Մեր օրերն ու պոլսահայոց աւանդազրոյցները
ՕՔՍԱՆԱ ԿԱՐԱՊԵՏԵԱՆ
Այս օրերին Հայաստանում ցոյցեր են։ Սերժ Սարգսեանը վարչապետ «կ՚ընտրուի», երկրում իշխանափոխութիւն փաստացի տեղի չի ունենար, Հայաստանը կը տառապի կաշառակերութեան, աղքատութեան, արտագաղթի մէջ, իսկ այդ ամէնի հեղինակները կամ կը տրտնջան, բայց բան մը փոխելու փոխարէն ընտրակաշառք կ՚առնեն եւ նոր Սահմանադրութիւն «կ՚ընտրեն», կամ իշխանաւորի բաճկոնը հագած մեծ խանդավառութեամբ իրենց ստեղծած լուսաւոր Հայաստանի գովքը կ՚երգեն։
Տպաւորութիւն է թէ մի տարածքի վրայ երկու տարբեր աշխարհներում կ՚ապրենք եւ իշխանութեան գլուխ խուլ կոյրեր են նստած։ Պոլսահայոց մէջ աւանդազրոյց մը կար, որ շատ խօսուն է այս առթիւ։
Խուլ մարդուն մէկը կ՚ուզէ այցելել իր հիւանդ ընկերոջը։ Բայց ինչպէս պիտի իմանայ նրա դրութիւնը եթէ ինք խուլ է։ Եւ որպէսզի կրնայ գոնէ ձեւական մխիթարել նրան, իր մէջ հարց ու պատասխաններ կ՚որոշէ։
Այսպէս կը մտածէ «երթամ հարցնեմ ինչպէս ես, ան ալ ինչքան ալ որ գէշ ըլլայ՝ «Փառք Աստուծոյ, աղէկ պիտի ըլլամ» կ՚ըսէ երեւի, ետքը կը հարցնեմ թէ ինչ դեղեր կ՚առնէ, ան ալ քանի մը դեղերու անուն պիտի տայ, ես ալ կ՚ըսեմ այդ դեղերը շարունակէ, շատ ազդեցիկ են…
Եւ այսպէս քանի մը հարց ու պատասխան ալ կը խորհի եւ կու գայ հիւանդ ընկերոջ տուն։ Ընկերը անկողինը պառկած կ՚ըլլայ։ Խուլը կը հարցնէ.
- Ինչպէ՞ս ես հիմա։
Հիւանդը հազիւ լսելի ձայնով կը պատասխանէ.
- Արդէն անդիի աշխարհքը երթալու վրայ եմ։
Խուլ ընկերը իր պատրաստած պատասխանը կըսէ.
- Աստուած տայ, Աստուած տայ։ Իսկ ի՞նչ դեղեր կ՚առնես։
Հիւանդ ընկերը բարկացած կ՚ըսէ.
- Զէհիր-զէմպէրէկ կ՚առնեմ։
- Աղէ՜կ, աղէ՜կ, ատիկա քեզի կ՚օգնէ, - կ՚ըսէ խուլը
Քիչ անց բան մը ըսած ըլլալու համար խուլը կը հարցնէ.
- Ո՞ր տոքթորը քեզի եկաւ նայելու։
Հիւանդ ընկերը, որ արդէն նեղուած էր խուլ ընկերոջ հարցումներէն, կ՚ըսէ.
- Հոգեառ հրեշտակը կու գայ այցելութեան։
Խուլը նորէն չի լսեր եւ կ՚ըսէ.
- Շա՜տ աղէկ է, անոր ոտքը թեթեւ է, քեզ շուտ մը անկողինէն կը հանէ։
Հիւանդը ալ չի դիմանար եւ ջղային ձայնով մը կը սկսի պոռալ…
Տեսե՞լ էք գող-օլիկարխին, որը ժողովրդի, պետութեան ունեցուածքը կը թալանի, ետքը բարեգործութիւն կ՚ընէ, եկեղեցի մը կը կառուցէ՝ դրախտում իր համար յարմար տեղ պատրաստելով եւ իրեն առիւծամարդ զգալով։ Մենք շա՜տ ենք տեսել։
Եւ ահա մարդ միշտ ակամայ կը մտածէ՝ լաւ, եթէ այդ եկեղեցի բարձրացնող գողն իսկապէս Աստծու գոյութեանը կը հաւատայ, ապա ի՞նչ պատասխան նա պիտի տայ Աստծուն իր գործած մեղքերի համար։ Այդ ժամ է երբ կը յիշեմ մեր աւանդազրոյցներէն մէկը՝ եկեղեցւոյ գողի մասին։
«Գիւղի մը մէջ գող մը կայ եղեր, որ ամէն Շաբաթ եկեղեցի գալով՝ կը կողոպտէ, յետոյ ալ Յիսուսը գրկած Աստուածածնի նկարին առջեւ ծունկի գալով մեղայի կու գայ եղեր»։
- Ներէ՚ ինծի, ո՛վ Աստուածամայր, գիտեմ, որ մեղաւոր եմ, բայց ի՞նչ ընեմ, աղքատ եմ, - այսպէս կ՚ըսէր գողն ու կողոպտուած իրերը կը շալկեր դուրս կու գար եկեղեցիէն։
Օրէն մէկը ժամկոչի զաւակը կը տեսնէ այս երեւոյթը եւ յաջորդ անգամ, երբ գողը նորէն եկեղեցի կու գայ իր չար գործը անելու, ժամկոչի որդին ծածուկ պահ կը մտնէ խորանի ետեւը։
Գողը եկեղեցւոյ իրերը հաւաքելէն ետքը ծունկի կու գայ՝ մեղքերը քաւելու.
- Ո՛վ Մարիամ Աստուածածի՜ն, ներէ՛ ինծի՝ մեղաւորիս, պարտական եմ, ի՞նչ ընեմ, գործ չկայ, մանուկներս հաց կը սպասեն։
- Ո՛չ, չե՜մ ներեր, - կը պոռայ ժամկոչին տղան խորանին ետեւէն իր բարակ ձայնովը։
Գողի սիրտը դող կը մտնէ, բայց իր ուժերը ժողվելով կ՚ըսէ.
- Դուն սո՛ւս, փի՜ճ, ես մամայիդ հետ կը խօսիմ կոր։
Ինչ-որ բան ինձ կը յուշէ, որ մեր աղքատ օլիկարխներն ալ նման կերպ կը ժողվեն իրենց ուժերը։
