Sevinç Özgüner’in katledilişinin 45. yılı: Barışın özlemiyle…

TTB Merkez Konseyi üyesi, diş hekimi ve yaşamı boyunca barış ve demokrasi için mücadele yürüten Dr. Sevinç Özgüner’in katledilişinin 45. yıldönümü.

23 Mayıs 1980’de milliyetçiler tarafından Mecidiyeköy’deki evi basılarak katledilen Özgüner’in failleri hala gerçek anlamda bulunmadı.
Faillerinin yakalanması ve yargılanması için yıllardır mücadele yürüten kızı Alev Özgüner, annesinin katledilişinin 45. yılında adalet talebini bir kez daha yineliyor.

Özgüner, Agos'a şunları söyledi:

“Sene 1980, 23 Mayıs... Sabaha karşı saat 3'te Mecidiyeköy'deki evimizin kapısı gümbürtüyle kırıldı, katiller annem Sevinç Özgüner'i katledip babam Vecdi Özgüner'i ağır yaraladılar. 

Bugün 23 Mayıs 2025... Aradan tam 45 sene geçti. 45 koca sene. Ben o zaman 20 yaşındaydım, şimdi 65 yaşındayım. 

Bu 45 senede failler yakalanmadı, ceza almadılar. Tıpkı neredeyse bütün 'faili meçhul' davalarında olduğu gibi.

Artık ülkemizde hukuk iyiden iyiye rafa kaldırılmış durumda. Geçmişteki adaletsizliklerin hesabının sorulması bir yana, bugün haksızlık, hukuksuzluk adeta arşa çıktı.

En büyük temennim, barışın nihayet tesis edileceği, şiddetin hayatımızdan tamamen silineceği, hapishanelerde tutsak edilmiş dostlarımızın özgürlüklerine kavuşacağı, demokrasinin dil, din, etnik köken ayırmadan yeşereceği bir toplumu hep beraber kurabilmemiz. 

İşte o zaman kaybettiklerimiz yattıkları yerde huzur bulacaklardır. O günlerin özlemiyle...”

Ne olmuştu?

1928'de Mersin’in Tarsus ilçesinde doğan Sevinç Özgüner, Adana Kız Koleji'nden mezun oluyor. Özgüner daha sonra 1946'da İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi sınavını kazanıyor. Üniversitenin ilk yıllarından başlayarak ülke sorunları ile aktif olarak ilgilenen Özgüner, 1948’de İstanbul Yüksek Tahsil Gençlik Derneği’ne katılarak yöneticilik yapmaya başlıyor. 

Kampanyalara katıldığı için tutuklandı

Barış, özgürlük ve demokrasi için yaşamı boyunca mücadele yürüten Özgüner bu dönemde, üniversitelerin paralı olması ve Kore’ye asker gönderilmesine karşı kampanyalara ve Nazım Hikmet'e özgürlük kampanyasında aktif mücadele yürütüyor. Kampanyalar nedeniyle sık sık tutuklanan Özgüner, “1951 Tevkifatında” yeniden içeriye alınıyor ve 2 yıl sonra tahliye ediliyor. Özgüner, kendisi gibi tıp fakültesindeki eğitimi sırasında 1951 tutuklamalarında işkence gören ve hapis cezası alan Vecdi Özgüner ile 1956'da evleniyor.

Gençlerin yanında yer alıyor

Özgüner, politik faaliyetleri nedeniyle okuldan ihraç ediliyor. 1957'de İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi'ne başlayan Özgüner, 1960 Nisan olaylarında üniversiteli gençlerin yanında yerini alıyor. 27 Mayıs sonrası Türkiye İşçi Partisi’nde, daha sonra ise Türk Solu ve Demokratik Devrim dergilerinde çalışıyor.

1970’li yıllarda Türk Tabipleri Birliği'nde halk sağlığı, hekimlerin özlük hakları ve örgütlenme özgürlüğü için çalışmalarına devam ediyor.

Hedef haline geliyor

Yaşamı barış ve özgür bir toplum yaratabilme mücadelesiyle geçen Özgüner, 1980’li yılların başlangıcında Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyinde Dr. Erdal Atabek başkanlığındaki yönetimde görev yaptığı sırada, o dönemde hızla büyüyen sosyalizm ve barış karşıtlığının hedefi haline geliyor.

Önlem alınmıyor

Türkiye 12 Eylül'e doğru ilerlerken Özgüner de evine açılan telefonlarla sık sık tehdit edilmeye başlıyor. Yazılı ve sözlü birçok tehdit alan Sevinç Özgüner'e yönelik fiziki saldırılar, Eylül 1978'de aracının yakılmasıyla başlıyor.

