Muzaffer Erdoğdu’nun anısına
Dürüstler, vicdanlılar ormanında yayıncı, Tokatlı hemşerim Muzaffer Erdoğdu da yerini aldı. Onu 11 Haziran Pazar günü kaybettik.
Kurduğu Pencere Yayınları’nda sosyalist literatür yanında, 12 Eylül sonrası başlayan kadın uyanışına, 90’lı yıllarda başlayan Seyfo/Holokost/Soykırım farkındalığına yayınladığı kitaplarla büyük katkı sundu Muzaffer Erdoğdu.
Yayınevinin Kadıköy’deki ofisi farklı çevrelerden yazarların, aydınların uğrak yeriydi. Önerilere her zaman açıktı, ‘Acaba satar mı?’ kaygısı olmadan. Benim de uğrak yerimdi.
Yunan edebiyatından roman, öykü, tiyatro birçok değerli esere onu sayesinde ulaştık. Dido Sotiriyu’dan Dimitri Ksenopulos’a, Memelas Lundemis’ten Dimitri Sotiru Petrula’ya, Paskalis G. Lambardis’e…
Müzik dizisi de yaptı. Örneğin Cemal Reşit Rey’in, Hikmet Şimşek’in Orkestra dergisinde çıkan yazılarını kitap olarak yayınladı.
2000’lerde o dönem Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) milletvekili ve emekli büyükelçi M. Şükrü Elekdağ, "Osmanlı İmparatorluğu'nda Ermenilere Yönelik Muamele, 1915-1916," isimli kitap nedeniyle Erdoğdu'ya Ankara 6. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde 20 bin YTL'lik tazminat davası açtı. Kasım 2005'ta yayımlanan, kısa adıyla “Mavi Kitap” olarak bilinen kitap nedeniyle, onun yanında çevirmen Ahmet Güner ve tarihçi Taner Akçam da yargılandı, Akçam, Birikim Dergisi'nde "Bir Skandal: TBMM'nin mektubu ya da Şükrü Elekdağ ve Justin Mc Carthy bu ülkeyi nereye sürüklüyorlar?" makalesi kaleme almıştı.
Şükrü Elekdağ ve CHP başkanı Deniz Baykal, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile ortak bir metin hazırlayarak TBMM adına İngiliz Parlamentosu üyelerine seslenen bir mektup kaleme aldı ve İngiliz Parlamentosu'ndan bu eski raporun resmen iptalini talep etti. İngiliz parlamenterlere yönelik bu talep üzerine tarihçi Ara Sarafyan’ın sansürsüz edisyonunu, 2009 yılında TBMM’nin 550 üyesine iletmeye çalıştık.
Bir anlamda “Önce kitabı bir okuyun” önerisiydi. Panik içine giren CHP’li Şükrü Elekdağ, AK Parti ile işbirliğine girerek, bu kitabın milletvekillerine ulaşmasını engellemeyi başardı böylece TBMM üyelerinin posta alma ve okuma hakkı kısıtlanmış oldu. Çocukları “zararlı yayınlardan” koruma çabasına milletvekilleri de dahil edilmiş oldu.
Muzaffer Erdoğdu, Mavi Kitap’a yönelik bu karalama kampanyasına soykırım literatüründen bir dizi kitap yayınlayarak yanıt verdi.* Aslında Mavi Kitap’tan daha önce, 1999 yılında Gabriele Yonan’ın Asur Soykırımı / Unutulan Bir Holokost adlı çalışmasını yayınlamıştı, o sıralarda İsveç’te yaşayan Erol Sever’in tercümesi ile.
Muzaffer Erdoğdu’nun yayınladığı kitaplar arasında şunlar sayılabilir: Kautsky’den Thomas Moore ve Ütopyası; Kant’tan Etik Dersler; John Reed’den Balkanlarda Savaş, Viva Meksika; Victor Hugo’dan 1793 Devrimi; Marcel Olivier’den Spartaküs; Victor Serge’den Bir Devrimin Kaderi; Tolstoy’dan Savaşa Karşı Yazılar; Panait İstari’den Sovyetler 1929...
Bu arada Oral Çalışlar’ın Öcalan ve Burkay ile Kürt Sorunu; Salman Rüşdi’nin Nikaragua Notları; İsmet Zeki Eyüboğlu’nun felsefe kitapları; Ömer Ciravoğlu’nun Titrek Hamsi Örgütü; İ. Metin Ayçiçek’in Felsefe ve Bilimde Irkçı Düşünce; ya da Orhan Şevki’nin Kınalıada adlı kitaplarını da saymak lazım
İslam ve Alevi inancı üzerine de bir çok kitap yayınladı.
