Ռուհի Սու կը յիշատակուի իր մահուան տարելիցին
Թրքերէն ժողովրդական երգերու անզուգական կատարող Ռուհի Սու մահուան 33-րդ ամեակին կը յիշատակուի համերգով մը։ 22 Սեպտեմբեր Շաբաթ երեկոյ Շիշլի «Քենթ» մշակոյթի կեդրոնին մէջ կայանալիք համերգին ելոյթ կ՚ունենան Ռուհի Սուի անունը կրող «Տոսթլար» երգչախումբը, հանրածանօթ երգիչ Մուամմէր Քեթենճիօղլու եւ Թունճէր Թէրճան։ Այս միջոցառումը կը կազմակերպուի «Ռուհի Սու մշակոյթի եւ արուեստի միութիւն»ի կողմէ։ Այս առթիւ մօտակայ համերգի ընդառաջ զրուցեցինք երգչախումբի վարչայիններէն Արաս Աքանարասի հետ։
ՎԱՐԴԱՆ ԷՍԴՈՒԳԵԱՆ- Ե՞րբ եւ ինչպէ՞ս հիմնուած է «Տոսթլար» երգչախումբը։
ԱՐԱՍ ԱՔԱՆԱՐԱՍ- 1975-ի Դեկտեմբեր ամսուն «Տոսթլար» թատերախումբի բեմադրած «Փիր Սուլթան Ապտալ» անուն ներկայացման համար կարիքը զգացուեցաւ երգչախումբի մը։ Քաղաքական տարբեր հակումներ ունեցող երիտասարդներ ընդառաջեցին մամուլի միջոցաւ կատարուած հրաւէրին եւ ներկայացան Ռուհի Սուին։ Ռուհի Սու ստուգեց անոնց երգելու ունակութիւնը եւ այսպէսով ծնունդ առաւ նոր երգչախումբ մը։ Այդ թուականէն ետք նորակազմ երգչախումբը կանոնաւոր կերպով փորձեր կատարեց եւ այդ փորձերէն ծնունդ առաւ երեք կարեւոր ձայնապնակներ՝ «Էլ քաբըլարը», «Սապահըն սահիպի վար» եւ «Սեմահլար»։
Ռուհի Սու 20 Սեպտեմբեր 1985-ին մահացաւ եւ այդ թուականէն ետք որպէս յարգանք հիմնադիրին խումբը յիշուեցաւ Ռուհի Սուի անունով։ Կրնամ ըսել, թէ այս խումբը Թուրքիոյ ամենաերկար տեւողութիւն ունեցած սիրողական երգչախումբն է։ 42 տարիներէ ի վեր առանց որեւէ զօրակցութեան կը շարունակէ իր առաքելութիւնը։
Իսկ այսօր ի՞նչ տեսակ կազմ մըն է Ռուհի Սու երգչախումբը։
Ա.Ա.- Անցեալին Ռուհի Սուի այրիին տիկին Սըտըքա Սուին հովանաւորութեամբ կազմուած էր հիմնադրամ մը եւ երգչախումբը իր փորձերը կը կատարէր այդ հիմնադրամի կեդրոնին մէջ։ Այսօր ալ Ռուհի Սուի որդին Ըլկըն Սուի գլխաւորութեամբ Ռուհի Սուի անուան մշակոյթի եւ արուեստի միութեան երդիքին տակ կը շարունակուի երգչախումբի աշխատութիւնները։ Բազմաձայն երգչախումբին գեղարուեստի ղեկավարն է Էմին Իկիւս եւ երգչախումբի ղեկավարը Մութլու Էօտեմիշ։ Ներկայիս փորձերը կը կատարենք Նազըմ Հիքմեթի անուան մշակոյթի կեդրոնի դահլիճին մէջ։
Իսկ միութիւնը երգչախումբէ դուրս ալ զբաղումներ ունի՞։
Ա.Ա.- Ամէն տարի տեղի կ՚ունենայ Ռուհի Սուի անունը կրող բանաստեղծութեան մրցանակը եւ խաղաղութեան մրցանակը։ Այս տարուայ մեր ծրագիրներէն մէկն ալ անցեալին Ռուհի Սուի կողմէ պատրաստուած «Ժողովրդական պարեր» գիրքի վերհրատարակութիւն է։ Այս գիրքը անցեալին հրատարակուած էր Մշակոյթի նախարարութեան ջանքերով։
Կը յիշեմ 2006-ին Սայաթ Նովա երգչախումբի եւ Քարտեշ Թիւրքիւլեր խումբի հետ բեմադրուած համերգը։ Այդ համերգը շատ մեծ արձագանգ ունեցած էր։ Նման միջոցառումներ կազմակերպելու մտադիր է՞ք։
Ա.Ա.- Կը յիշեմ «Աշուղ է եկել մեր մայլեն» խորագրեալ այդ համերգը, որ մեր երգչախումբի պատմութեան մէջ ալ շատ յատուկ տեղ ունի։ Միջագետէն, Անադոլիայէն մինչեւ Կովկասեան լեռնադաշտ երկարող շատ ընդարձակ աշխարհագրական հատուածի մը վրայ մշակուած երգերով հիւսուած համերգ մը եղած էր։ Երկրի ներկայ կացութիւնը մեզ անգամ մը եւս կը թելադրէ շեշտադրել այս հողերու մշակութային զանազանութեան արձագանգող ծրագիրներ պատրաստել։ Արուեստն է, որ պիտի դիմադրէ համայն աշխարհին վրայ ծայր տուած չարիքին։ Ռուհի Սու իր երգերը քաղած էր պատմութենէն, որոնք մենք իրմէ սորվեցանք եւ հիմա ալ պարտաւոր ենք ուրիշներուն փոխանցելու։ Այդ փոխանցուածը մերթ հայկական շուրջպար մը ըլլալով պիտի ներկայանայ մեր դիմաց, մերթ Սայաթ Նովայի տաղ մը, բայց ինչ որ պիտի ըլլայ միշտ փոխառնուած պիտի ըլլայ ժողովրդէն եւ պիտի փոխանցուի ժողովուրդին։ Այս էր Ռուհի Սուի դաստիարակածը եւ մենք սիրած ենք այդ դասը։
