Նախագահ Էրտողանի թագադրութիւնը թագաւորական կարգով
24Յունիսի նախագահական եւ խորհրդարանի ընտրութիւնները սովորական եւ հերթական ընտրութիւններէ շատ աւելի տարբեր իմաստ ունէին, քանի որ այդ ընտրութիւնով կարեւոր շեղում մը կ՚արձանագրուի Թուրքիոյ հանրապետութեան հիմնադրումէն այս կողմ որդեգրուած վարչաձեւի մէջ։ Թուրքիա 1923 թուին, երբ ամբողջ աշխարհին յայտարարեց երկրի նոր վարչաձեւը, որպէս հանրապետութիւն այդ պահէն սկսեալ Խորհրդարանը ունեցաւ ժողովրդին ձայներու ցոլացած ամպիոնը ըլլալու յաւակնութիւնը։ Իսկ ներկայ դրութիւնով կարծես ժողովուրդը իր ձայները փոխանցած ըլլայ մենատէրի մը, որ մէկ կողմէն պիտի վայելէ հանրապետութեան նախագահի կոչում եւ իրաւասութիւններ, բայց միւս կողմէ պիտի ցուցաբերէ թագաւորութեան շրջանի յատուկ զանազան երեւոյթներ։ Արդարեւ նախագահի երդման արարողութիւնը արդարացուց այս տպաւորութիւնը, քանի որ արարողակարգը անցաւ ամբողջովին թագաւորութեան շրջանին համապատասխանող ձեւակերպութիւններով։ Նախագահ Էրտողան դիմաւորուեցաւ թագաւորական փողերախումբով, շնորհեց նոր մետաղեայ դրամներ բոլոր մասնակիցներուն եւ այդ տրամադրութիւններու մէջ ստացաւ շնորհաւորութիւնները։ Ստեղծուած մթնոլորտին լրիւ համապատասխան եղանակով ալ երկրի փոքրամասնութիւնները փութացին իրենց շնորհաւորանքը յայտնելու նոր գահակալին։ Այստեղ ուշագրաւ էր Հայ Առաքելական եկեղեցւոյ անունով Սահակ արքեպիսկոպոս Մաշալեանի եւ Հայ Կաթողիկէ համայնքի վիճակաւոր արհիապատիւ Հայր Լեւոն Զէքիեանի ուղերձները։ Երկու առաջնորդներն ալ յատուկ կերպով կ՚ընդգծէին նախագահի արքայական իշխանութիւնը եւ օրինակներ կը թուէին անցեալի բարեխնամ թագաւորներու վարքերէն։ Այս դիտելով կարելի է ըսել, թէ եկեղեցականները արդէն նկատած են Էրտողանի հակումները եւ կ՚ուզեն այդ հակումները շեշտելով գոհացում տալ իր ակնկալութիւններուն։ Միւս կողմէ սակայն կ՚արժէ յիշել, թէ պատկերը խիստ մտահոգիչ է բոլոր անոնց համար, որոնք համոզուած էին, թէ Հանրապետական Թուրքիոյ մէջ այլեւս շրջանցուած է Օսմանեան կայսրութեան բարքերը եւ Թուրքիա որդեգրած ժամանակակից արդի քաղաքականութեան թելադրած վարչաձեւը։ Պէտք է նշել, որ Սահակ եպս. Մաշալեան իր շնորհաւորութեան նամակին մէջ կը զգուշացնէ նաեւ նորընտիր նախագահը երկրի բոլոր ժողովուրդներու հանդէպ արդար եւ օրինաւոր ըլլալու խնդրին մէջ։ Ան բաց սիրտով կը պարզէ, թէ հանրապետութեան շրջանին կառավարութիւնները դիտումնաւոր կերպով խոչընդոտած են փոքրամասնութիւններու զարգացումին ծառայող բոլոր գործերը։ Ձեւով մը ուզած են անոնց թիւը նուազեցնել երկրի մէջ եւ նոյնիսկ հասցնել վերջնակէտին։ Այս դիտել տալով Մաշալեան սրբազան մտահոգութիւն կը յայտնէ երկրի երիտասարդներուն երկրէն հեռանալու ցանկութեան եւ կը պահանջէ, որ նորընտիր նախագահը սատար հանդիսանայ երկրի ժողովուրդներու միջեւ հաւասարութեան հաստատման։
Նշենք, որ փոքրամասնութիւններու կրօնական պետերը ներկայ գտնուած էին նախագահ Էրտողանի գահակալութեան, բայց եւ այնպէս Հայր Լեւոն Զէքիեան առողջական արգելքներով չէր կրցած Անգարա ժամանել, իսկ Արամ արք. Աթէշեան, Յունաց Բարթողոմէոս Տիեզերական պատրիարքը, րաբունապետը եւ քրիստոնեայ եկեղեցիներու ներկայացուցիչներ ընդառաջելով կատարուած հրաւէրին տեղ գրաւած էին Պեշթեփէի պալատին մէջ։