Bu zengin yayın perspektifine karşın, Pencere Yayınları’nın hak ettiği ilgiyi gazete ve dergilerde gördüğü söylenemez.
Tabu konulara el attığı için belki de…
Covid salgını dönemi yayıncılığı da krize soktu. Durmak zorunda kaldı. Muzaffer’in son yılları sağlık sorunları ile geçti. Oral Çalışlar’ın yerleşmesine yardımcı olduğu Küçük Çamlıca’daki Prof. Dr. Fahrettin Kerim/ Nilüfer Gökay Huzurevi’nde yaşama veda etti.
Kartal Cemevi’nde düzenlenen törenden sonra, bedeni gömülmek üzereTokat’taki köyüne gönderildi.
Ermeni soykırımından sonra Çerkeslerin iskan edildiği bir köy.
Anısı, yayınladığı kitaplar bizimle yaşayacak.
----------
(*)
2006 yılında Agop J. Hacikyan’dan Güneş O Yaz Hiç Doğmadı (çev: Zekiye Hasançebi);
2007 yılında Anais M. Martin’den Balkabakları; Agop J. Hacikyan’dan Kader Ağlarını Örerken, (Türkçesi: Anais Martin); Wartkes Tewekelyan’dan Hayatın Anlamı, ( çev: Zekiye Hasançebi);
2008 yılında Ragıp Zarakolu'nun derlediği Sivil Toplumda Türk-Ermeni Diyaloğu; Michael J. Arlen’dan Ararat Yolculuğu, (çev: Bahar Öcal Düzgören); Nancy Krikoryan’dan Zabel, (çev: Deniz Barış Atay); Alice Taşçıyan’dan Bağrıma Taş Bastım (çev: Meryem Mine) ;
2009 yılında Andre Sernin’den Tokatlı Yetvart’ın Anıları, (çev: Anais Martin); Ermeni Masalları, (çev: Güven Göktan); Mariam ve Elize Manoukian’dan Ararat/Ağrı Dağının Öte Yanı, (çev: Anais M. Martin); Stina Kaçaduryan’dan Efronya/Sınırsız Bir Sevgi, (çev: Zekiye Hasançebi); Wartkes Tewekelyan’dan Tehlikeli Bir Hayat, (çev: Gül Sabar);
2010 Hüseyin Hasançebi’dan Sahne-i Facia/Osmanlı Ermeni Olayı;
2011 yılında 1984 Paris Konferansı, Suskunluk Suçu / Ermenilere Uygulanan Soykırımın Halkların Daimi Mahkemesi’nde Görülen Dava, (çev: İsmail Toksoy, Ülkü Sağır, Zekiye Hasançebi); Nesim Ovadya İzrail’den Krikor Zohrab: 1915 Bir Ölüm Yolculuğu; Paylazu Kaptanyan’dan 1915 Ermeni Soykırımı/Bir Tanığın Anıları, (çev: Fatma Özgen); Sargis Alemyan’dan Anılar, (çev: Diran Lokmagözyan); Bedros Dağlıyan’dan Yaya Turna; Yalçın Yusufoğlu’dan Etnik Arındırma Politikaları;
2013 yılında Alexander Papadopoulus’dan Kara Kitap/Resmi Belgelerle Avrupa Savaşı’ndan Önce Türkiyeli Rumlar Üzerindeki Zulüm/Pontus Trajedisi 1914-1922 (çev: Attila Tuygan, Anais Martin, Adnan Köymen);
2014 yılında Arşaluys Mardiganyan’dan Parçalanmış Ermenistan/Ermeni Jan Dark’ı (çev: Diran Lokmagözyan); Ayda Kuyumcuyan’dan İki Irmak Arasında/Bir Ermeni Soykırımı Hikayesi, ( çev: Alişan Şahin);
2015 yılında Aram Andonyan’dan O Kara Günlerde (çev: Stephen Ohanian);
2016 yılında 1. Dünya Savaşı Sonrasında Pontos Soykırımı /Konferans Tebliğleri, (der: Attila Tuygan )
2018 yılında Ahmet Gültekin’den İttihatçı Mekanik /Türk Aydınının 150 Yıllık Zihin Kapanı; Meline Anumyan’dan Tanıma ve Telin /İttihat ve Terakki Yargılamaları 1919-21-26, (çev: Diran Lokmagözyan)
