Rum toplumu seçim yönetmeliğini tamamladı

YORGO DEMİR                                                                                       Fotoğraf: EMRE ERTANİ

RUMVADER’in yeni başkanı Andonis Parizyanos, yürütülen çalışmalarda varılan noktayı, Rum toplumunun talepleri, hassasiyetleri ve konuya bakışını anlattı.

• Yönetmeliğe ilişkin hazırlıklarınız hangi aşamada?

VGM, bizden cemaat vakıfları seçimlerine ilişkin yeni yönetmelik için bir taslak hazırlamamızı istemişti. Şu an, nihai metin olmasa da, yazılı bir taslak oluşturulmuş durumda. RUMVADER çatısı altında Foti Benlisoy, Mihalis Püsküloğlu gibi genç hukukçularımız, avukatlarımız ve bu konuda tecrübeli arkadaşlarımızla birlikte bir seçim yönetmeliği taslağı hazırladık. Bu taslağın en geç Mart ayında VGM’ye sunulacağını tahmin ediyorum.

• Rum toplumunun üzerinde durduğu, değişiklik önerdiği maddeler neler?

Seçimlerin il genelinde yapılması, yani toplumun tüm bireylerinin seçmen veya aday olmasının yolunun açılması, üzerinde en çok durduğumuz konu. Seçim tertip komisyonlarının atanmasıyla ilgili de bir önerimiz var. Seçimlerin en az üç merkezde sandık kurularak yapılmasını talep ediyoruz. Bir kişinin çalıştığı vakıfta yönetici olmasının önlenmesini de istiyoruz.

• Bu süreçte diğer gayrimüslim toplumlarla temas halindesiniz...

Evet, hem Ermeni hem Musevi dostlarımızla temas halindeyiz. Bizim önceliklerimiz onlarınkiyle aynı değil elbette. Ermeni toplumu bizden daha kalabalık, dolayısıyla onların farklı problemleri ve ihtiyaçları var. Mesela Ermeni toplumu, tüm seçimlerin bir ‘ortak seçim kurulu’ tarafından yapılmasını talep ederken, bu kuruldakilerin de seçimle göreve gelmesini istiyor. Bu bizim için lüks kalıyor. Kanımızca, seçime gidecek vakıf yönetiminin önerisiyle ortaya konan 10-12 ismin arasından altı-yedi kişilik bir seçim komisyonunun kurayla görevlendirilmesi daha uygun. Musevi vakıflarının sayısı az; bu kadar çok problem yaşamıyor, daha uyumlu çalışabiliyorlar. Ermeni toplumunda, seçimlerin il genelinde yapılması konusunda bir irade var fakat bildiğim kadarıyla ikiye bölünmüş durumdalar.

• Seçimlerde usulsuzlük yapan ya da seçime gitmeyi reddeden yönetimler var. Hazırlanan taslak metin bununla ilgili bir yaptırım öngörüyor mu?

Seçime gitmeyen yönetimler, yönetmelikteki seçim maddelerinin iptaliyle şu an isteseler dahi seçim yapamazlar. Bana göre, yeni yönetmelik yürürlüğe girene kadar mevcut hükümler geçerliliğini korumalıydı. Biz konuyla ilgili geçici bir madde eklemeyi düşündük. Buna göre, yeni seçim yönetmeliğinin yayımlanmasıyla birlikte, seçimi zamanında yapmayan tüm yönetim kurulları 15 gün içinde seçime gideceklerini ilan etmeli. İlan edilmediği takdirde seçimler VGM tarafından ilan edilir, toplum içinden ya da önceden belirlenmiş isimlerden oluşacak bir liste üzerinden seçim tertip komisyonu atanır ve seçimler yapılır.

• Bu, eski yönetmelikte de mevcuttu ama süre yoktu...

