Mahkemenin durdurma kararı Karadeniz yaylalarını kurtarmaya yetmez

Karadeniz yaylalarının birbirine bağlayacak 2 bin 600 kilometrelik otoyol projesinin ilk durağı olan Kaçkar Havzası’nda iş makineleri köylülerin şiddetli muhalefetiyle karşılaştı. Yürütmeyi durdurma davaları da ardı ardına açılırken ilk hukuki zafer geldi; sadece bu havzada 8 yaylayı birbirine bağlayacak olan otoyol projesinin Ausor-Haczane kısmı için verilen yol yapım izni mahkeme tarafından durduruldu. 16 dönüm alanda ağaç kesim izni verilmesi üzerine harekete geçen Ausor Yaylası sakinlerinden 9 kişinin, Avukat Yakup Okumuşoğlu öncülüğünde, ‘Orman kesim izninin yürütmesinin durdurulması ve iptali’ istemiyle Rize İdare Mahkemesi’ne açtığı davada Mahkeme dün, Orman Genel Müdürlüğü’nün verdiği ağaç kesim izninin yürütmesini durdurdu.

Okumuşoğlu: “Karar, projenin telafisi imkânsız zarar vereceğini gösteriyor”

Agos’a konuşan avukat Okumuşoğlu, Haziran’ın sonunda yapılan başvurunun karara bağlanmasının, konunun kamuoyunda yankı bulmasıyla ilişkili olduğunu belirtti. Mahkemenin yürütmeyi durdurma kararında, orman kesimi gibi telafisi imkansız zararların etkili olduğunu belirten Okumuşoğlu, “Karardan sonra yeniden değerlendirme yapılacak. Bu karar uygulamanın hukuka uygun olmadığını ve telafisi imkansız zararlar vereceğini göstermiş oldu” dedi.

Okumuşoğlu, Huser yaylasında orman kesiminin henüz başlamadığını, fakat Aşağı Kavrun, Yukarı Kavrun arasında ‘yol düzeltme çalışmaları’ sırasında pek çok ağacın kesildiğini belirtti. Projenin Samistal ve Yukarı Kavrun Yaylası bölümüyle ilgili açılan dava ise halen devam ediyor.

Uğur Biryol: “Otoyol yaylaların tasfiye edilmesi demek”

Projenin müellifi olan Doğu Karadeniz Projesi Bölge Kalkınma İdaresi (DOKAP) Başkanı Ekrem Yüce, eleştirilen projeyle ilgili dün (14 Temmuz) bir açıklama yapmış “Doğu Karadeniz Turizm Master Planı’nda öngörüldüğü şekilde yol yapımı çalışmaları, mevcut yolların standardının yükseltilmesinden ibarettir” demişti. Fakat görünen o ki köylü aynı fikirde değil. Kaçkar Havzasını yakından bilen, Doğu Karadeniz kültürü üzerine çalışan Hemşinli yazar Uğur Biryol, bölgedeki insanın projeye neden karşı çıktığını şöyle anlatıyor:

“Çoğu yaylaya araba yolu zaten var ama bu yollar doğu düzgün kullanılamıyor, çamurdan dolayı çıkılamıyor. Bu yolların yapılmasına imkan vermeyen devletin yaylaları yukarıdan bağlamaya çalışması tepki çekiyor. Ekolojik ve kültürel yıkım nedeniyle karşı çıkanların sayısı epey fazla. Üstüne üstlük, bu yolun yaylaların tasfiye edilmesi ve insanlardan arındırılmasına neden olacağı düşünülüyor. Devlet, yaylaları mera alanı olarak gördüğü için köylüler de yaylada işgalci olarak görülüyor. Zaten devam eden davalar var, bu da köylüde birikmiş bir öfke yarattı. Artık insanlar yaylaların ellerinden alınacağını düşündüğü için yolun yapılmasını istemiyor.”

Ausor ve Huser yaylaları arasındaki bağlantı yolu mahkeme kararıyla durduruldu; fakat Samistal ve Yukarı Kavrun, Hazindağ, Golazena ve Koçdüzü yaylaları arasındaki bağlantı yollarıyla ilgili çalışmalar devam ediyor. Şu anda iş makinelerinin girmeye çalıştığı Samistal Yaylası mücadelenin en aktif olduğu yer. Köylülerin çadır nöbeti devam ediyor. 

