'MİT boyutunun soruşturulması bütünlüklü yargılama için gerekli'
Hrant Dink Cinayeti Davası yaklaşık 12 yıldır sürüyor. Kamu görevlilerinin yargılanmasına ise 2016 yılında başlandı. Dink Ailesi müdahil avukatlarından Hakan Bakırcıoğlu ile davada gelinen aşamayı konuştuk.
Öncelikle şöyle başlamak isterim. Eğer soruşturmanın genişletilmesi talepleriniz kabul edilmezse ya da yargı yeni bir soruşturma başlatmazsa, kamu görevlilerinin yargılandığı mahkeme sürecinin artık yavaş yavaş sonuna yaklaştığımızı söyleyebilir miyiz?
Hrant Dink’in ‘hedef kişi’ hale getirilmesi, cinayet için uygun zemin yaratılması süreci ile Hrant Dink Cinayeti arasında doğrudan bağ bulunduğunu müdahil taraf olarak cinayetin işlendiği tarihten bu yana beyan etmekteyiz. Hrant Dink’i ‘hedef kişi’ haline getiren, Hrant Dink hakkında görülmekte olan davalarda adliye binası içinde ve dışında eylem yapan, Hrant Dink’e fiziki saldırı girişiminde bulunan kişilerin cinayet ile bağları İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından soruşturulmadı. Hrant Dink’e yönelik tehdit atmosferi ve/veya Hrant Dink’in öldürüleceği bilgisine sahip ve cinayeti önleme yükümlülükleri ve olanakları olan devlet görevlilerinin bir kısmı hakkında iddianame düzenlenmedi. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından etkin bir soruşturma yapılmadığı için Hrant Dink cinayeti tüm boyutları ile açığa çıkarılmadı. Anayasa Mahkemesi’ne bu gerekçelerle yaptığımız ve sonuçlanmasını beklediğimiz bir başvurumuz bulunmakta. Anayasa Mahkemesi tarafından başvurumuz kabul edilir, ihlal kararı oluşturulur ve İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından bu konularda etkin bir soruşturma yürütülür, ek iddianame düzenlenir ise Hrant Dink Cinayeti birçok boyutu ve yönü ile açığa çıkarılmış ve bütünlüklü bir yargılama yapılmış olur. Bu durumda da davada kararın çıkması uzun bir süreyi gerektirecektir. Anayasa Mahkemesi tarafından ihlal kararı verilmez, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yeni bir soruşturulma başlatılmaz ve Mahkeme tarafından müdahil taraf olarak soruşturmanın genişletilmesi taleplerimiz bütün olarak veya büyük ölçüde karşılanmaz ise sanık savunmalarını ayrı tuttuğumuzda, davanın sonuçlanmasına yaklaştığımız söylenebilir.
Peki gelinen aşamada elimizde ne var? 2018 kritik görevdeki isimlerin ifadeleriyle ve tanık ifadeleriyle geçti. Belki detaya girmek istemeyebilirsiniz ama cinayetin aydınlatılması ya da kimin neyi yaptığı/yapmadığı bahsinde önemli ifadelere ya da bulgulara ulaşıldı mı?
Cinayetin işlenmesi sonrasında müdahil taraf olarak cinayetin işlenmesi ve sonrasında yaşananlar ile ilgili iddia ve beyanlarımız, soruşturmalar ve açılan davalarda alınan ifadeler ve dosyalara giren belgeler ile doğrulandı. Soruşturma ve davada açığa çıkan, doğrulanan çarpıcı birkaç husustan bahsetmek isterim.
