Tüm yönleriyle yeni yönetmelik

AREN DADIROĞLU
[email protected]

Azınlık vakıflarının yönetim kurulu seçimlerini düzenleyen yönetmelikte son aşamaya gelindi. Cemaat vakıflarının uzun zamandır gündeminde yer alan ve bir türlü sonuca ulaştırılamayan yönetmelik sorunu, devletin zirvesiyle yapılan buluşmada gündeme gelmişti. O tarihten sonra Patrikhane bünyesinde çalışmalar yürütülerek, daha önce hazır olan taslak revize edilip bakanlığa gönderildi. Taslağı hazırlayan ekipte yer alan Arman Atınız’a, yeni yönetmeliği sorduk.

Hazırlanan yeni seçim yönetmeliği taslağına son şeklini veren hukukçular arasında yer alan Bakırköy Surp Asdvadzadzin Kilisesi yönetim kurulu üyesi Arman Atınız’a göre, yeni taslakta yer alan, ‘Ortak Seçim Kurulu’ önerisi bakanlıkça kabul edilirse devrim nitelendiğinde olacak. Bu önerinin yönetmeliğin en önemli kazanımı olduğunu belirten Atınız, “Eski yönetmeliğe göre seçim kararı alan vakıflar, kendi seçim kurullarını oluşturuyorlardı. Bu seçim kurullarını, eşinden dostundan oluşturuyorlardı. Seçim kurulları mevcut yönetimi kayıran, tarafgir bir tutum sergiliyorlardı. Usulsüzlükler meydana gelebiliyordu. Ortak Seçim Kurulu bunu engellemek, seçimlerin adil ve demokratik bir ortamda gerçekleşmesi için eklendi. Ortak Seçim Kurulu, adil seçimlerin sigortası olacak” şeklinde konuştu.

Yeni yönetmelik taslağına göre, lise düzeyinde okulları olan vakıfların ‘ortak cemaat vakfı’ statüsüne alındığını belirten Atınız şöyle konuştu: “Cemaat ortak vakıfları tüm cemaatin yararlandığı hastane, yetimhane ve yatılı okulları olan vakıfları kapsıyordu. Taslağa ‘bünyesinde lise düzeyinde okul barındıran vakıflar’ ibaresinin konulmasıyla, Samatya Surp Kevork Kilisesi Vakfı ve Beyoğlu Üç Horan Kilisesi Vakfı da bu vakıflar arasına eklendi. Bu vakıfların seçimi il genelinde yapılacak. Lisesi olmayan vakıflar, bölge cemaat vakfı statüsünde olacak. 1. bölgede Şişli, 2. bölgede Bakırköy ve Fatih, 3. bölgede Kadıköy ve Üsküdar belirleyici olacak. Bölgeler, nüfusu yoğun olan bir ilçe ve çevresi şeklinde düşünüldü.”

30-40 seçmenli seçimlere son

Eski seçim yönetmeliğinde, vakıfların bulunduğu ilçede yeterli cemaat olmaması durumunda, vakıfların seçimleri il geneline açabilme imkânı bulunuyordu. Son hazırlanan taslakta böyle bir imkânının olmamasını bir kayıp olarak değerlendirmediğini ifade eden Atınız, “Oradaki temel kaygı Yeniköy, Büyükdere gibi yerlerde 30–40 kişiyle seçim yapılması ve bunun seçimleri manipülasyonlara açık hale getirmesinden kaynaklanıyordu. Ancak orada Şişli ilçesi işin içine girdiğinde seçmen sayısı önemli oranda artıyor, bu sebepten il geneline açmamak bir kayıp değildir” dedi.

Üç dönem kuralı

Üç dönem kuralına da değinen Atınız, yöneticilerin onlarca yıl değişmeden görev almalarına karşı bir kısıtlama getirildiğini belirtiyor; “Yeni yönetmelikle birlikte bir yönetici aynı vakfa üst üste üç dönem yöneticilik yapamayacak. Üç dönem kuralı yönetmelik yürürlüğe girince başlayacak.

Yönetmeliğin eli kulağında

Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün 1 Temmuz Salı günü Ankara’da düzenlediği iftarda ulaştığımız bakanlık kaynakları, Vakıflardan Sorumlu Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’ın bu konuda bakanlığın yönetmeliği bir an önce yayınlama yönünde iradesi olduğunu belirttiğini kaydetti. Buna göre mevzuat üzerindeki birkaç noktada çalışmalar olduğunu belirten Arınç, yönetmeliğin çok kısa bir süre içerisinde yayınlanacağını belirtti.

