Özel yetkili mahkeme düzenlemesinde "özgürlük hakimleri"

Başbakan Erdoğan’ın hukukçu kurmaylarıyla yaptığı ÖYM toplantısında; arama, tutuklama gibi kararları verecek “özgürlük hakimleri”nin işbaşı yapmasını öngören bir model gündeme geldi. Bu çerçevede savcının soruşturması sırasında şüpheli ile ilgili arama, takip, dinleme ve tutuklama gibi özgürlüğü sınırlayıcı kararları, davaya bakan hâkimin değil başka bir hâkimin “Özgürlük hâkimi”nin alması önerildi.

Habertürk gazetesinden Saliha Çolak'ın haberine göre, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan önceki gece hukukçu kurmaylarıyla bir araya gelerek 3.5 saatlik bir toplantı yaptı. Toplantıda Adalet Komisyonu Başkanı Ahmet İyimaya’dan ilginç bir çıkış geldiği öğrenildi. İyimaya “Biz yargıyı vesayetten kurtarmak için düzenlemeler yaptık ama bazı hâkimler kendilerini Allah sanmaya başladı. Amerika’da da 1903’lerde böyle bir durum olmuştu. Hâkimler devleti gibi bir görüntü oluşmuştu. Hâkimlerin hukuka uyması gerekir” dedi.

Edinilen bilgiye göre toplantıda özel yetkili mahkemelerin (ÖYM) önemli bir görev yaptığı ancak uygulamada yaşanan sorunların giderilmesi için yeni bir yapıya ihtiyaç duyulduğu da vurgulandı. Bu çerçevede üç temel ilke üzerinde görüş birliği sağlandı:

ÖYM’ler yetkilerinin sınırlanacağı yeni bir modele dönüştürülecek, böylece terör ve örgütlü suçlarla mücadelede zaafiyet oluşmayacak.
Yeni kurulacak mahkemelerin kişi hak ve hürriyetlerini sınırlayıcı faaliyetlerinin demokrasiye gölge düşürmemesi için ‘izin’ mekanizması güçlendirilecek. Bunun için terörmahkemelerinde kimlerin hangi usulle yargılanabileceği konusunda MİT Müsteşarı Hakan Fidan örneğinde olduğu gibi yeni bir düzenleme yapılacak.
Başbakan Erdoğan yeni düzenleme ile devam eden davaların düşeceği gibi bir izlenime yol açılmamasını istedi. Son olarak Ergenekon ve Balyoz gibi özel yetkili mahkemelerin baktığı davaların düşmesine yol açacak bir düzenleme olmaması kararlaştırıldı.

Fransa sistemi

Toplantıda terörle mücadelede yargının elini zayıflatmayacak yetkilerle donatılmış yeni bir mahkemenin kurulması ve bu mahkemenin demokrasiyi gölgeleyecek uygulamalardan uzak durması için nasıl bir mekanizma kurulabileceği tartışılırken ilginç bir öneri gündeme geldi. Bu çerçevede savcının soruşturması sırasında şüpheli ile ilgili arama, takip, dinleme ve tutuklama gibi özgürlüğü sınırlayıcı kararları, davaya bakan hâkimin değil başka bir hâkimin “Özgürlük hâkimi”nin alması önerildi.

Fransa ve bazı ülkelerde uygulanan bu sistemin Türkiye’ye getirilmesi halinde, hemsoruşturma sürecinde hemde dava sonucunda alınan kararın daha az tartışılacağı belirtildi. Toplantıda “özgürlük hâkimi” sistemi ile ilgili herhangi bir karara varılmadı.

(Kaynak: Habertürk/Saliha Çolak)

Ahmet İyimaya öym özgürlük hakimi Özel Yetkili Mahkemeler