Piyasanın vicdanla muhasebesi:16 Ton

Soma’daki maden patlamasında resmi verilere göre 238 kişi yaşamını yitirdi. Ne şu ana kadar patlamanın nedenine dair trafo dışında bir gerekçe verildi ne de kaç işçininin mahsur kaldığına dair kesin bir bilgi.. İşçi yakınlarının bazıları hastane önünde bekleyişe devam edip bir kısmı kaybettiklerini toprağa verirken “madencinin kaderi”nin bu olmadığını, iş güvenliği ihlallerinin ve taşeronlaşmanın yüzlerce işçinin hayatına mal olduğunu ve mal olacağını hatırlamakta fayda var. Bu yüzden Ümit Kıvanç’ın insanlık tarihininin sömürü tarihiyle olan bağlantısını ironik bir dille aktardığı ‘16 Ton’ filmini tekrar izlemenin tam sırası.

İsmini her gün 16 ton kömür yüklenen madencilerin ‘balad’ı ’16 Tons’dan alan, ‘vicdan ve piyasaya’ dair bu filmde Ümit Kıvanç madencinin hayatını şöyle anlatıyordu:

“Maden havzası” ne demek, hatırlayalım.Serbest piyasa ekonomisine kömür, kömür çıkarmak için madenci lâzım. Maden, kelle koltukta girilen bir yer. Bu, kapısında yazılı. Çıkınca da adama “geçmiş olsun” derler. Yani herkes girmez. Yani birilerini mecbur etmek gerekir. “

“2000'lerde, madenci sınavına oğlunu yazdıran 60 yaşındaki adam, “Eskiden yeraltına jandarma zoruyla girilirdi, şimdi herkes madende çalışmak için sırada. Allah sonumuzu hayır etsin,” diye dert yanıyordu. 2006'da 1.200 işçi almak için açılan sınava 41 bin kişi başvurmuştu.”

“Serbest piyasa ekonomisi şöyle çalışır: Madene inip inmemek serbesttir. Sen inmezsen, inecek başka biri mutlaka bulunacaktır. Madenci, duasını eder ya da küfür eder ve aşağı iner. Ama inmeden mutlaka sevdikleriyle vedalaşır, çünkü, dinlediğiniz şarkıda söylendiği gibi, bir defa aşağı indikten sonra 'elveda' deme şansı artık yoktur”

16 Ton from ümit kıvanç on Vimeo.