Malavi’nin umudu Theresa Kachindamoto

8. Uluslararası Hrant Dink ödüllerinden biri Afrika ülkesi olan Malavi’deki bir kabilenin kadın reisi Theresa Kaçindamoto’ya verildi. Kaçindamoto, yetkisi altında olan bölgede kız çocuklarının erken yaşlarda, zorla evlenmesini engellemek için yıllardır mücadele veriyor, kız çocukların eğitim görmesini sağlamak için elinden geleni yapıyor. Theresa Kaçindamoto’nun hikayesini, elde ettiği başarılarını, karşılaştığı zorlukları ve atlattığı tehditleri, aynı zamanda verdiği haklı ve zorlu mücadelenin sonraki adımlarını kendisinden dinledik. 

Theresa Kaçindamoto 1958 yılında Malavi’nin Dedza bölgesinde 12 çocuğu olan bir ailenin en küçük çocuğu olarak dünyaya gelmiş. Kaçindamoto’nun eğitim hayatı kolay geçmemiş. Ailenin en küçük çocuğu olduğu için özellikle onun okumasını isteyen babası, Kaçindamoto için Zomba’da eğitimini tamamlayacak okul bulmuş. Zomba’daki okuldan mezun olduğunda Kaçindamoto artık babasını kaybetmişti, annesi ise eğitimine devam etmesi için yeterli paralarının olmadığını söylemişti ona. Var olan parayı alıp eğitimini tamamlamak için yola koyulan Koçindamoto daktilo kursu bulup eğitim görüyor, sonra Zomba’daki Teoloji Fakültesi’nde yazım işlerinde çalışmaya başlıyor. İki yıl sonra okulun talebi üzerine fakültenin sekreterliğine başlayan Kaçindamoto, 27 yılını okul sekreteri olarak geçirmiş. Theresa Kaçindamoto, kabile reisi babasının vefatından sonra iki abilerin reislik yaptığı kabileye reis olarak döneceğini aklından geçirmediğini söylüyor: “Bana kabile reisi seçildiğimi söylediklerinde gidemeyeceğimi söylemiştim. Çocuklarım ve eşim de istemiyordu. Elektriği bile olmayan köyde eşim işini yapamayacaktı. O zaman kabile üyelerinin beni istediklerini çok iyi anlamamıştı. Seçildikten sonra gittiğimde sokaklarda beni karşıladıklarında şaşırmıştım. Demek ki bana inanıyorlardı.”

Başlangıç noktası

Kabile reisi seçildikten sonra, kabilenin ailelerini ziyaret etmeye başlayan Theresa Kachindomoto,  kendisini çok şaşırtan bir manzara ile karşılaşıyor. “Kız çocuğun elinde ağlayan çocuk vardı. Ona bebeği annesine götürmesini söylediğimde bana verdiği yanıtla hayrete düştüm: ‘Annesi benim zaten.’ ‘Babası kim?’ diye sordum, futbol oynayan aynı yaşlardaki bir çocuğu işaret etti. Kızın ailesini çağırdım. ‘Nasıl böyle bir evliliğe izin verdiniz? sorusuna: ‘Durumumuz çok kötü, hiçbir şeyimiz yok. Onların birlikte olmasını, aile kurmasını istedik. Artık kendileri hayat kurmaya baksınlar’ dediler. Kalbimden gelen ses bu çocuğa yardım etmem gerektiğini, beynim ise küçük çocuklar bu şekilde yetişmeye devam ettiği sürece ülkemizin uzun vadede başarılı bir şekilde gelişemeyeceğini söylüyordu.

Kaçindamoto, 2003 yılında kabile reisi seçildiği bölgede kız çocuklarının erken yaşta zorla evlenmesini engellemenin yolunda ilk adımını attı: kız çocukların, kocalarını mutlu etmelerine odaklanan cinsellik eğitimi gördükleri “kusasa fumbi” (temizleme) kamplarını yasakladı. Kızları geleneksel ayinlerle evliliğe hazırladığı iddia edilen kamplarda kızların cinsel tacize uğradığı ve ‘mezun olmak’ için yüzünü dahi görmedikleri bir erkekle cinsel ilişkiye girmek zorunda bırakıldıkları biliniyor.

Kabilenin kadın reisi ülkede evlilik yaşını 18’e çekmeyi  ve 18 yaş altında olan kız ve erkek çocukların evliliklerini feshedip, onları okullara geri göndermeyi başardı. Kaçindamoto, evlilikler feshedildiğinde kızın bebeğiyle ailesinin evine geri gittiğini ve 6 ay boyunca bebeğe baktıktan sonra tekrar okula başladığını söylüyor. Şimdiye kadar 377’si kız, 172’si erkek olmak üzere, toplam 549 çocuğun evliliğini sonlandıran Koçindamoto, o kız çocukların bir gün avukat, doktor veya devlet başkanı olacağına inanıyor.

Theresa Koçindamoto, birçok kez tehdit almış. “ ‘Henüz gençsin, bu yaşta ölmek mi istiyorsun?’ diyen de oldu, ‘Kız çocuğun olmadığı için öyle düşünüyorsun? Nereden bileceksin?’ diyen de” diyor. Bütün bu eleştirilere ve tehditlere karşı Koçindamoto inandığı Malavi’yi kurmak için çıktığı yola devam ediyor ve mücadelesini sürdürüyor. Eleştirenlerden bazıları zamanla hata yaptıklarını anlamışlar, bazıları halen de eleştirmeye devam ediyor.  Koçindamoto,  “Öldüreceklerse bile, işimi bitireyim, öyle öldürsünler” diyor.

Kız çocuklarını erken evliliklere zorlayan ailelerin gerekçesi ekonomik zorluklar olduğu için Theresa Koçindamoto bu açığı yarattığı fonlarla kapatmaya çalışıyor. Uluslararası kuruluşların da desteği ile birçok Malavili çocuk okullarına dönebilmiş fakat birçoğu bu kadar şanslı değil. Bir kız çocuğunun yıllık eğitim masrafı  $5 olduğu halde birçok çocuğun eğitim alamaması ve erken evliliğe maruz bırakılması Koçindamoto için halen çok fazla işin yapılması gerektiğinin göstergesi.  

Malavi’li çocukların eğitim almalarına katkıda bulunmak isteyenler Theresa Koçindamoto’nun açtığı fota destek olabilirler. 
Banka hesap bilgilerl:
Hesap no : 0060223393015
Banka: New Building Society, Zomba 
Theresa Ndovie