Türkiye toplu mezar haritası
İnsan Hakları Derneği (İHD) Türkiye toplu mezar haritasını çıkardı. Harita, JİTEM'den Hizbullah'a kadar yakın tarihin usulüne uygun gömemediği kayıpların toplu mezarlarını gözler önüne seriyor. İHD'nin sitesinden ulaşılabilen haritada, toplu mezar olduğu iddia edilen, açılmış ve açılmamış bütün toplu mezarlar görülebiliyor.
Türkiye’deki toplu mezarların istatistiğini çıkaran İHD verilerine göre, bugüne kadar 12 toplu mezar kazısı yapıldı. Bu kazılarda Hizbullah’ın işkence edip öldürdükleri de dâhil, toplam 162 kişinin cesedi çıkarıldı ve teşhis edildi. Türkiye’de halen hakkında başvuru yapılan ve kazılması istenen 255 toplu mezar var. Bu mezarlarda ise, 3 bin 274 kişin olduğu ifade ediliyor.
Diyarbakır’da JİTEM karargâhı olarak da kullanılan Saraykapı bölgesindeki kazılarda çıkan insan kafataslarının sayısının 23’e yükselmesi diğer toplu mezarları tekrar gündeme getirdi.
En fazla toplu mezar Siirt'te
Haritaya göre 36 toplu mezar ve 376 cesetle Siirt bu yürek yakan istatistiğin ilk sırasında. Siirt'i 35 mezarla Bitlis takip ediyor. Hakkâri ve Bingöl’de 33, Diyarbakır’da ise 31 toplu mezar var.
Sesonline sitesinde yer alan habere göre Hizbullah’ın, aralarında kadınların da olduğu cinayetlerini 'domuz bağıyla' öldürüp gömdüğü mezar evler bir dönem gündemin ilk sıralarına oturmuştu. PKK’yle yürütülen savaş sırasında öldürülen militanların, kaçırılan köylülerin öldürülüp topluca gömüldükleri sürekli dile getirilirdi. PKK itirafçısı ve JİTEM tetikçisi Abdülkadir Aygan’ın itiraflarında bu iddiaları doğrulamıştı.
Aygan, Diyarbakır’da kaçırılıp öldürülen Murat Aslan’ın öldürülüp gömüldüğü yeri söyledi. Kazı yapıldı ve Aslan’ın cesedi bulundu. Bununla birlikte bir askerin notundan yola çıkılarak yapılan kazıda ise köylerinden kaçırılan 11 kişinin cesetleri Diyarbakır Kulp Alaca Köyü’nde topluca gömülmüş olarak bulundu.
Türkiye bu olayda AİHM kararıyla tazminat ödemeye mahkûm edilince, toplu mezar iddiaları daha bir ciddiye alınmaya başlandı. Başta İHD olmak üzere sivil toplum örgütlerinin ve ailelerin çabasıyla ard arda toplu mezar başvuruları yapıldı, kazılar gerçekleştirildi.
vE
