Margaryan cinayetinin gölgesi: Ermeni taraftarların Macaristan maçındaki pankartı
Ermenistan’ın 13 Kasım’da Macaristan’la oynayıp kaybettiği maçta, Ermenistan taraftarlarının açtığı bir pankart göze çarptı. Pankartta “Welcome to Armenia, here you can sleep safely” (Ermenistan’a hoş geldiniz, burada güvenle uyuyabilirsiniz) yazıyordu. Bu pankartın açılmasının bir nedeni vardı, 11 Ocak 2004’te Macaristan’daki NATO’nun Barış İçin Ortaklık programı kapsamında, 3 aylık İngilizce kursu için Ermenistan’dan subay Gurgen Margaryan, Azerbaycan’dan ise subay Ramiz Seferov katılmıştı.
Cinayet ve sonrası
19 Şubat’ta Seferov, Margaryan’a uyuduğu sırada saldırdı ve 16 darbeyle Ermeni askeri öldürdü. Seferov polise verdiği ilk ifadede, “Ermeniler benim doğduğum toprakları işgal ettiler... O sırada yakın akrabalarımdan bazılarını kaybettim... Bizimle eğitimde iki Ermeni'nin olduğunu da öğrendim... Yanımdan geçerken Ermenice bir şeyler mırıldanıyor ve yüzüme bakarak gülüyorlardı. Ben de onları öldürmeye karar verdim. Çünkü Ermeniler Azerileri öldürmüşlerdi” dedi.
Seferov, mahkemede öldürme sebebi olarak, Markaryan'ın tahrik edici sözlerini ve Azerbaycan bayrağına karşı hakaret etmesini gösterdi. Macaristan’da iki yıl süren davanın ardından 2006’da olayın önceden tasarlanarak gerçekleştirildiği, kurbana aşırı zulmedildiğine hükmedilerek, Seferov ömür boyu hapis cezasına mahkûm edildi. Azerbaycan ise karara itiraz ederek temyize başvurdu. Yargıtay 2007’de mahkemenin verdiği kararı onayladı.
Azerbaycan’a iadesi ve affı
Macaristan’da Seferov’a verilen ceza sonrası, 2012’de Azerbaycan’a tartışmalı bir şekilde iadesi edildi. Bu iadenin perde arkasını araştıran gazetecililer, iki devlet arasında anlaşma yapıldığını, Bakü’nün Macaristan’dan 3 milyar dolar tutarında devlet bonosu satın alma sözü verdiği haberini kamuoyuna sundular. İade kararı, Macaristan’da protesto edildi.
İade edildiği ilk gün, Seferov, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından affedilerek serbest kaldı. Markaryan'ın ailesi 2013'te Azerbaycan aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne dava açtı. Davayı Mayıs 2020’de karara bağlayan yüksek mahkeme, Seferov’un iade edildikten sonra Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev tarafından affedilmesini ve terfi ettirilmesini Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 2. ve 14. maddelerini ihlal ettiğine ve Azerbaycan’ın “ayrımcılık yaparak” insan hakları ihlalinde bulunduğuna hükmetti. Karara göre Azerbaycan'ın, başvuru sahiplerine yaklaşık 15 bin İngiliz sterlini ödemesine hükmedildi. AİHM, iade kararını veren Macaristan hükûmetine yönelik şikâyeti ise reddetti.
