Siyah dişler güzel midir?

BERRAK BUHARA

“Suşi mi? Iyy! Normal bir şey yiyemez miyiz?”, “Hava sıcaklığı mevsim normallerinin altına düşecekmiş.” “Saçını normal bir renge boyatsana!”

‘Normal’ kavramını üzerinde pek de düşünmeden sıkça kullanırız.  Bazen ‘ortalama’, ‘sıradan’, bazen de ‘kurallara uyan’, ‘olması gerektiği gibi olan’ anlamında...

Normal Nedir? Neden Bütün İnsanlar Hem Aynı Hem de Farklıdır? Wolfgang Korn Resimleyen: ChristophMett Çeviren: Saliha Nazlı Kaya Can Çocuk 150 Sayfa.

Wolfgang Korn, Can Çocuk ’tan çıkan kitabı ‘Normal Nedir? Neden Bütün İnsanlar Hem Aynı Hem de Farklıdır?’ da bizi Bolivya’dan Avusturalya’ya uzananbir kültür yolculuğuna çıkararak bu soruya yanıt arıyor. Üstelik yol üzerinde bizi Buşmanlarla, Inuitlerle, Eskimolarla, Herodot, Macellan ve Freud’la tanıştırıyor.  

Başparmakla dünya yolculuğu

Her yolculuk gibi, bu kültür yolculuğu da yolcularla, yani otostopçularla başlıyor. “Otostopçular başparmaklarıyla bütün dünyayı dolaşabilir mi?” sorusundan yola çıkan Korn, zafer işareti, baş sallama gibi el ve vücut hareketlerinin dünyanın her yerinde aynı anlama geldiği varsayımının ne kadar yanlış olduğunu gösteriyor. Bu hareketlerin ülkeye, sosyal tabakaya ya da dine göre farklılık gösterdiğini anlatıyor. Otostopçulara küçük bir de uyarıda bulunuyor:  Bir kültürde övgü ifade eden bir hareket başka bir kültürde hakaret anlamına gelebilir!

Acıkan otostopçular Kamboçya’da ne yerler? Elbette çikolata kaplamalı çekirge! Peki, susamış otostopçular Tibet’te ne içerler? İçinde tereyağı eritilmiş çay! Yoksa bunlara “Iyy!İğrenç!” deyip burun mu kıvırırlar? Neden bazı şeyleri iğrenç, bazı şeyleri ise inanılmaz lezzetli buluyoruz? Kitabın en ilginç bölümlerinden biri olan ‘Çikolata Kaplamalı Çekirge’de, Korn farklı beslenme alışkanlıklarını ele alıpbeslenmeyle doğal, ekonomik, kültürel koşullar arasındaki ilişkiyi anlatıyor. Gurme Fransız restoranlarındaki kurbağa bacaklarını, Çin’de wok tavada pişirilen kırlangıç yuvalarını, baharatlı Meksika yemeklerini örnek vererek damak tadının kültürel göreliliğini gösteriyor.

Peki, Çin’de simsiyah dişli Day kadınlarıyla tanışan otostopçular ne yaparlar? Herhalde izledikleridiş macunu reklamlarındaki bembeyaz dişleri düşünüp kadınların haline üzülürler! Korn,“Neden Dövmeler Havalıdır da Siyah Dişler Değildir?” bölümünde, estetik anlayışın göreliliğini Çin’deki siyah dişlerden, şişman beyaz tenli kadınlardan, sekiz yaşında manikür yaptırmaya başlayan varlıklı ABD’li kızlardan ve dövmenin tarihçesinden ilgi çekici örneklerle anlatıyor. Ve ekliyor: Her şey farklı kültürlerde tam tersi anlama sahip olabilir. 

Bu harika kitapta Wolfgang Kornbizi ötekileştirmeyle, tabu ve önyargılarla yüzleştiriyor.“Bir Alman ne zaman gerçek bir Almandır?”gibi sorular üzerine düşündürüyor, merak ettiriyor ve yeni sorular sorduruyor.En önemlisi, bizi farklı olmanın çok normal bir şey olduğuna ikna ediyor.

Kendini ve diğerlerini anlamaya çalışan her yaştan okura…