1. Hrant Dink ile 24 Şubat 2004 tarihinde İstanbul Valiliği’nde MİT İstanbul Bölge Başkanlığı görevlileri Özel Yılmaz ve Handan Selçuk ile İstanbul Vali Yardımcısı Ergün Güngör’ün katılımı ile bir görüşme gerçekleşmişti. Özel Yılmaz savcılık sorgusunda, 24 Şubat 2004 tarihinde Hrant Dink ile İstanbul Valiliği’nde gerçekleşen bu görüşmenin Genelkurmay Başkanlığı tarafından istendiğini, Genelkurmay Başkanlığı’ndan MİT Müsteşarı’nın arandığını, MİT Müsteşarı’nın MİT İstanbul Bölge Başkanı’nı ve MİT İstanbul Bölge Başkanı’nın da İstanbul Valisi’ni aradığını, görüşmenin İstanbul Valiliği’nde yapılmasının karara bağlandığını beyan etti. Özel Yılmaz, ifadesi ile, Agos Gazetesi’nde Sabiha Gökçen’in Ermeni olduğu iddiasını içeren habere yönelik ağır ifadeler içeren basın açıklaması yapan Genelkurmay Başkanlığı’nın, basın açıklaması ile yetinmediğini; Hrant Dink’in ‘had bildirme’ çabası olarak tarif ettiği İstanbul Valiliği’ndeki görüşmenin de, Genelkurmay Başkanlığı’nın isteği ve talimatı ile gerçekleştiğini ortaya koydu.
2. Müdahil taraf olarak salt Hrant Dink’e yönelik yaşananların Hrant Dink’in talebi aranmaksızın koruma tedbiri alınmasını zorunlu hale getirdiğini; kaldı ki Hrant Dink’e yönelik yaşananların yanı sıra 2004 yılında Trabzon’da bombalı saldırı eylemi düzenleyen Yasin Hayal tarafından Hrant Dink’e eylem yapılacağı bilgisinin de 15 ve 17 Şubat 2006 tarihleri itibari ile İstanbul ve Trabzon İl Emniyet Müdürlüğü görevlileri ile Emniyet Genel Müdürlüğü görevlilerinin bilgisi dahilinde olduğunu iddia ve beyan etmekte idik. Hrant Dink’e yönelik tehdit ve saldırıların yoğunlaştığı, Hrant Dink’e ‘Türklüğe Hakaret’ ettiği suçlaması ile haksız hükmün kurulduğu tarihlerde, 2005 yılının Aralık ayında Orhan Pamuk’a ‘terör örgütlerinin hedefi olduğu hususunda herhangi bir bilgi ve belgeye rastlanılmamasına’ , ‘somut bir tehdit tespit edilmemesine’ rağmen ‘münferit sataşmalar olabileceği’ olasılığı üzerinden, Orhan Pamuk’un talebi olmamasına rağmen İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü’nün teklifi üzerine İstanbul Valiliği tarafından resen koruma tedbirleri alındığına dair yazışmalar ve belgeler dava dosyasına getirtildi. Orhan Pamuk’a yönelik ‘somut bir tehdit’ olmamasına ve ‘münferit sataşmalar’ olasılığını bertaraf etmeye yönelik resen sağlanan koruma tedbirinin –ki Orhan Pamuk için alınan koruma tedbiri doğru bir tedbirdi- öldürüleceğine dair bilgi-istihbarat olmasına rağmen Hrant Dink’e neden sağlanmadığı hususunun, çok daha güçlü olarak beyan edilmesi mümkün hale gelmiş oldu.
3. Hrant Dink Cinayeti ile ilgili 2008 yılı Ekim ayında rapor hazırlayan Başbakanlık Teftiş Kurulu üyelerinin İstanbul 14.Ağır Ceza Mahkemesi’nde tanık olarak bilgilerine başvuruldu. Başbakanlık Teftiş Kurulu üyelerinin Hrant Dink cinayeti ile incelemeleri-görüşmeleri kapsamında Trabzon’da MİT Bölge Başkanı ile de görüştükleri, bu görüşmede MİT Trabzon Bölge Başkanı’nın Hrant Dink cinayeti ile ilgili herhangi bir bilgilerinin olmadığına yönelik beyanı üzerine Başbakanlık Teftik Kurulu üyelerinin cinayet ile ilgili ‘Hiç yoksa bize kırıntı verin’ sözlerine MİT Trabzon Bölge Başkanı’nın ‘Kırıntı sizi fırına götürür’ diye yanıt verdiği iddiası tarafımızdan Başbakanlık Teftiş Kurulu üyelerine soruldu. Başbakanlık Teftiş Kurulu üyeleri görüşmede Hrant Dink cinayeti ile ilgili ‘kırıntı’ bilgi talebinin dahi karşılanmadığını zira MİT Trabzon Bölge Başkanı’nın ‘Kırıntı sizi fırına götürür’ şeklinde yanıt verdiğini doğruladılar.
4. İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü görevlilerinin 17 Şubat 2006 tarihinde Yasin Hayal’in İstanbul’da Hrant Dink’e eylem düzenleyeceği yazısı ile ilgili yaptıkları tek çalışma olarak beyan ettikleri 24 Şubat 2006 tarihli Yasin Hayal’in ağabeyi Osman Hayal’in telefonun kayıtlı olduğu İstanbul’da Ümraniye-Sarıgazi’deki adresinin tespitine yönelik 2 polis memuru tarafından düzenlenen, amirleri tarafından da imzalanan ve üzerine notlar yazılan ‘tahkikat’ raporunun gerçeği yansıtmadığını; İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü görevlilerinin bu belgeyi cinayetteki sorumluluklarını bertaraf etmeye yönelik argümanlarına dayanak yapmak amacı ile cinayetin işlendiği 19 Ocak 2007 tarihinden sonra düzenlediklerini iddia ve beyan etmekte idik. Bu kapsamda raporu hazırlayan 2 polis memurunun cep telefonlarının 24 Şubat 2006 tarihli HTS kayıtları dava dosyası içerine getirildi ve incelenen HTS kayıtları, bu 2 polis memurunun 24 Şubat 2006 tarihinde gün boyu Bağcılar, Fatih, Beyoğlu, Eminönü ilçelerinde olduklarını 24 Şubat 2006 tarihinde Ümrinayi-Sarıgazi’ye hiç gitmediklerini dolayısı ile 24 Şubat 2006 tarihli belgenin gerçeğe aykırı düzenlenmiş olduğunu tartışma götürmez şekilde doğruladı.
Sizin dönemin MİT görevlileri başta olmak üzere kimi isimlerin mahkeme sürecine dahil edilmesi yönünde talepleriniz var. Bunlar şu ana kadar kabul edilmedi. Bu taleplerin kabul edilebilmesi için hukuki açıdan her yere başvuruldu mu, karar ya da sonuç beklediğiniz herhangi bir merci var mı? Ve bu isimlerin sürece katılması neden önemli?
24 Şubat 2004 tarihinde İstanbul Valiliği’nde MİT görevlilerinin de katılımı ile Hrant Dink ile gerçekleşen görüşme Genelkurmay Başkanlığı’nın MİT Müsteşarı Şengal Atasagun’a talimatı – isteği ve MİT Müsteşarı’nın da MİT İstanbul Bölge Başkanı’nı araması ile organize edilmişti. İstanbul Valiliği’nde Hrant Dink ile yapılan görüşmeye katılan MİT İstanbul Bölge Başkan Yardımcısı Özel Yılmaz İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından şüpheli sıfatı ile soruşturulmuş fakat hakkında kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmişti. Bu karara yapmış olduğumuz itiraz İstanbul Sulh Ceza Hakimliği tarafından reddedildi. Anayasa Mahkemesi’ne yapmış olduğumuz başvurumuzda Özel Yılmaz ile ilgili iddianame düzenlememenin hatalı ve hukuka aykırı olduğunun da karar altına alınmasını talebimiz de bulunmakta. Anayasa Mahkemesi tarafından ihlal kararı oluşturulur ise MİT görevlisi Özel Yılmaz’ın yargılanması mümkün hale gelecektir.
