‘Reform paketi olumlu ama yetersiz’
BERİL ESKİ
Yargı sürecini hızlandırmayı ve reforme etmeyi amaçlayan 3. yargı paketi, TBMM Adalet Komisyonu bün- yesinde kurulan alt komisyonda bir süredir görüşülüyor. Önümüzdeki hafta yasalaşarak hayata geçirilmesi beklenen 3. yargı paketinin, Terörle Mücadele Kanunu (TMK), Türk Ceza Kanunu (TCK) ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nda (CMK) bazı değişiklikler yapılmasını öngörüyor.
Emekli askeri hâkim Ümit Kardaş, 3. yargı reformu paketini Agos’a değerlendirdi. Kardaş, pakette TCK 220. maddesinin 6. ve 7. fıkralarının değiştirilerek, “Örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişilerin” ve “Örgüt içindeki hiyerarşik yapıya dahil olmamakla birlikte, örgüte bilerek ve isteyen yardım eden kişilerin” yine örgüt üyesi olarak cezalandırılacaklarını, ama cezalarında yarı oranda indirim yapılacağını söyledi. Emekli askeri hâkime göre paketteki bu değişiklik olumlu ve bazı tahliyeleri sağlayacak, fakat yetersiz kalacak. TCK madde 220’nin tamamen kaldırılması gerektiğini savunan Kardaş, “Gösterilerde biri pankart açmış, slogan atmış olabilir. Bu da örgütün söylemine denk düşebilir. Buradan hareketle kişileri örgüt üyesiymiş gibi cezalandırmak hukukun temel ilkelerine aykırı” dedi. Özellikle 220. maddenin 6. fıkrasının, suçun manevi unsuru olan “kasıt” unsurunu tamamen bertaraf ettiğini belirten Kardaş, sadece bir eylemden hareketle örgüt üyesi kabul edilmenin ceza hukuku ilkeleriyle hiçbir şekilde bağdaşmadığını vurguladı.
Kardaş, tasarının 105. maddesine yapılan ekleme ile hükümlülere koşullu salıvermeden bir yıl önce denetimli serbestlik uygulamasından yararlanma imkânı tanındığını söyledi. Bu değişikliğin olumlu olduğunu ifade eden Kardaş, denetimli serbestlik yükümlülüklerinden hangisinin uygulanacağına mahkeme yerine Denetimli Serbestlik Müdürlüklerinin karar vermesinin ise sakıncalı olduğunun altını çizdi. Kardaş, tasarıda tutukluların da hükümlüler gibi ağır hastalığı bulunması halinde infazın ertelenmesi hakkından yararlanmasına imkân verildiğini ve bunun önemli bir değişiklik olduğunu belirtti.
CMK’nın tutukluluğa ilişkin 101. maddesinde değişiklik yapılmasını öngören tasarı teklifi, tutukluluk kararının kişiye özel olarak gerekçelen- dirilmesini öngörüyor. Kardaş, kişiye özel gerekçelendirmenin aslında mevcut kanunda da bulunduğunu ama Devlet Güvenlik Mahkemelerinden kalma pratik nedeniyle hep aynı kalıp cümleler ile kararları ge-rekçelendirmenin sorun yarattığını kaydetti.
PAKETTE NE VAR?
• Haberleşmenin gizliliğini ihlal, kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması ile özel hayatın gizliliğini ihlal suçlarında cezalar artacak.
• Soruşturmanın gizliliğini ihlal suçunun basın yoluyla işlenmesi halinin cezada artırım sebebi olması yönündeki düzenleme kaldırılacak. Soruşturma ve kovuşturma işlemleri “haber verme sınırları aşılmaksızın” haber konusu yapılabilecek.
• Yargı görevi yapanı etkilemeye teşebbüs suçu kapsamına bilirkişi ve tanıklar da dahil edilecek. Bu suçun gerçekleşmesi için “gerçeğin ortaya çıkmasını engellemek veya bir haksızlık oluşturmak amacıyla” işlenmesi koşulu aranacak.
• Tutuklama, tutuklamanın devamı ve tahliye isteminin reddi kararlarında, kuvvetli suç şüphesi, tutuklama nedenlerinin varlığı ve tutuklama tedbirinin ölçülü olması hususlarını gösteren deliller somut olgularla gerekçelendirilecek.
• 31 Aralık 2011 tarihine kadar basın ve yayın yoluyla ya da sair düşünce açıklama yöntemleriyle işlenen ve üst sınırı 5 yıldan fazla hapis cezası gerektirmeyen suçlar için erteleme imkânı getirilecek.
• 1 Haziran 2005 tarihine kadar mahkemelerce basılı yayınlar hakkında verilmiş toplatma, yasaklama, dağıtım ve satışın engellenmesi kararları hükümsüz hale gelecek.