Aynen öyle. Eski yönetmelikte, bu madde, herhangi bir zaman sınırlaması koymaksızın yer alıyordu. Böylece, “Hele bir dört yıl daha geçsin de, bakarız” diye yorumlanıyordu. Buradaki ironi şu: Maddeler yürürlüğe girdiği yıldan (2008) tam dört yıl sonra (2012’de) kaldırıldı; dolayısıyla, seçimleri erteleyen yönetimler seçime gitmemek için bahaneleri kalmayacakken, şimdi yeni yönetmelik kabul edilene kadar bir şekilde tekrar zaman kazanmış oldular.

• Seçim maddelerinin değişmesi talebi azınlıklardan mı geldi, yoksa VGM mi böyle bir karar aldı?

VGM bazı problemler teşhis etmiş olmalı. Bildiğim kadarıyla Ermeni toplumunun, seçimlerle ilgili, halen süren 13 davası var. Dolayısıyla, onlar da sistemin yer yer tıkandığına kanaat getirdiler sanıyorum. Ayrıca biz de Samatya bölgesi vakıfları olarak, VGM’ye bölgemizdeki iki yönetimin seçime gitmesi yönünde başvuruda bulunduk. VGM’nin verdiği cevap, “Konu titizlikle takip edilmektedir” oldu.

• Rum toplumunun demografik sorunu günden güne büyüyor. Taslak çalışmalarına biraz da bu yön veriyor, öyle değil mi?

Çok vakfımız var. 65 vakfımızın birçoğunda aday bulmak için büyük bir mücadele veriyoruz. 10 vakıfta aday bolluğu varsa, geri kalanlarda yönetici sayısını tamamlamak için büyük çaba sarfediyoruz. Özellikle Fener-Balat bölgesinin durum trajik. Bununla birlikte, toplumda, aynı yöneticinin ikiden fazla vakıfta yönetim kurulu üyesi olmaması veya iki dönem seçildikten sonra tekrar aday olamaması gibi fikirler de var. Fakat bizim gibi nüfusu az bir toplum için lüks teşkil ediyor bu düşünceler. Benim önerim, bir yönetici iki kere seçildikten sonra bir kere daha yönetime seçilirse, tekrar aynı göreve gelmemesi.

• Konfederasyon önerisi doğrultusunda vakıflar birleştirilip vakıflarını sayısı azaltılırsa bu durum iyileşme gösterecektir?

Tabii ki... Bu da ayrı bir tartışma konusu. Örneğin sorunlu bölgelerde vakıf sayısını ikiye ya da üçe indirmeyi başarabilirsek, iş bizim açımızdan daha kolay bir hal alır. Bu, vakıf yasasının değişmesiyle mümkün olabilecek bir şey. Yeniköy bölgesindeki vakıflarımız için bunun ilk denemesini yaptık ama VGM bu önerimizi geri çevirdi, talebimiz kabul görmedi.

Tüm öneriler tartışılıyor

Rum toplumu içinde, RUMVADER Başkanı Andonis Parizyanos’la yaptığımız söyleşide değinilen konuların yanı sıra, karma evlilikler dolayısıyla vaftiz olup Ortodoks Kilisesi’ne katılan kadın ve erkeklerin de seçimlerde seçmen veya aday olarak yer alması; kadınların vakıfların yönetimine daha etkin katılımı; vakıf yönetimlerinin şeffaf ve hesap verebilir olması için, RUMVADER’in tasarlayacağı bir ‘etik ve iyi yönetim ilkeleri’ bildirgesinin, yönetim kurullarına aday olacak kişilerin imzasına açılması; vakıf yönetimlerinin işlemlerinin denetiminde sağlıklı ve kalıcı adımlar atılabilmesi için bir ‘üst organ’ oluşturulması gibi, başka öneriler ve düşünceler de tartışılıyor. Ayrıca, hazırlanan taslağa, bir vakfın yönetim kurulunda, birinci ve ikinci dereceden akraba olan iki kişiden fazla aday olmaması yönünde bir madde de eklenmiş bulunuyor.