Hrant Dink’e yönelik 2004 yılında başlayan ve ağırlaşarak devam eden linçten-tehdit atmosferinden ve Yasin Hayal tarafından Hrant Dink’e yönelik tasarlanan eylemden Milli İstihbarat Teşkilatı İstanbul ve Trabzon Bölge Müdürlüğü görevlilerinin bilgi sahibi olmamaları olasılık dışı. Nitekim Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu da Hrant Dink cinayeti ile ilgili 2012 yılında düzenlediği raporda : “MİT İstanbul ve Trabzon Bölge Başkanlıklarının arşivlerinde konuyla ilgili bir araştırma yapılmasının uygun olacağı düşünülmektedir” şeklinde öneride de bulunmuştu.
MİT Trabzon Bölge Başkanının ‘Kırıntı sizi fırına götürür’ beyanı, Milli İstihbarat Teşkilatı’nda Dink cinayeti ile ilgili bilgiler bulunduğunun ve bu bilgileri sorumlukları doğacağı için paylaşmadıklarının açık ve simgesel anlatımıdır.
Yasin Hayal’in MİT’in Trabzon’daki teşkilatı ile irtibatının olduğu ve yine Yasin Hayal ile Erhan Tuncel ile ilişkisi olan İ.K. isimli kişinin MİT görevlisi olduğuna yönelik iddialar bulunmakta.
MİT İstanbul ve Trabzon Bölge Başkanlığı görevlilerinin Hrant Dink cinayeti soruşturması kapsamında soruşturulmamış olmaları ve Devlet Denetleme Kurulu’nun önerisine rağmen MİT İstanbul ve Trabzon Bölge Başkanlığı arşivlerinde araştırma yapılmamış olması soruşturma ve yargılamadaki eksik boyutlardan biridir. Bu boyutun yargılamaya katılması Hrant Dink cinayetinde bütünlüklü yargılamanın yapılması için gerekli.
2018 ağırlıklı olarak, cinayet günü ve öncesinde olay yerinde olduğu iddia edilen jandarma istihbarat görevlilerinin sorgulanması ile geçti. Birçok jandarma görevlisi de tahliye oldu. Öte yandan olay gününe ait kamera görüntülerinden hangi jandarma istihbarat elemanlarının orada olduğuna dair çok net bir belirleme de yapamadı Adli Tıp. Bu cephede süreç nasıl ilerliyor ya da daha fazla ilerlenmesi için eldeki maddi bulgular yeterli mi?
Ogün Samast’ın cinayet mahallinde yalnız olmadığını ve güvenlik kamera görüntülerinde şüpheli davranışları olan kişiler olduğunu cinayetin işlendiği 2007 yılında güvenlik kamera görüntülerini izlediğimizde müdahil taraf olarak beyan etmiştik. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 2014-2015 yıllarında bu konu ile ilgili çalışma yapıldı, görüntüler Emniyet birimleri tarafından izlendi ve tahlil edildi, akabinde de İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı ve Emniyet birimleri tarafından görüntülerdeki kişilerin İstanbul İl Jandarma Komutanlığı görevlileri oldukları iddia ve beyan edildi. 10 Mayıs 2017 tarihli son iddianame de bu değerlendirme üzerinden oluşturuldu. Adli Tıp Kurumu görüntüler ile kişiler arasında görüntülerin belirgin de olmadığı beyan ederek bir eşleşme sağlamadı. Bu konu ile ilgili müdahil taraf olarak yargılamanın ilerleyen safhalarında beyanda bulunacağız.
Akbank kamera görüntüleri üzerindeki sis perdesi hala kalkmış değil. Bu görüntüleri kimin aldığını bulmak bizi önemli bir yere götürecek mi?
