başlatılan soruşturma kapsamında 53 kitap hakkında toplama kararı verildi.

Okuma bilmeyen çiftçi kitaptan tutuklandı

Raporda dikkat çeken bölümlerden biri de, İzmir’de çiftçilik yapan Halime ve Ramazan Akdağ’ın, evde bulunan kitap ve dergiler gerekçe gösterilerek ‘kaçma şüpheleri var’ bahanesiyle tutuklanmaları: “Ramazan Akdağ’ın okuma yazma bilmiyor olması durumu değiştirmedi. Köyde yaşayan ve geçimlerini tarımdan sağlayan aile hakkındaki soruşturma 17 yaşındaki kızlarının attığı tweet’lerin ihbar edilmesi başladı. Baskına dayanak olarak çok önceden satın alınmış kitaplar hakkında alınmış bir toplatma kararı gösterildi. Çift, itirazlar sonucu 15 gün sonra serbest bırakıldı. Soruşturma sürüyor, kızları da soruşturmanın şüphelileri arasında yer alıyor.”

Sansürde dünya birincisi

Raporda Türkiye’nin, ‘twitter’ sansüründe dünya birincisi olduğuna dikkat çekildi: “Twitter’ın 2016 şeffaflık raporuna göre, Türkiye içerik engeli talebi, gönderilen mahkeme kararı sayısı, Twitter hesaplarının kapatılmasına yönelik talepler konusunda birinci oldu. 8417 hesabın kapatılması talep edilirken bunlardan 290 tanesi Twitter tarafından kapatıldı. Türkiye ayrıca Twitter’dan kullanıcılar hakkında en fazla bilgi isteyen ülkeler arasında da üçüncü sıradaydı. Türkiye’den 1076 hesabın kullanıcılarıyla ilgili bilgi edinmek için 493 başvuru yapıldı. Twitter hiçbir bilgi talebine olumlu yanıt vermedi.”