Rum kilisesine 12 yıl sonra gelen koruma

UYGAR GÜLTEKİN
[email protected]

Kayseri’nin Germir mahallesinde bulunun Aya Panagia Rum Kilisesi, yıllardır kaderine terk edilmiş durumda. Türkiye’nin pek çok yerindeki benzerleri gibi, kilise define avcılarının insafına bırakılmış durumda. Çevresindeki ahırların tehdidi altındaki kilisede şimdilerde köpekler ve kümes hayvanları besleniyor. Yapının durumu giderek kötüleşirken Kayseri Valiliği, kiliseyi kurtarmak için harekete geçti. Valilik, kilise ve çevresi ile ilgili kamulaştırma kararı aldı. Ancak ibadethane ve çevresindeki ahırlar halen özel mülkiyete ait. Valilik kamulaştırma için Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan ödenek talep etti.

Koruma kurulu uyarmış

Kayseri Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu,  6 Kasım 1993’te Aya Panagia Kilisesi’ni taşınmaz kültür varlığı olarak tescilledi. Tescilin ardından 9 Ağustos 2002’de kilise ile ilgili rapor hazırlandı. Koruma Kurulu, raporunda kilisenin ahır olarak kullanıldığını; çevresindeki yapıların kiliseye zarar verdiğine, orijinal yapının korunmasını için bu durumun önüne geçilmesi gerektiğine dikkat çekti. Valilik, kurul raporundan 12 yıl sonra kamulaştırma kararı aldı.

Melikgazi Belediyesi ve Kayseri Valiliği, Kültür ve Turizm Bakanlığı Müze İşleri Genel Müdürlüğü’ne yazı yazarak koruma sürecinin başlatılmasını istedi. Müze İşleri Genel Müdürlüğü tarafından oluşturulan inceleme heyeti kilise ve çevresinde inceleme yaptı.  İncelemenin ardından valilik tarafından kamulaştırma kararı alındı.

Valilik, aldığı kamulaştırma kararında korumanın zorunlu olduğunu belirterek, “Kayseri ili, Melikgazi ilçesi, Germir (Konaklar) mahallesinde, kentsel sit alanı sınırları içerisinde, tapunun 11443 ada, 1 parselinde özel mülkiyet adına kayıtlı bulunan, 1993 yılında taşınmaz kültür varlığı olarak tescil edilen kilisenin; ‘Toplumun maddi tarihini oluşturan kültür verileri içinde tarihsel, simgesel, anı ve estetik nitelikleriyle korunması zorunlu yapılar’ kapsamında değerlendirilerek yapı grubunun 1. Grup olarak belirlenmesine, Özel mülkiyete ait kilise ile kilise parseline bitişik parsellerin kamulaştırılmasına; kilise çevresindeki ahır olarak kullanılan yapıların kaldırılması gerektiğine karar verilmiştir,” ifadelerine yer verdi.

Melikgazi Belediyesi yetkilileri yaklaşık 10 yıldır kilisenin kamulaştırılması için çalışma yaptıklarını söyledi. Belediye yetkilileri kilise ve çevresindeki arazinin özel mülkiyete ait olması ve devam eden çeşitli tapu davaları yüzünden kilisenin kamulaştırılmasını sağlayamadıklarını, Valilik ve Bakanlık ile yaptıkları çalışmaların ardından kamulaştırma kararının alındığını belirtti.

Elia Kazan ve Kardashian’ın köyü

Germir, yazar ve yönetmen Elia Kazan ve Kim Kardashian’ın babaannesinin köyü olarak biliniyor. 1915 öncesinde 365 kişilik Ermeni nüfusa sahip olan Germir veya Garmrak köyündeki, muhteşem kubbesiyle dikkat çeken Surp Istepannos Kilisesi, bölgenin en eski yapılarından biriydi. Becerikli çerçiler olarak tanınan köyün sakinleri tüm Anadolu’yla ticaret yaparlardı. 1914’te Germir’deki okulda 75 öğrenci vardı.