«ՍՈՒՐԲ ՍԱՐԳԻՍ»
ՎԱՂԱՐՇԱԿ ՍՐԿ. ՍԵՐՈՎԲԵԱՆ
Հետաքրքրական է Հայոց մէջ անուան տօնախմբութեան նշումը։ Աւանդութիւն մը՝ որ ուրիշներուն հետ տակաւ կը կորսուի։ Ժամանակին կարծես այսքան ընդհանրացած չըլլալով ծննդեան տարեդարձերու նշումը եւ սուրբերու անուան յիշատակութիւնը աւելի յարգանք վայելելուն, մերազն ժողովուրդը աւելի կը շեշտէր այդ սուրբերու օրերը։
Եւ որքան կ՚արդիականանք, այնքան կը կորսնցնենք նաեւ մեր այս աւանդութիւնը։
Արդէն կորսնցնելու կարծես պարտաւոր ենք, քանի այլեւս «յարգելի բացառութիւն» նկատելու սկսած ենք այն ծնողները, որոնք սուրբի անունով կ՚անուանեն իրենց նորածինները։
Եւ այս (ինչպէս նաեւ այլ աւանդութեանց) ինքնակոչ պահակն էր Սարգիս Սերովբեանը՝ այլ անունով «Պարոն Սերովբեան»ը։
Իր համեստ դպրոցական կեանքը կատարելագործած էր ինքնուսուցումով եւ այսօր վստահ ենք, որ իր յաւիտենական հանգստավայրէն իւրայատուկ ժպիտով կը դիտէ մեր այն մտաւորականներն ու «ազգագրագէտ»ները, որոնք աջ ու ձախէն հաւաքելով քանի մը բան, կը ջանան բաներ մը գրի առնել, լոկ գրած ըլլալու մարմաջով, այդ ալ մեսրոպեան «ուղղագրութեամբ»։
Ան միշտ բաներ մը ունէր ըսելու սա կամ նա աւանդութեան, յատկապէս՝ Սուրբ Սարգիս Զօրավարի մասին։ Եւ այդ Սուրբ Սարգիսի օրերու անփոփոխ կարգախօսն էր իր մօրեղբօրմէն ժառանգած նախադասութիւնը. «Անունովդ ապրիս, անունովդ ալ մեռնիս։ Շատեր եղան, որոնք իրենց անունով մեռնելու բաղդը չունեցան…»։
Ան, ութսուն տարիներ ապրելով իր անունով, յաւիտենական հանգստեան քաշուեցաւ նոյն անունով, յուղարկուեցաւ նոյն անունով եւ այդ անուան շուքին ներքեւ կը ննջէ այսօր։
Այս տարի տխուր, սակայն հետաքրքրական զուգադիպութեամբ մը իր անուան տօնը համընկնեցաւ այն օրերուն, որ տարելիցն էր իր սիրելի գործընկերոջ՝ Հրանդ Տինքի սպանութեան։
Տարի մը առաջ, առաջին անգամ իր ընտանեկան յարկէն հեռու մնաց՝ Հրանդին մասին խօսելու համար։ Գնաց Յունաստան։ յաջորդ Սուրբ Սարգիսի տօնին, ինք արդէն յաւիտենական հրաժեշտը տուած ու խառնուած է իր նախորդներուն, իր հանգուցեալ բարեկամներուն։
Իր հանգիստէն մէկ-երկու օր ետք, իր զարմիկին թոռը՝ Ճանի Օտապաշեանը, որ կեանքին մէջ մէկ անգամ միայն տեսած էր զինք եւ երբեք չէր տեսած Հրանդը՝ գծեց հետաքրքրական նկար մը։
*
Անունովդ ապրեցար, անունովդ ալ հանգչէ Սարգիս Սերովբեան։