18 Mayıs 1980'de Özgüner'in Mecidiyeköy'ün merkezinde, üçüncü katta bulunan evinin kilidi kırılıyor ve içeri giriliyor. Bu saldırı üzerine, TTB Merkez Konseyi Başkanlığı 21 Mayıs'ta İstanbul Valiliği'ne başvuruda bulunarak, üyesinin yaşamının tehlikede olduğunu bildirilip koruma ve önlem isteniyor. Ancak hiçbir önlem alınmıyor. 

Evinde katlediliyor

23 Mayıs 1980 günü gece 03.00'te Sevinç ve Vecdi Özgüner'in evi, yine silahlı milliyetçiler tarafından basılıyor ve çifte defalarca ateş ediliyor. Komşulara da ateş açan failler olay yerinden kaçıyor. Eşi ağır yaralı kurtulurken, Sevinç Özgüner hastaneye götürülürken yaşamını yitiriyor. 

“Karanlığın kurşunları Sevinç’i unutturamaz”

Özgüner, meslektaşları, insan hakları aktivistleri ve çok sayıda devrimci tarafından cenaze töreninin yapıldığı Levent Camisinden başlayan konvoy ile Gayrettepe’de son yolculuğuna uğurlanıyor. Eşi Vecdi Özgüner, mezar taşına “Karanlığın kurşunları Sevinç’i unutturamaz” yazdırıyor.

Dosyada yargılanan yok

Özgüner çiftinin evine saldıran faillerin isimlerinin Müfit Sement, Osman Sönmez, Adnan Kaya, Mustafa Fidan ve İsmet Ayhan olduğu bilgisini veren kızı Alev Özgüner, İsmet Ayhan’ın hiçbir zaman bulunmadığını, Adnan Kaya ve Mustafa Fidan’ın yargılandığını ancak ‘delil yetersizliği’nden serbest bırakıldığını paylaşıyor. Müfit Sement ve Osman Sönmez'in de Özgüner dosyası ile ilgili hiç yargılanmadığını dile getiren Özgüner, annesinin faillerinin hiçbir zaman gerçek anlamda yargılanmadığını ifade ediyor.

Failler hala bulunmadı

Ceza yargılaması, 23 Mart 2000 tarihinde zamanaşımına uğruyor. Kızları Işıl ve Alev Özgüner, zamanaşımına rağmen, faillerin yakalanmaması gerekçesiyle İçişleri Bakanlığı’na hizmet kusuru davası açıyor.

Kızları mücadeleden vazgeçmiyor

Kızı Alev Özgüner, 12 Eylül Askeri darbesine giden günlerde can güvenliğinin olmadığı yetkililere iletildiği halde evinde katledilen annesi Sevinç Özgüner'in durumunu, 31. yıldönümünde bir kez daha yargıya taşıyor.

Avukatları aracılığıyla İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'na dilekçe sunan Alev Özgüner, annesinin katledilmesinde sorumluluğu olan dönemin askeri yetkililerinin cezalandırılmasını talep etti. Dilekçede Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin, Hava kuvvetleri Komutanı Orgeneral Tahsin Şahinkaya, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Nejat Tümer, Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Celasun ile darbeyi destekleyen, darbeye karşı görevlerini yerine getirmeyen, darbe rejiminin emir ve talimatlarına uyan diğer bakan, bürokrat, vali, kaymakam, emniyet müdürü, asker, amir, memurların "kasten insan öldürmek" ve "cinayet suçuna iştirak" etmekten işlem yapılması talep edildi.

Adına ödül veriliyor

Özgüner, anısını yaşatmak, insan hakları, barış ve demokrasi alanında çalışma yapanları onurlandırmak ve bu alanlarda yapılacak yeni çalışmaları teşvik etmek amacıyla her yıl katledilişinin yıldönümünde adına düzenlenen “Sevinç Özgüner İnsan Hakları, Barış ve Demokrasi” ödülü ile İstanbul Tabip Odası’nda adını taşıyan toplantı salonunda anılıyor.

"Sevinç ablayı, bu ülkeye faşizmi daha da yerleştirmek için vurdular"

Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi’nin, Toplum ve Hekim dergisinin Haziran 1980 tarihli sayısında onunla ilgili yayınladığı açıklamada şu ifadeler yer alıyordu: “Sevinç ablayı, bu ülkeye faşizmi daha da yerleştirmek için vurdular. Sevinç ablayı, bu ülkede özgürlükler ortadan kalksın diye, demokrasi ortadan kalksın diye, işçi sınıfı, emekçi katmanlar üzerindeki sömürü sürsün diye vurdular. Bu ülkedeki dış ve iç egemen güçlerin oynadığı büyük oyunun sürmesi için, daha büyük oyunlar oynaması için vurdular. Tekellerin kârları artsın diye vurdular.”