Meclis’te ‘emanet’ tartışması

Başbakan Yardımcısı Hakan Çavuşoğlu, Vakıflar Genel Müdürlüğü ve kendisine bağlı diğer kuruluşların bütçe görüşmeleri için TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, milletvekillerinin sorularını yanıtladı. Çavuşoğlu, HDP İstanbul Milletvekili Garo Paylan arasında ‘mütekabiliyet’ tartışması yaşandı. 

Çavuşoğlu konuşması sırasında şunları dile getirdi, “İçinde doğup büyüdüğüm bir atmosferin içerisinde yaşamış olduğum bazı olaylar ve benim kendi kişisel tarihim neticesinde mutlaka empati yapmayı ön plana alıyorum, bir kere bunu söyleyeyim. Çünkü bırakılan azınlıklar, bırakılmış oldukları ülkelere bir emanet olarak tevdi edilmişlerdir, ben böyle görüyorum. İstanbul’daki gayrimüslim azınlıklarımız Türkiye’ye emanet edilmiştir. Yunanistan’da da Batı Trakya’daki Müslüman Türk azınlığı da Yunanistan’a emanet edilmiştir. Hâl böyle olunca, bu emanet çerçevesinde, bu anlayış çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyorum ben.”

‘Eşit vatandaşlık’

Bakan Çavuşoğlu, sözlerine şöyle devam etti. “Biz sadece kendi şahsi ve kişisel olarak değil, aynı zamanda Ak Parti iktidarları olarak da kendi vatandaşımızın demokratik haklar bağlamında her türlü hakka sahip olmasını arzu ediyoruz. Ki 2013 yılında genelge çıkardık, anayasal hükmümüz var, Türk Ceza Kanunu’nda böyle bir ayrımcılığa maruz kaldıkları takdirde hapis cezasına çarptırılmaya ilişkin düzenlemeleri ihdas ettik. Dolayısıyla, bu perspektiften yaklaşıyoruz. Biz diyoruz ki: Bizim azınlık cemaat mensupları eşit vatandaşlık hakkına sahip olsunlar, hiçbir şekilde de kendi vatandaşlarımızla bir ayrımcılık mevzubahis olamaz.”

Bakan Çavuşoğlu, ayrıca gayrimüslim vakıflarıyla ilgili olarak yapılan yasal düzenlemeler sonrasında 2003-2014 yılları arasında toplam 1.029 taşınmaz malın cemaat vakıfları adına tesciline karar verildiğini, 21 taşınmaz malın da cemaat vakıflarına bedelinin ödenmesine karar verildiğini söyledi. Bakan Çavuşoğlu, Ermeni kültür mirasının korunmasına dönük projeleri hakkında bilgi verdi.

‘Ermenistan’ sorusu

Bakan Çavuşoğlu, Ermeni kültürel mirasıyla ilgili olarak verdiği bilgilerin ardından HDP İstanbul Milletvekili Paylan’a hitaben şunları söyledi: “Erivan’daki Serdar Saray’ından haberiniz var mı? Nerede bu saray? Kalıntıları yerinde mi? Yeller esiyor. Kim yapmış biliyor musunuz? Revan Hanı Hüseyin Ali Han yapmış. Lütfen şimdi basın açıklaması yapın ve bunların gün yüzüne çıkarılması için Ermenistan’ın gerekli işleri yapmasını isteyin. Eğer yapamıyorsa TİKA’yla iş birliği sağlasınlar, biz yapacağız.”. 

Bakan Ruhban Okulu konusunda da Erdoğan’ın daha önce yaptığı açıklamaları hatırlatarak Atina cami ve Batı Trakya’daki müftülük seçimlerini işaret etti.

Bakan’ın sözlerine HDP İstanbul Milletvekili Garo Paylan oturum sırasında tepki gösterdi. Paylan tepkisini Agos’a şu sözlerle anlattı.