10 maddede Yeşil Yol’un getirecekleri 

Çevre ve Ekoloji Hareketi (ÇEHAV) avukatları, sekiz ilin yaylalarını birbirine bağlayacak ve halkın tepkisini çeken Yeşil Yol projesine neden karşı olduklarını 10 maddede açıkladı: 

1-) Yeşil Yol hayata geçirilirken Çevre Kanunu gereğince çevresel etkilerin ve havzanın özellikleri, alanın orman vasfı, yörenin meteorolojik özellikleri, jeolojik olarak uygunluğu, heyelanlı sahalar ve bu sahalarda alınması gereken ek önlemler, sanat yapıları değerlendirilmedi.

2-) Bu yoldan çıkacak hafriyatın ne şekilde bertaraf edileceği, ağaç kesimi ve patlatmalarla ortaya çıkacak sorunlar, ormanlık alanına yapılacak müdahalenin orman ekosistemi üzerindeki etkileri, çalışma alanlarının yeniden ağaçlandırılmasının mümkün olup olmayacağı, Alpin çayırlık alanlarında yapılacak müdahalenin ortaya çıkaracağı sonuçlar ve rehabilite edilmesine dönük alınan tedbirler bakımından da değerlendirme yapılmadı.

3-) Valiliğin işlem ve beyanları ile bu yolun inşa edilmesindeki amacın yayla turizmini geliştirmek olduğu anlaşılıyor. Bu amacın söz konusu yolların inşa edilmesi ile ne şekilde gelişeceği, yayla turizmine olumlu ya da olumsuz etkileri bakımından yolun yapılmasının zaruri olup olmadığı soruları cevaplanmadı.

4-) Araçlarla günibirlik gezmelerin yerel ekonomiye ve yayla turizmine herhangi bir katkısı olmayacak. Gelenlerin yaylaları izlemesi yayla turizmi anlamına gelmiyor.

5-) Yöre insanının yaylalara ulaşmada herhangi bir ulaşım sorunu yok.  Ekoturizmin ekonomiye ciddi katkısı var, eski patika yolların yeniden kullanılmaya başlandı, araç trafiği ekoturizmi benimseyen halkın bu yönelimini de ortadan kaldıracak.

6-) Yapılacak yollar doğa koruma anlayışı ile hiç uyuşmayan kitle turizmine yol açacak. Yaylalar Uzungöl ve Avder Yaylası benzeri hızla yapılaşacak.

7-) Yerel halkın rekabet edemeyeceği lüks oteller ya da kaçak yapılar 2000-3000 metre kotlarında hızla yaygınlaşacak. 

8-) Meralar parçalanacak, yaban hayatı, biyolojik çeşitlilik zarar görecek. Doğu Karadeniz dağlarının bozayısı, vaşağı, karacaoğlanı, dağ keçilerinin hareket alanları, baraj gölleri ve HES inşaatları nedeniyle zaten yeterince daraldı. Yeşil Yol yapılırsa küçük küçük canlı grupları çok dar alanlara hapsolacak ve zamanla nesilleri tükenecek.

9-) Yola dair herhangi bir imar planı yok. Herhangi bir çevresel etki değerlendirmesi de içermiyor.

10-) 2500 -3000 metre kotlarında Alpin çayırlar üzerinde piknikçiler atık ve denetimsizlik oluşturacak.

500 TL/m2 inşaat maliyetiyle 662 milyon TL inşaat cirosu sağlayacak olan ‘Yeşil Yol’ projesine iştirak eden inşaat şirketleri arasında, 3. Köprü de dahil olmak üzere tartışmalı pek çok HES, maden ve yol projesini üstlenen Cengiz Holding ve Kolin Holding de bulunuyor. Kaynak: Helsinki Yurttaşlar Derneği Yeşil Yol Projesi haritalandırma çalışması. Haritanın tamamına ulaşmak için tıklayınız.