Փալյաթիվ հասարակութիւն
ՔՈՒՐԹՈՒԼՈՒՇ ՊԱՇԹԸՄԱՐ
Գիրքի խորագիրը կազմող «փալյաթիվ» բառը աւելի յաճախ կ՚օգտագործուի բժշկագիտութեան մէջ, բնութագրելու համար անդարման հիւանդներու կեանքը աւելի տանելի դարձնելու համած օգտագործուած ամոքիչ միջոցները։
Սակայն այս շաբաթ ձեզի կը ներկայանամ նոր հեղինակով մը՝ Բիանկ- Չուլ Հանի հասարակական խնդիրները վերլուծող մտորումներով։
Հեղինակը դիտել կու տայ մարդու կեանքը պատող բազմաթիւ խնդիրներու ու տառապանքներու դիմաց, այդ բոլորը անտեսելով երջանկութեան հասնելու խաբկանքը։ Կ՚առաջադրէ, վիշտին մեր կեանքի մէջ ունեցած ազդեցութիւնը հարցաքննել։
Ինչպէս գուշակեցիք այս ուսումնասիրութիւնը խիստ առժամեայ բնոյթ ունի եւ ընթերցողը կը մղէ մարդկութեան ներկայ դժուարութիւններու խորքին մասին մտածելու։
Փալյաթիվ հասարակութիւնը հիմնականին վիշտերէն զերծ մնացած հասարակութիւնը կը խորհրդանշէ։ Մարդիկ ընդմիշտ երջանիկ դարձնելու մղող պատմութիւն մըն է։ Բայց այս ինչպէ՞ս կարելի պիտի ըլլայ։ Նման ցանկութիւն ունեցողները անոր միջոցներն ալ ձեւաւորած են։ Այդ միջոցը սպառնան խենթագին ցանկութեան մը մէջ առանձնացնել եւ տիրապետելն է։
Փալյաթիվ հասարակութիւնները մարդ էակը կը հեռացնեն արտադրելէ կամ դիմադրելէ։ Երջանկութիւնը կամ երջանիկ ըլլալու տպաւորութեան արդած հարբածութիւնը մարդիկ պիտի հեռացնէ նաեւ վիշտէն ու կսկիծէն։ Համավարակի շրջանը այս մասին կատարեալ փորձադաշտ մը եղաւ, որուն պատերը հիւսեցիք անհատականութեամբ։ Այլոց վիշտերու ու նեղութիւններու հանդէպ անտարբեր մնալով միայն անհատական երջանկութիւնը ապահովելու ջանալ, ահա այս է առաջարկուած միջոցը։
Այդ միջոցը գործադրելու եղանակը բնականաբար կ՚անցնի նէոլիբերալական տնտեսութեան հովիտներէն։ Սպառման անյագ ախորժակին զուգահեռ այդ սպառուածին գովազդը ընելով հետզհետէ «լայք»ի հասարակութեան վերածուիլ։
Յաջողութեան նախապայմանն է ուրիշներու հաւանութիւնը ստանալ։ Այս այնքան բնորոշիչ է, որ վերածուած է նաեւ արուեստի գնահատման չափանիշի։ Արուեստի գործի մը ստեղծման նպատակը գնահատանքի արժանանալ չէ երբեք։ Իսկ ներկայ դրութեան մէջ եթէ համապատասխան գնահատանքի չէ արժանացած այդ արուեստի գործը ի սկզբանէ անյաջող կը համարուի։ Արուեստին արժէքը երբեւիցէ այս աստիճանի թուաբանութեան մէջ չէր խեղդուած։
Այս բոլորէն վերջ կ՚արժէ հարցնել, եթէ վիշտը վերացնենք մեր կեանքէն, ետին ի՞նչ կը մնայ։ Իսկապէս վիշտէն ձերբազատուելով կատարեալ երջանկութեան կը հասնի՞նք։
Չեմ բաժներ այս կարծիքը։ Եթէ վիշտը վերացնենք մեր կեանքէն, կեանքի պատեանը կեղուած կ՚ըլլանք։ Վիշտը արուեստին, արուեստագէտին գլխաւոր մղիչ ուժն է։ Վիշտն էր որ Մաքսիմ Կորքիին պարտադրեց գրել։ Վիշտը արուեստին ու արտադրութեան արգանդն է։ Մեր սեփական եղունկներով պիտի քերթենք ու կերտենք մեր ինքնութիւնը եւ մարդկութիւնը, լուսաւորող աշխատանքներ ստեղծելու համար։ Վիշտը կեանքէն բոլորովին վերացնել եւ երջանկութիւնը անոր բացակայութեան վրայ կառուցելը բացարձակ ինքնախաբէութիւն մըն է։