‘Vatandaşız’

 “Devlet görevlileri ve hükümet son iki yıldır maalesef, devletin fabrika ayarlarına dönüyor. Bütün bakışları ve paradigmaları 80’lerin 90’ların söylemi. Çocukluğumuzda duyduğumuz söylemleri duyar olduk. Buna hapsolmuş vaziyetteler.  2000’lerde ortaya çıkan kazanımlardan da geriye dönmüş vaziyetteyiz. Azınlık topluluklarını tekrar mütekabiliyet bakışına, ‘emanetsiniz’ söylemine indirgiyorlar. Bakan Çavuşoğlu’nun kendisine de söyledim. Biz ne emanetiz ne rehineyiz. Biz vatandaşız. Binlerce yıldır bu topraklardayız. Devletin bakış açısı hem eşit vatandaşlık hukuku hem de uluslararası azınlık haklarının tanıdığı çerçevede olmalı.”

Paylan şöyle devam etti: “Bakan Gümülcine doğumludur. Azınlık toplumunun sıkıntılarını en iyi bilebilecek, en iyi empati kuracak kişi kendisidir. ‘Gümülcine’de de azınlık toplumuna yaşatılanları ben de size burada yaşatacağım’ dememelidir. Mütekabiliyet vatandaşa uygulanmaz. Yunanistan azınlıklara daha büyük kötülük yapmaya başlarsa bize de mi kötülük edecekler?”

Paylan şöyle konuştu: “Türkiye Lozan’da vaadedilen haklardan geri adım atan ilk ülke oldu. Varlık vergisi uygulaması, azınlık okullarının haklarının gasp edilmesi, patrikhanelerin statülerinin tanınmaması, Ruhban Okullarının kapatılması gibi uygulamalar yapılınca Yunanistan maalesef mütekabiliyet uygulamaya başladı.”

HDP vekili Paylan “Ben Türkiye Cumhuriyetinin bir milletvekiliyim. Yunanistan veya Ermenistan’daki negatif uygulamaların muhatabı değilim. Türkiye’de olumlu adımlar atılsın ki ardından beraber Yunanistan ve Ermenistan’daki negatif uygulamalarla mücadele edebilelim” dedi.

Patrikliğin statüsü

“Kimsenin rehinesi değiliz. Eşit vatandaşlık hukuku uygulanmalı.  Azınlıklar konusundaki evrensel hukuk uygulanmalı.” diyen Paylan  taleplerini şöyle sıraladı: “Patrikhanelerin statüleri tanınmalı, ruhban okulları açılmalıdır. Ermeni toplumu patrik seçimini ve vakıf seçimlerini ivedilikle yapabilmelidir. Bu yönde adımlar atılmalıdır. Komisyonda da bu çağrıyı yaptım.”

Paylan vakıf seçimlerinin aciliyetine de değindi: “Ermeni toplumunun acil çözüm bekleyen sorunları var. Vakıf seçimleri acilen yapılmalıdır. Kısa vadede bir yönetmelikle vakıfların seçim yapması sağlanması ve tazelenen yönetimlerle daha kesin çözümlerin sağlanacağı bir yasa hazırlanmalıdır. “

Kilise restorasyonları

Bakan Çavuşoğlu,  konuşmasında “Tabelaları görünür şekilde asılıyor” diyerek restorasyonları tamamlanan eserleri sıraladı. Çavuşoğlu’nun verdiği bilgiye göre bu eserler şöyle:

“Adana Feke Kara Kilise, Adana Saimbeyli Kalesi ve Kilisesi, Amasya Merzifon Kültür Merkezi, Eskişehir Sivrihisar Ermeni Kilisesi, Karaman Çeşmeli Kilisesi, Kars Ani Ebulhamrent Kilisesi, Kars Ani Surp Amenapırgiç Kilisesi, Kars Ani ören yerinde bulunan Ani Katedrali, Niğde Bor Yukarı Sokubaşı Mahallesi Ermeni Kilisesi, Niğde Konaklı kasabası Misli Kilisesi” 

Bakan ayrıca Vakfılar Genel Müdürlüğü tarafından Hatay Yayladağı Rum Ortodoks Kilisesi ve Edirnekapı Aya Yorgi Kilisesi’nin de restorasyonlarının tamamlandığını sözlerine ekledi. Bakan Çavuşoğlu  Diyarbakır’da Ermeni Katolik Kilisesi ve Protestan Kilisesi’nin restorasyonlarına başlandığını da ifade etti.