Akbank Osmanbey Şubesi’nin güvenlik kamera görüntülerinin cinayet günü sabah saatlerine ait görüntüleri bulunmamakta. Oysa ki banka müdürü ifadesinde kameralarda herhangi bir sorun olmadığını beyan etti. Bir sorununun olmadığı 18 Ocak 2007 tarihine ait görüntülerin olması ve 19 Ocak 2007 tarihinde de öğle ve öğleden sonraki görüntülerin bulunması ile anlaşılmakta. Bu görüntüler cinayet günü Terörle Mücadele Şube Müdürlüğü görevlileri tarafından alınmadan önce, kendilerini istihbaratçı olarak tanıtan 2 kişi tarafından banka şubesinden alınmış. Terörle Mücadele Şube Müdürlüğü görevlileri soruşturmalarda kamera görüntülerinin kendileri tarafından alınmasına yönelik kurallar ve işleyişin olduğunu, İstihbarat Şube Müdürlüğü’ne ihtiyaç duyar iseler, çalışma yapmaları için görüntülerin kendileri tarafından verildiğini, İstihbarat Şube Müdürlüğü görevlilerinin olaylara dair kamera görüntülerini alma yetkilerinin olmadığını, uygulamada da almadıklarını beyan ettiler. Görüntülerin Terörle Mücadele Şubesi görevlileri tarafından alınmadan önce kendilerini ‘istihbaratçı’ olarak tanıtan kişiler tarafından alınması, ‘istihbaratçı’ olduğunu beyan eden kişilerin gerçekte ‘istihbaratçı’ olup olmadıkları, gerçekte ‘istihbaratçı’ iseler bu istihbaratçıların hangi istihbarat biriminde [Emniyet, MİT veya Jandarma İstihbarat] görevli oldukları hususlarının açığa çıkarılması önemlidir.
19 Ocak 2007 tarihinde sabah saatlerine ait kamera görüntülerinin olmamasının tek bir nedeni vardır o da bu görüntülerin cinayet için önemli bilgiler taşımasından kaynaklanmaktadır.
Ekip olarak yıllardır büyük bir çaba gösteriyorsunuz. Klasörlerce ifade tutanak belge okudunuz. Tüm eksikliklerine rağmen bu mahkeme sürecinden umutlu musunuz? Bir yerlere varabilecek miyiz?
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 4 Aralık 2015 ve 10 Mayıs 2017 tarihilerinde düzenlenen iddianameler önemli fakat cinayete dair tüm boyutları içermediği için bütünlüklü değildir. Hrant Dink cinayetine dair 12 yıldır süren sorgulama ve yargılamalarda birçok engel ve sorun ile karşılaştık. Soruşturma ve yargılamada açığa çıkan bilgileri müdahil taraf olarak önemsemekteyiz. Anayasa Mahkemesi’nin 27 Mayıs 2017 tarihinde yapmış olduğumuz başvurumuz ile ilgili nasıl bir karar oluşturacağı, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın nasıl bir soruşturma yapacağı ve İstanbul 14.Ağır Ceza Mahkemesi’nin de davayı yürütme hali ve nihayetinde nasıl bir karar vereceği önemli olacaktır.
Son olarak şunu sormak isterim . Her celsede bir kez daha tanık oluyoruz ki devletin neredeyse tüm birimleri bir yıl öncesinden itibaren Trabzon'daki bir grubun "ne pahasına olursa olsun" -resmi belgedeki ifade bu- Hrant Dink'i öldürmeye çalışacağını biliyor. Siyasi tarihimizde belki de bu kadar "geliyorum" diyen bir cinayet yoktur. Ve bu elbette milliyetçi saiklerle işlenmiş bir cinayet. Devletin bu cinayetteki sorumluluğu hangi boyutlarda?
Devlet görevlilerinin Hrant Dink cinayetini organize ettikleri, icra ettikleri iddiasını ayrı tuttuğumuzda dahi, devlet görevlilerinin Hrant Dink cinayetinin işlenmesinde ağır sorumluluklarının olduğu tartışma götürmez bir gerçek.
(Hakan Bakırcıoğlu)
