Papa’dan soykırımla ilgili bir adım daha
Fransız yazar ve fotoğrafçı Sébastien de Courtois’nın 2004’te yayımladığı ‘The Forgotten Genocide: Eastern Christians, The Last Arameans’ (Unutulan Soykırım: Doğu Hıristiyanları, Son Aramiler) adlı kitabına ve Domeniken Rahip Hyacinte Simon’un kaleme aldığı, 2008’te Peri Yayınları tarafından Türkçe yayımlanan ‘1915 – Bir Papazın Günlüğü’ adlı kitabına göre, Ağustos 1915’te Cizre’de yaşayan beş bin Hıristiyan, iki episkopos ve 10 Katolik rahip öldürüldü.
Kafası kesildi
Monsenyör Mihayel Malke, 1862’de Mardin’de dünyaya geldi. Süryani Katolik rahip olan Malke, Mardin’de yaşıyordu. 1895 Katliamları sırasında görev yaptığı kilisesi yağmalanan ve yakılan Malke’nin annesi de bu olaylar sırasında öldürüldü. 1913’te Mardin ve Cizre Süryani Katolik Başepiskoposu olarak atanan Malke, 1915’te Cizre’de yaşanan cinayetleri duyar duymaz oraya gitti. Cizre’deki Müslüman dostları kendisine bir an önce bölgeyi terk etmesini söyledilerse de kendisi bu uyarıya kulak asmayarak cemaatinin yanında yer aldı. 1915 yazında, Cizre’deki Süryani Katolik Kilisesi’nde görevli olan Başpeder Hori Şamun, Peder Paul Qustan, Rahibe Recina Bıtto ve papaz adayı Abdülkerim Gorgis ile birlikte Monsenyör Malke de tutuklandı. Onlarla birlikte Cizre bölgesinin Keldani Episkoposu Monsenyör Yakub Abraham ile 132 Keldani Katolik rahip de tutuklanmıştı. Onları tutuklayan askerî yetkililer, Müslüman olmalarını, aksi halde öldürüleceklerini söylediler. Tutuklular Müslüma olmayı reddettiler. Bunun üzerine Monsenyör Abraham tüfekle vuruldu. Monsenyör Malke ise bilincini yitirene kadar dövüldükten sonra, 29 Ağustos 1915’te kafası kesilerek katledildi.
Monsenyör Malke’nin hayatı hakkındaki tüm verileri, tanıklıkları ve delilleri toplayan Süryani Katolik Kilisesi Patrikhanesi, 2010’da Vatikan’a başvurarak, Malke’nin aziz ilan edilmesi için resmî başvuruda bulundu. Vatikan’a yakın kaynaklar, ‘Din Şehidi’ ilan edilen Monsenyör Malke’nin önümüzdeki günlerde aziz ilan edilmesi ihtimalinin oldukça yüksek olduğunu belirtiyorlar.
Maloyan’ın sonu
Aynı dönemde, Mardin’de Ermeni Katolik Kilisesi Episkoposu olan Monsenyör İgnadiyos Maloyan da Müslüman olmayı kabul etmeyince şehit edilmişti. Monsenyör Maloyan’a, Papa II. Jean Paul tarafından 2001’de azizlik payesinin bir altı olan ‘Kutluluk’ payesi verilmişti.
