Դէպի ակունքն Արեգական

Արեւ բա­րի ընդ ձեզ։

Կայ նաւ մը, որ Արե­գակունք կը կո­չուի։ Արա­րուած է այն դի­ցային աշ­խարհին մէջ՝ յա­ւեր­ժա­հարսնե­րի ձեռ­քով եւ Հա­զարան Բլբու­լի եր­գով։ Այն իւ­րա­յատուկ բա­նալի է, որ կը բա­նայ դռնե­րը դէ­պի վի­պաշ­խարհի այ­լե­ւայլ ծայ­րե­րը։

Այ­սօր Արե­գակունքը մեզ կը տա­նի հե­ռու-հե­ռու՝ դէ­պի աշ­խարհի ծայ­րը, ուր կը գտնուի Արե­ւի տու­նը։ Այն շի­նուած է կա­պոյտ մար­մա­րէ եւ շրջա­պատուած է տաս­ներկու կա­մարա­կապ բա­կերով. որոնք աստղա­տու­ներն են։ Բա­կերուն մէջ շատ­րուան ու աւա­զան կայ, բայց ո՛չ ծառ ու կա­նաչ, ո՛չ հաւք, ո՛չ անա­սուն եւ ո՛չ ալ ու­րիշ արա­րած։ Ցե­րեկ­նե­րը խո­րունկ լռու­թիւն կը տի­րէ տա­ճարին մէջ. հա­զար ու բիւր աստղունք կը ննջեն կա­մար­նե­րու ներ­քոյ։ Կեդ­րո­նը՝ գլխա­ւոր աւա­զանի վրայ, ոս­կե­ղէն տա­ղաւար է, ուր փռուած է Արե­ւի մարգրի­տէ ան­կո­ղինը։

Մի ան­կիւնը նստած է Արե­ւամայ­րը՝ «թա­գու­հի մը լոյ­սե­րու մէջ ու ինքն լու­սե­ղէն»։ Եւ ահա օրուայ շրջա­գայու­թիւններէն վե­րադառ­ձաւ Արե­գակը՝ բո­ցերի մէջ կո­րած, մտաւ ջրա­ւազան, լո­ղացաւ, իսկ աստղե­րը արթնա­ցան, ոտ­քի կանգնե­ցին, ող­ջունե­ցին Արե­ւին եւ բարձրա­ցան երկնքի երե­սը։ Արե­ւամայ­րը գրկին, վեր կը հա­նէ ջրէն Արե­գակին եւ կը պառ­կեցնէ ան­կո­ղինը՝ իր ծո­ցը ու «ծիծ կու տայ՝ անհնա­նալի, ան­ծե­րանա­լի, մշտա­մանուկն Արե­գակին»։ Վեր­ջինս կը քնէ-հանգչի, որ­պէսզի յա­ջորդ օրն առա­ւօտեան վերսկսի իր մշտա­կան շրջապ­տոյտը։ Այստե­ղից է, որ արե­ւամու­տը մայ­րա­մուտ (մօր մօտ մտնել) կամ մայր մտնել կ՚ըսեն, իսկ արե­ւածա­գին՝«արե­ւը մօր ծո­ցէն ելաւ»։

Արե­ւը երկնա­կամա­րով կը սլա­նայ իր առիւ­ծի հետ, որը զի­նուած է հսկայ թու­րով, ին­չով ան Արե­ւին կը պաշտպա­նէ քաջ­քե­րէն ու գի­շերա­մայ­րե­րէն։

Երբ արե­ւը կը սկսի աւե­լի ու աւե­լի մօ­տենալ երկրին, յան­կարծ անոր դէմ կ՚ել­լէ վիթ­խա­րի մի թռչուն։ Թռչու­նի տա­րածած լայն թե­ւերու շնոր­հիւ Արե­ւի կի­զիչ ճա­ռագայթնե­րը չեն հասցներ մո­խիր դարձնել եր­կի­րը։ Երբ արե­ւը կը սկսի հե­ռանալ երկրէն, թռչու­նը՝ խան­ձուած թե­ւերով, ու­ժասպառ ու կի­սամեռ կ՚իյ­նայ ծո­վը, կը զո­վանայ, կը բու­ժէ իր թե­ւերը։ Առա­ւօտեան ան դար­ձեալ կ՚ել­լէ Արե­ւի դէմ եւ իր հո­վանու տակ կ՚առ­նէ եր­կի­րը։

Արե­ւի մէկ այլ աւա­զանն ալ Վա­նայ ծո­վն է։ Վեր­ջա­լոյ­սին Արե­ւը կը մտնէ Վա­նայ ծով, կը լո­ղանայ, մաք­րուի, կ՚իջ­նէ ծո­վի յա­տակը՝ քնանալու եւ հանգչե­լու օրուայ շրջա­գայու­թե­նէն։ Այդ պա­հուն արեւ­մուտքը երեւ­ցած շա­ռագոյն, մոխ­րա­գոյն եւ ձիւ­նա­թոյր ծալ-ծալ ամ­պե­րը Արե­ւի ան­կողնի քօղն ու վա­րագոյրներն են։ Ան­կո­ղինը անոր փռուած է ծո­վի խոր­քում՝ փրփու­րի վրայ։

Ար­շա­լոյ­սին Վա­նայ ծո­վի յա­ւեր­ժա­հար­սունք կ՚արթնաց­նեն Արե­ւին, կը հագցնեն հրե­ղէն զգեստներ։ Ահա սար ու դաշտ կը ծած­կուի ցօ­ղով. այդ Արեւն է, ջու­րը դէմ­քէն կը ցայ­տէ չորս դին։ Ցօ­ղէն կ՚արթննայ Հա­զարան Բլբու­լը եւ շուրջբո­լորը կը տա­րածուի անոր նուրբ ձայ­նը՝

Առա­ւօտ լու­սոյ

Արե­գակն ար­դար

Առիս լոյս ծագ­յա։

Արե­ւել­քը գտնուող հսկայ լե­ռան տա­կէն կ՚ել­նեն արե­ւի թիկ­նա­պահ­նե­րը՝ 12 սե­ւաթոյր արաբ­ներ, լու­սե­ղէն ճի­պոտ­նե­րով ճա­ռագայ­թի պէս կը զար­նեն լե­րանը, լե­ռը կը ցած­րա­նայ, եւ շուրջբո­լորը ամէն լեռ ու սար նոյնպէս կը խո­նար­հին Արե­ւին։ Յան­կարծ այդ պա­հուն սարերու թիկունքէն կը նշմարուի Արեւի ոսկէ գլուխն ու հրեղէն մազերը, ան կը բարձրանայ երկնակամար...

Արեւ բարի ընդ ձեզ։