Düşünce Platformu’ndan destek ve eleştiri

Türkiye Ermenileri Patriği Mesrop Mutafyan’ın görevine devam etmesine imkân bırakmayan talihsiz ve üzücü rahatsızlığını takiben, halkın katılacağı özgür bir seçimle patrik seçememekle başlayan huzursuzluk, cemaat vakıfları seçim yönetmeliğinin askıya alınması sebebiyle bir buçuk yılı aşkın bir süredir vakıf seçimlerinin de yapılamamasıyla iyice artmıştır. Cemaat Vakıfları Temsilcisi Laki Vingas’ın bir etkisinin kalmadığını söyleyerek istifası, durumun ciddiyetini bir kere daha göstermiştir. Neticede bütün temsiliyet kanallarımız tıkanmış, kurumlarımız ve dolayısıyla geleceğimiz belirsizlik içine sokulmuştur.

Daha sonra seçim yönetmeliğinin 30 Nisan’a kadar çözüme kavuşturulacağı sözü üzerine Laki Vingas istifasını geri almıştır. Mayıs ayı başında Başbakan’ı ziyarete giden Patrik Genel Vekili ve beraberindeki heyete görüşme esnasında kendilerinden Vakıf seçim yönetmeliğine ilişkin yeni bir metin hazırlanıp gönderilmesi halinde bu konudaki çözümün çabuklaştırılacağı sözü verilmiştir. Bu söz üzerine Patrikhanede, kimlerin katıldığı bilinmeyen toplantılarla kapalı kapılar arkasında yeni bir yönetmelik taslağı hazırlanmış ve Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne teslim edilmiştir. Fakat hala bir sonuç alınamamıştır.

Oysa Düşünce Platformu geçen yıl; Vakıflarla ve hayırseverlerle görüşerek, İstanbul’un beş ayrı bölgesinde toplum üyeleriyle toplantılar yaparak, anket yaptırarak ve çıkan sonuçları KONDA araştırma şirketine çözümleterek hazırladığı yönetmelik taslağı Patrikhane’de tüm Vakıf temsilcilerinin katıldığı toplantıda oylanarak kabul edilmişti. Bunun üzerine Patrik Genel Vekili, Vakıflardan yazılı beyan istemiş ve gelen beyanlarda, hazırlanan taslak yine çoğunlukla onanmıştı. Tüm bunlara rağmen toplumun talepleri göz ardı edilerek, Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne birkaç Vakfın istekleri doğrultusunda başka bir yönetmelik taslağı verilmişti.

Düşünce Platformu olarak toplumun bütününü ilgilendiren konularda her ne şartta olursa olsun toplumun görüşlerinin alınması, sonuçların paylaşılması gerektiğine inanmaktayız. Toplumla ilgili kararlar ortak akılla alınmadıkça eksik, hatalı ve uygulaması zor sonuçlar doğurabilir. Nitekim yeni seçim yönetmeliği çalışmasının bu şekilde, toplumdan uzak bir biçimde hazırlanmaya çalışılması toplum adına savunduğumuz ilkelere aykırıdır ve çalışmayı yapanların topluma ne kadar az güvendiklerinin bir göstergesidir.

Düşünce platformu olarak, Vakıflar seçim yönetmeliği başta olmak üzere toplumumuzla birlikte yaptığımız tüm çalışmalar konusunda duyarlı davrandığımızı ve fikri takibimizi ısrarla sürdüreceğimizin bilinmesini isteriz. Bu bağlamda yapılmakta olan yeni seçim yönetmeliğinin toplumun lehine olan hükümlerini destekleyeceğimizi, aleyhine olan hükümlerinin ise lehe çevrilmesi için bütün çabayı göstereceğimizi kamuoyu ile paylaşırız. Hem Patrik, hem de vakıf seçimlerinin yapılması için, gerekli adımların ivedilikle atılarak seçme ve seçilme hakkımızın yeniden tesisini ve hayatın normal akışına döndürülmesini talep ediyoruz.

Eski Yönetmelik’te

1.     Cemaat mensupları sadece ikamet ettiği seçim çevresinde bulunan vakıflara aday olabiliyordu.

2.     Seçmenlerin, seçim çevresinde ikamet etmesi şarttır.

3.     Vakıfların yönetim kurulları yedi asil üyeden oluşur.

4.     Herhangi bir cemaat vakfının yönetimine seçilmiş kişinin, aynı anda başka bir cemaat vakfın yönetiminde bulunamayacağı yönünde herhangi bir hüküm yok.

Yeni Taslak’ta

1.     İlgili cemaat mensupları, seçim çevresine bakılmaksızın cemaatin tüm vakıflarında aday olabilecek. Bölge cemaat vakıflarının yönetim kurulu asil aday listelerinin en az salt çoğunluğunun seçim çevresinde ikamet etmesi zorunlu.

2.     Seçmenlerin, seçim çevresinde en az 6 aydır ikamet etmesi şarttır.

3.     Asil üye sayısı gerektiğinde 11’e yükseltilebilir.

4.     Herhangi bir cemaat vakfının yönetimine seçilmiş kişi, aynı anda başka bir cemaat vakfı yönetiminde bulunamayacak.