‘Nefret söylemi devleti ve çoğunluğun hassasiyetlerini korumak için kullanılıyor’

2012’de London School of Economics and Political Science Üniversitesi’nde kabul edilen ‘Negating Diversity: Minorities and Nationalism in Turkish Law’ başlıklı doktora tezinin güncellenmiş Türkçe çevirisi olan kitapta, Osmanlı’dan günümüze Türk hukukunda azınlıklarla ilgili yasal mevzuat ve uygulamalar inceleniyor. Bayır’la kitabından yola çıkarak özellikle son yıllarda azınlıklar ilgili yaşanan sorunlar hakkında konuştuk.

Türkiye’de, özellikle İstanbul’da Türk hukukunda Müslüman azınlıklara ve Müslüman olmayan azınlıklara yönelik farklılıklar var mıdır? Varsa nelerdir? 

Türk devleti uluslararası organlar önünde sivil milliyetçi bir devlet olduğu ve hukuk sisteminin etnik ve dini ayırım gözetmediğini iddia edegelmiştir. Ancak Türk mevzuatı, kanun gerekçeleri, mecliste kanunlar üzerinde yapılan tartışmalar ve yargı organlarının kararları göstermektedir ki, dini ve etnik aidiyetler kanun yapıcılar için her zaman önemli olmuştur, ve hukuk sistemi bu konudaki devletin hassasiyetleri üzerine kuruludur. Yani sizin etnik veya dini kökeninizin ne olduğu, soyunuzun kökleri vs. yasal statünüzün ve haklarınızın belirlenmesinde önemli olmuştur yasa koyucu için. Örneğin, ulusun bir parçası olabilmeniz, nasıl bir parti, dernek, vakıf kurabileceğiniz, ibadet yerinizin neresi olduğuna ve statüsüne karar verebilmeniz, çocuğunuza isim koyabilmeniz veya ona kendi dilinizde eğitim verebilmeniz, kültürünüzü, dilinizi koruyabilmeniz, fiziksel saldırı, hakaret veya aşağılamadan korunmanız vs. bakımından etnik ve dini aidiyetinizin ne olduğu önemli bir rol oynamaktadır. Bu anlamda, Türk ve Sünni Müslüman olmayan topluluklar Cumhuriyet tarihi boyunca dezavantajlı bir yasal statüye sahip olmuşlardır.